تشنج ناشی از تب یکی از مشکلات شایع در کودکان است که به دلیل افزایش ناگهانی دمای بدن به ویژه در اثر عفونت‌های ویروسی رخ می‌دهد. این نوع تشنج‌ها بیشتر در سنین ۶ ماه تا ۵ سال دیده می‌شوند و معمولاً در مدت زمان کوتاهی برطرف می‌شوند.
به گزارش خط سلامت با این حال، تب شدید می‌تواند عملکرد طبیعی مغز را مختل کرده و منجر به فعالیت غیرطبیعی الکتریکی شود که موجب بروز تشنج در کودک می‌گردد. در این مقاله به بررسی علل بروز تشنج تب‌دار و روش‌های پیشگیری و درمان آن خواهیم پرداخت.
چگونه تب بالا باعث تشنج در کودکان می شود؟
تب بالا می‌تواند باعث تشنج در کودکان شود، به ویژه در کودکانی که سن آنها بین ۶ ماه تا ۵ سال است. این تشنج‌ها معمولاً به دلیل یک وضعیت به نام تشنج تب‌دار رخ می‌دهند که در اثر افزایش سریع دمای بدن و اغلب به دلیل عفونت‌هایی مانند بیماری‌های ویروسی ایجاد می‌شود. این نوع تشنج‌ها معمولاً با مشکلات عصبی زمینه‌ای مرتبط نیستند.
نحوه‌ی بروز تشنج در اثر تب بالا
افزایش سریع دما: هنگامی که دمای بدن کودک به طور سریع افزایش می‌یابد، به ویژه زمانی که تب ناگهانی بالا می‌رود (مثلاً در اثر یک عفونت ویروسی)، می‌تواند عملکرد طبیعی مغز را مختل کند. مغز به تغییرات دمایی حساس است و افزایش سریع دما می‌تواند باعث تحریک غیرطبیعی سلول‌های مغزی شده و منجر به فعالیت الکتریکی غیرطبیعی شود.
حساسیت مغز: در کودکان، مکانیزم‌های کنترل دما و فعالیت الکتریکی مغز هنوز به طور کامل رشد نکرده‌اند. این موضوع آنها را در برابر تشنج‌های تب‌دار حساس‌تر می‌کند، به ویژه زمانی که دمای بدن آنها به سرعت بالا می‌رود.
مکانیزم تشنج: تشنج تب‌دار در واقع واکنش مغز به این فعالیت الکتریکی غیرطبیعی است. این تشنج‌ها معمولاً با حرکات پرشی، از دست دادن هوشیاری و گاهی سفت شدن بدن همراه هستند.
بیشتر تشنج‌های تب‌دار معمولاً مدت زمان کوتاهی دارند (معمولاً کمتر از ۵ دقیقه) و معمولاً به آسیب مغزی یا مشکلات طولانی‌مدت منجر نمی‌شوند. با این حال، کودکانی که تشنج تب‌دار تجربه می‌کنند، باید به دقت تحت نظر باشند و تب آنها باید برای جلوگیری از عوارض بیشتر مدیریت شود.
عوارض تشنج ناشی از تب در کودکان
تشنج ناشی از تب در کودکان، اگرچه معمولاً به خودی خود جدی نیست و در بیشتر موارد به سرعت بهبود می‌یابد، اما ممکن است برخی عوارض را به همراه داشته باشد. این عوارض می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
آسیب مغزی موقت یا دائمی: در حالی که تشنج تب‌دار معمولاً باعث آسیب دائمی به مغز نمی‌شود، در موارد نادر، تشنج‌های طولانی یا مکرر می‌توانند باعث آسیب‌های مغزی موقت شوند. در صورت بروز تشنج طولانی‌مدت، سلول‌های مغزی ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند که این می‌تواند بر روی عملکرد مغز تأثیر بگذارد.
اختلالات رفتاری و شناختی: کودکانی که تجربه تشنج تب‌دار دارند، ممکن است در برخی موارد با مشکلات رفتاری یا شناختی مواجه شوند. این مشکلات ممکن است به صورت تغییرات در الگوی خواب، تمرکز پایین یا مشکلات یادگیری نمایان شوند، هرچند این عوارض معمولاً موقتی هستند.
ترس و اضطراب: برخی از کودکان و والدین ممکن است پس از تجربه اولین تشنج تب‌دار، دچار اضطراب یا ترس از وقوع دوباره آن شوند. این ترس می‌تواند تأثیرات روانی زیادی بر کودک و خانواده بگذارد و در صورت عدم مدیریت صحیح، ممکن است به مشکلات عاطفی در آینده منجر شود.
اگرچه این عوارض در اکثر موارد موقتی و قابل درمان هستند، بهتر است والدین در صورت بروز تشنج تب‌دار در کودک خود، به سرعت به پزشک مراجعه کنند تا از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کنند.
ضرورت اقدامات فوری
انجام اقدامات فوری در هنگام بروز تشنج ناشی از تب در کودکان امری ضروری است تا از بروز عوارض جدی‌تر جلوگیری شود و سلامتی کودک حفظ گردد. در این شرایط، سرعت عمل و توجه به جزئیات می‌تواند تفاوت زیادی در پیشگیری از مشکلات آینده داشته باشد. برخی از دلایل ضرورت این اقدامات فوری عبارتند از:
جلوگیری از تشنج طولانی‌مدت: تشنج‌های طولانی‌مدت می‌توانند به سلول‌های مغزی آسیب بزنند و موجب عوارض مغزی شوند. بنابراین، اقدام سریع برای متوقف کردن تشنج و کنترل دمای بدن کودک می‌تواند از آسیب به مغز و سایر ارگان‌ها جلوگیری کند. در صورت وقوع تشنج بیشتر از 5 دقیقه، تماس با اورژانس ضروری است.
پیشگیری از مشکلات تنفسی: در حین تشنج، ممکن است کودک به دلیل انقباضات شدید عضلانی دچار مشکلات تنفسی شود. حفظ مسیر تنفسی و جلوگیری از انسداد آن از اهمیت بالایی برخوردار است. اقدام فوری برای قرار دادن کودک در وضعیتی مناسب (مثلاً خواباندن کودک به پهلو) می‌تواند از مشکلات تنفسی و خطرات جدی‌تر جلوگیری کند.
کاهش تب و جلوگیری از عوارض جانبی: تب بیش از حد می‌تواند باعث تشنج و مشکلات جدی در سیستم عصبی کودک شود. بنابراین، کاهش دمای بدن با استفاده از داروها و روش‌های غیر دارویی به کاهش احتمال وقوع دوباره تشنج کمک خواهد کرد. همچنین، تب بالا می‌تواند علائم دیگر مانند کم‌آبی بدن را ایجاد کند که نیاز به مراقبت فوری دارد.
بنابراین، اقدام سریع برای مدیریت تشنج تب‌دار، شامل تماس با پزشک یا اورژانس، نظارت بر وضعیت کودک، و پیگیری درمان‌های لازم می‌تواند عوارض جدی‌تر را کاهش دهد و وضعیت سلامت کودک را بهبود بخشد.
تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
