زمزمه نامفهوم عجیب و غریب در زیر لب؛ با ولع خوردن یکعالمه پنیر در حالت برهنگی؛ ادرار کردن در جایی به غیر از توالت؛ و پریدن از پنجره به بیرون.اینها چیزهایی هستند که مردم گفتند در هنگام راه رفتن در خواب دیدهاند، رفتاری که در اکثر موارد بیخطر است اما میتواند در موارد اندکی خطرناک باشد. تخمین زده شده که حدود ۱۸% مردم حداقل یکبار در زندگیشان خوابگردی را تجربه کردهاند.خب، در واقع «خوابگردی» به چه معناست؟
به گزارش خط سلامت اول، باید بفهمیم که کدامیک از فعالیتهای روزانه ما نیازی به توجه فعال ما ندارند. قشر پیشپیشانی (پریفرونتال کورتکس) شما مرکز کنترل آگاهی، ارزیابی کردن و تصمیمگیری در مغز شماست. شما ممکن است تصمیم بگیرید که به کمک قشر پیشپیشانیتان بیدار شوید و راه بروید، اما هماهنگی پیچیده بین ورودیهای حسی و ماهیچهها که در ادامه به دنبال آن اتفاق میافتد نیاز به توجه خاصی ندارد.
در عوض، بیشترشان توسط شبکه پیشرفتهای از سلولهای نورونی در قسمت تحتانی مغز و نخاع انجام میشوند، که این روند «مولد الگوی مرکزی» نامیده میشود.
این مناطق، کنترل حرکات غیر ارادی و اقدامات اولیه برای زنده ماندن را برعهده دارند. افراد مبتلا به اختلال خواب REM میتوانند زمانیکه در خواب REM قرار دارند، که اکثراً هم چشمانشان بسته است، رؤیاهایشان را ببینند. اگرچه این یک موقعیت سوای از خوابگردی است، خوابگردی از مرحله بسیار متفاوتی از خواب ناشی میشود.
عمیقترین مرحله خواب non-REM، که به آن «خواب موج آهسته» میگویند.
در این مرحله، قشر مغز، که شامل قشر پیشپیشانی میشوداصطلاحاً خاموش میشود. وقتی افراد از این مرحله از خواب برمیخیزند، آنها معمولاً قبل از اینکه به خواب برگردند یا کاملاً هوشیار شوند، گیج به نظر میرسند.
با این حال، در این لحظه، آنها در یک مرحله میانی قرار دارند که شخص در آن بین خواب و بیداری سیر میکند.این نوع از خوابگردی، اساساً یک نسخه شدید و طولانی آن است.
در زمان خوابگردی، قشر پیشپیشانی مغز غیر فعال باقی میماند،بنابراین فرد توانایی انجام حرکات و کنترل اعمال ارادیاش را ندارد. اما سایر بخشهای مغزش همچنان فعالاند.
همانطور که ما میدانیم، بدن انسان بدون دخالت قشر پیشپیشانی هم قادر به انجام کارهای بسیار زیادی است.خوابگردها به موانع برخورد نمیکنند، راه میروند و حرف میزنند که اکثر آنها هم حرف های بیهوده وچرت و پرت است.
اغلب خوابگردها میتوانند کارهای ساده را با حالت آرام، بدون احساس و بدون اینکه در خواب کامل باشند، انجام دهند.
در موارد نادر،خوابگردها کارهای پیچیدهتری مثل پخت و پز و رانندگی را انجام میدهند.آنها هر از چند گاهی توسط تمایلات جسمی، مثل خوردن و انجام فعالیتهای جنسی هدایت میشوند و برخی اتفاقات تحت تاثیر سیستم مبارزه یا گریز مغز صورت میگیرند که فرد در آن ممکن است ناگهان یک خطر را در نزدیکیاش حس کند و شروع به صدا زدن و گریه کردن کند و حتی در رختخواب شوک شده و فرار کند.
این رخدادها را «وحشت خواب» نامیدهاند،که معمولاً در کودکان خردسال رایجتر است و معمولاً خود به خود برطرف میشود.
اینکه خوابگردی معمولاً بیشتر در کودکان دیده میشود، شاید به این دلیل است که نواحی مغزی که کنترل جابهجایی بین خواب و بیداری را بر عهده دارند هنوز در حال توسعه هستند. اما مکانیسم اصلی که باعث بروز خوابگردی میشود هنوز هم نامشخص است.
موارد بسیاری دیده میشوند که به خانواده برمیگردند اما باقی موارد دچار ابهام هستندتصور میشود که هر چیزی که ما را به سمت بیداری جزئی سوق دهدمیتواند احتمال بروز خوابگردی را افزایش دهد.
این شامل عواملی که باعث ایجاد خواب عمیقتر موج آهسته میشوند، مثل داروهای آرامبخش، محیطهای خواب گرم و کمخوابی، یا چیزهایی که خواب را مختل میکنند مثل استرس یا نمونههایی از اختلالات خواب مثل آپنه خواب و سندروم پای بیقرار میشود.
پزشکان معمولا این عوامل را ارزیابی میکنند و عادتهایی را که در راستای داشتن خوابی سالم مؤثرند معرفی میکنند. مثل ورزش کردن، کنترل استرس و داشتن یک برنامه خواب منسجم و کافی.
آنها همچنین اغلب یکسری اقدامات ایمنی، مثل: پنهان کردن اشیاء خطرناک، نصب زنگ هشدار روی درب و ایمنسازی پنجرههارا پیشنهاد میکنند واگر این راهکارها چارهساز نبود، به سراغ تجویز داروهای خاص میروند.
اما بسیاری از درمانهای در دسترس برای [حل مشکل] خوابگردی هنوز بطور کامل مورد بررسی قرار نگرفتهاند، بنابراین نحوه عملکرد و میزان اثربخشی آنها هنوز برایمان کاملاً نامشخص است.
خب، اگر با یک فرد خوابگرد روبهرو شدیم چه باید بکنیم؟
یک تصور غلط رایج این است که بیدار کردن یک خوابگرد صدمات جبرانناپذیری به دنبال دارد. خوشبختانه، این حقیقت ندارد. اگرچه، تلاش برای به زور بیدار کردن آنها میتواند باعث گیجی و پریشانی خاطرشان شود. به نظر میرسد بهترین راه این است که به آرامی آنان را به رختخواب هدایت کنید و اگر مقاومت کردند،اطمینان حاصل کنید که تا زمان عبور از این پروسه خطری تهدیدشان نکند.
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.
تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است.