چرا شناخت دشمنان خود مهم است؟ ۴ دشمن اصلی زندگی شما

آخرین باری که شدیداً دلخور شدید چه زمانی بود؟ احتمالا این دلخوری یک قهر ساده و کودکانه با اخم‌های درهم نبوده، بلکه نوعی ناراحتی عمیق‌تر و پنهان‌تر بوده است. شاید احساسی بوده که شما را پر از تلخی و خشم فروخورده کرده و میل به انتقام و آسیب‌ زدن به کسی که به شما آسیب رسانده را در دل‌تان پرورش داده است.

به گزارش خط سلامت همه ما در زندگی با این احساس‌ها روبرو شده‌ایم. زمانی که فردی چیزی را که می‌خواهیم از ما دریغ می‌کند، ما را تحقیر می‌کند یا حتی در یک رقابت، چه منصفانه و چه ناعادلانه، ما را شکست می‌دهد، احساس ناراحتی و عصبانیت سراسر وجودمان را فرا می‌گیرد. در چنین شرایطی ممکن است تصور کنیم که انتقام می‌تواند همه چیز را درست کند و کینه‌ها را از بین ببرد.

اما متأسفانه این طرز فکر می‌تواند ما را گرفتار آسیب‌های عمیق‌تر کند. نفرت، خشم و عطش انتقام در نهایت بیشترین آسیب را به خودمان وارد می‌کند. وقتی خشم و تلخی به دل‌مان راه می‌یابد، خودمان نیز به افرادی تلخ تبدیل می‌شویم. این موضوع مهم در کتاب «دشمنان خود را دوست داشته باشید» اثر رابرت تورمن و سالزبرگ بررسی شده است. نویسندگان این کتاب درباره «چهار نوع دشمن» صحبت می‌کنند. اما این دشمنان چه هستند و چه راهکاری برای رویارویی با آن‌ها وجود دارد؟

دشمن اول: دشمن بیرونی

دشمن بیرونی شامل افرادی، نهادها و موقعیت‌هایی است که قصد آسیب رساندن به ما را دارند. این دشمنان می‌توانند شامل شریک زندگی که خیانت کرده، رئیسی که بی‌اعتنایی می‌کند یا حتی بارانی باشد که باعث شده تا مغز استخوان خیس شویم. این دشمنان بیرونی همان شخصیت‌های منفی داستان‌ها، فیلم‌ها و کمیک‌ها هستند.

اما دشمن بیرونی فقط افراد نیستند؛ بلکه هر چیزی که موجب ترس و نفرت ما شود نیز می‌تواند در دسته دشمنان بیرونی قرار گیرد. مشکلاتی نظیر نابرابری، خشونت، فقر، تروریسم و حتی تنهایی نیز می‌توانند دشمن بیرونی ما باشند.

تورمن و سالزبرگ می‌نویسند: «ساختارهای اجتماعی از طریق کلیشه‌سازی، ایجاد سلسله‌مراتب طبقاتی و حتی کنترل ذهن به طور نامحسوس قلدری را ترویج می‌کنند.»

حال پرسش مهم این است که چگونه باید با دشمن بیرونی روبرو شد؟ پاسخ در یک کلمه نهفته است: عشق.

مقابله با نفرت و دشمنی با عشق و مهربانی می تواند قدرت زیادی در کم کردن اثرات دشمن بیرونی داشته باشد. با محبت و شاد کردن کسی که ما را دشمن خود می‌داند، ممکن است این احساس در او از بین برود. البته این کار به یادآوری هر روزه نیاز دارد: آزاد کردن ذهن و قلب از نفرت، تمرکز بر بازسازی خودمان به جای قربانی بودن و تعیین حدودی که مانع از آسیب دوباره شود.

دشمن دوم: دشمن درونی

دشمن درونی همان احساساتی است که روح ما را تخریب می‌کنند: خشم، نفرت و ترس. وقتی کسی ما را آزرده یا شکست داده، حس می‌کنیم آسیب‌دیده‌ایم و همین آسیب ما را به انباشت احساسی منفی سوق می‌دهد.

تورمن و سالزبرگ این احساسات منفی را به آتشی تشبیه می‌کنند که خود را می‌سوزاند. علاوه بر این، آن‌ها نقل قول معروفی را می‌آورند: «کینه مانند این است که سم بخوری و منتظر بمانی طرف مقابل بمیرد.»

از نظر علمی نیز ثابت شده است که خشم و نفرت به طور مستقیم به بدن آسیب می‌رسانند. به عنوان مثال، بعد از عصبانیت شدید، احتمال حمله قلبی و سکته مغزی به شدت افزایش می‌یابد.

پاسخ به این احساسات منفی، چیزی جز صبر نیست. صبر به سه شکل می‌تواند جایگزین این احساسات سمی شود:

• صبر تحمل‌کننده: به خودتان یادآوری کنید که شما قوی‌تر از آن هستید که مشکلات شما را شکست دهند.
• صبر آگاهانه: قضاوت ذهنی و زودگذر بودن وقایع را درک کنید.
• صبر بخشنده: آسیب‌ها را بدون توجه به نوعشان ببخشید و کنترل شرایط را به دست گیرید.

دشمن سوم: دشمن پنهان

دشمن پنهان همان صدای درونی ماست که جهان را از دید خودمان معنا می‌کند. این صدا دیدگاه ما را محدود کرده و اغلب ما را درگیر خودمان می‌کند. تورمن و سالزبرگ این خودمحوری را مانعی برای دستیابی به خوشبختی واقعی می‌دانند. تحقیقات نشان می‌دهد که افراد خودمحور اغلب شادی‌های زودگذر را تجربه می‌کنند، اما دلسوزی و مهربانی شادی‌های پایدار ایجاد می‌کند.

دشمن چهارم: دشمن فوق‌پنهان

دشمن فوق‌پنهان همان جنبه تاریک‌تر صدای درونی است و شامل احساس بی‌ارزشی و نفرت از خود می‌شود. این حس پوچی موجب می‌شود فرد از خودش ناراضی باشد. تورمن و سالزبرگ معتقدند که کمک به دیگران می‌تواند مؤثرترین راه برای از بین بردن این حس باشد. تحقیقات نشان داده است انسان‌هایی که کارهای خیرخواهانه انجام می‌دهند، زندگی شادتری دارند.

عشق، راه حل نهایی

کتاب «دشمنان خود را دوست بدارید» پیام روشن و عمیقی دارد: عشق قدرتمندترین سلاح ما در مقابله با هر چهار نوع دشمن است.

این ویژگی‌های عشق را نباید فراموش کرد:

• مهربانی، دشمن بیرونی را خلع سلاح می‌کند.
• بخشش، دشمن درونی را نابود می‌کند.
• دلسوزی و همدلی، دشمن پنهان را از بین می‌برد.
• محبت به دیگران، دشمن فوق‌پنهان را ریشه‌کن می‌کند.

عشق، نیرویی است که نه تنها به کسی آسیب نمی‌رساند، بلکه دنیای ما را می‌تواند تغییر دهد. البته عشق و پذیرش این نوع نگاه ممکن است در عمل چالش‌هایی را به همراه داشته باشد، اما بدون شک ارزش تلاش را دارد.