تاثیر سبک زندگی و عوامل محیطی در بیماری مولتیپل اسکلروزیس (MS)

تحقیقات نشان می‌دهند عواملی همچون عفونت با ویروس اپشتین بار (EBV)، سیگار کشیدن ، کمبود ویتامین D ، چاقی در نوجوانی و کار در شیفت شب می‌توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. این عوامل محیطی با تأثیر بر سیستم ایمنی و تحریک التهابات، می‌توانند در شروع و پیشرفت بیماری MS نقش داشته باشند.

به گزارش خط سلامت در حالی که ژنتیک در ابتلا به MS مؤثر است، این بیماری به‌طور عمده تحت تأثیر عوامل محیطی قرار دارد که با تغییرات سبک زندگی می‌توانند قابل پیشگیری باشند.

عوامل محیطی و شیوه زندگی مؤثر بر MS

مولتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری التهابی مزمن است که به‌طور عمده بر سیستم عصبی مرکزی تاثیر می‌گذارد و در آن سیستم ایمنی بدن به پوشش عصبی آسیب می‌رساند. در حالی که ژنتیک نقش مهمی در پیش‌بینی ابتلا به MS دارد، عوامل محیطی و شیوه زندگی تأثیرات قابل‌توجهی بر خطر ابتلا به این بیماری دارند.

عفونت با ویروس اپشتین بار (EBV): تحقیقات زیادی نشان داده‌اند که عفونت با ویروس اپشتین بار (EBV) یک عامل خطر قوی برای ابتلا به MS است. این ویروس که عامل بیماری mononucleosis (تب غده‌ای) است، می‌تواند سیستم ایمنی بدن را به‌گونه‌ای تغییر دهد که به سیستم عصبی حمله کند و موجب آغاز بیماری MS شود. مطالعات نشان داده‌اند که افرادی که در سنین پایین با EBV آلوده می‌شوند، در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به MS قرار دارند.

سیگار کشیدن: سیگار کشیدن یکی دیگر از عواملی است که به‌طور واضح با افزایش خطر ابتلا به MS ارتباط دارد. مواد شیمیایی موجود در دود سیگار می‌توانند سیستم ایمنی بدن را تحریک کرده و به سلول‌های عصبی آسیب برسانند. همچنین، مطالعات نشان داده‌اند که افرادی که سیگار می‌کشند، احتمال بدتر شدن علائم بیماری را تجربه می‌کنند.

کمبود ویتامین D و قرار گرفتن در معرض نور خورشید: کمبود ویتامین D یکی از عواملی است که به‌ویژه در مناطق جغرافیایی با تابش نور خورشید کمتر، با افزایش خطر ابتلا به MS ارتباط دارد. ویتامین D به‌طور طبیعی از طریق قرار گرفتن در معرض نور خورشید تولید می‌شود و به تنظیم سیستم ایمنی کمک می‌کند. افرادی که کمبود ویتامین D دارند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به MS قرار دارند.

چاقی در نوجوانی: چاقی، به‌ویژه در دوران نوجوانی، به‌عنوان یک عامل خطر برای ابتلا به MS شناخته شده است. چربی اضافی بدن می‌تواند به التهاب مزمن منجر شود و موجب تحریک سیستم ایمنی و ایجاد مشکلات در عملکرد سیستم عصبی شود. این عامل به‌ویژه در دختران نوجوان بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.

حلال‌های آلی و کار در شیفت شب: قرار گرفتن در معرض حلال‌های آلی و مواد شیمیایی صنعتی نیز به‌عنوان عوامل محیطی مؤثر در افزایش خطر MS شناخته شده‌اند. علاوه بر این، کار در شیفت شب و اختلال در ساعت بدن می‌تواند باعث اختلال در عملکرد سیستم ایمنی شود و خطر ابتلا به بیماری‌های خودایمنی مانند MS را افزایش دهد.

نقش ژنتیک و تعامل با عوامل محیطی

اگرچه عوامل محیطی نقش عمده‌ای در بروز MS دارند، ژنتیک نیز تأثیر زیادی دارد. چندین ژن خطر برای MS شناسایی شده است، به‌ویژه ژن‌های آنتی‌ژن لکوسیت انسانی (HLA) که در ایمنی تطبیقی نقش دارند. یکی از این ژن‌ها، HLA-DRB115:01 است که به‌طور قابل‌توجهی با خطر ابتلا به MS مرتبط است. در عین حال، ژن‌های دیگری مانند HLA-A02 می‌توانند محافظت از ابتلا به MS را فراهم کنند.

مطالعات نشان داده‌اند ژنتیک و عوامل محیطی در یک تعامل پیچیده قرار دارند. به‌عنوان مثال، برخی از افراد که ژن‌های خطر MS را دارند، ممکن است تنها در صورتی به این بیماری مبتلا شوند که با عوامل محیطی خاصی مانند عفونت EBV یا سیگار کشیدن مواجه شوند. این نشان می‌دهد که ابتلا به MS نتیجه تعامل میان ژنتیک و عوامل محیطی است.

نتیجه‌گیری

در نهایت، مطالعات نشان می‌دهند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی بر بروز MS تأثیر دارند. به‌ویژه عواملی مانند عفونت EBV، سیگار کشیدن، کمبود ویتامین D، چاقی، و کار در شیفت شب ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. از سوی دیگر، عواملی مانند مصرف قهوه و الکل ممکن است با کاهش خطر MS مرتبط باشند. بنابراین، توجه به شیوه زندگی سالم و اجتناب از عوامل محیطی خطرناک می‌تواند در پیشگیری از ابتلا به MS مؤثر باشد.