زایمان زودرس زمانی رخ می‌دهد که نوزاد قبل از هفته 37 بارداری به دنیا می‌آید و خطرات متعددی از جمله مشکلات تنفسی ، ضعف سیستم ایمنی و تأخیر در رشد را به همراه دارد. عواملی مانند عفونت‌ها، سبک زندگی ناسالم و شرایط پزشکی خاص می‌توانند خطر زایمان زودرس را افزایش دهند.
به گزارش خط سلامت در این مطلب، با 6 علت اصلی زایمان زودرس، علائم آن و اقدامات پیشگیرانه‌ای که می‌توانید انجام دهید آشنا خواهید شد تا بارداری ایمن‌تر و موفق‌تری را تجربه کنید.
زایمان زودرس چیست؟
زایمان زودرس به تولد نوزاد پیش از هفته ۳۷ بارداری گفته می‌شود. این نوزادان به دلیل رشد ناکامل اندام‌ها با مشکلات متعددی از جمله تنفسی، تغذیه‌ای و ضعف سیستم ایمنی مواجه می‌شوند.
علل زایمان زودرس
بیماری‌های مادر
برخی بیماری‌ها در دوران بارداری می‌توانند خطر زایمان زودرس را افزایش دهند. دیابت کنترل‌نشده و فشار خون بالا از شایع‌ترین عوامل هستند. این مشکلات ممکن است باعث کاهش جریان خون به جفت شوند که رشد جنین را مختل کرده و زایمان زودرس را تحریک می‌کند. همچنین، عفونت‌ها مانند عفونت دستگاه ادراری یا عفونت مایع آمنیوتیک می‌توانند منجر به تحریک زودهنگام انقباضات رحمی شوند.
بارداری چندقلو
بارداری دوقلو یا چندقلو فشار بیشتری بر رحم وارد می‌کند و احتمال زایمان زودرس را به دلیل کشش بیش از حد رحم افزایش می‌دهد. همچنین، در این نوع بارداری‌ها، احتمال بروز عوارضی مانند محدودیت رشد جنین یا زایمان زودرس به دلیل عدم توانایی رحم در نگه داشتن جنین‌ها تا پایان بارداری بیشتر است.
عوامل پزشکی
روش‌های کمک‌باروری مانند لقاح آزمایشگاهی (IVF) یا انتقال جنین، ممکن است خطر زایمان زودرس را افزایش دهند. همچنین، زنانی که جراحی‌هایی بر روی دهانه رحم یا رحم انجام داده‌اند (مانند کوتاهی دهانه رحم یا برداشتن فیبروم)، به دلیل ضعف ساختاری در رحم، در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
عوامل سبک زندگی
عوامل مربوط به سبک زندگی مادر، از جمله سیگار کشیدن، مصرف الکل یا استفاده از مواد مخدر، به طور مستقیم بر سلامت رحم و جنین تأثیر منفی دارند. این رفتارها می‌توانند باعث اختلال در جریان خون به جفت شوند و زایمان زودرس را تحریک کنند. تغذیه نامناسب و کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری نیز یکی دیگر از دلایل مهم است.
مشکلات رحمی
ناهنجاری‌های ساختاری در رحم، مانند رحم دوشاخ یا سپتوم رحمی، می‌توانند باعث محدودیت فضای رشد جنین شوند. ضعف دهانه رحم یا باز شدن زودهنگام آن نیز یکی از دلایل شایع زایمان زودرس است. این مشکلات معمولاً در سه‌ماهه دوم یا سوم بارداری بروز می‌کنند و نیازمند درمان‌های تخصصی هستند.
علل ناشناخته
در برخی موارد، حتی با وجود آزمایش‌های کامل، دلیل مشخصی برای زایمان زودرس پیدا نمی‌شود. این موارد ممکن است ناشی از ترکیبی از عوامل محیطی، ژنتیکی یا تغییرات هورمونی باشد که هنوز به طور دقیق شناسایی نشده‌اند.
با شناسایی دقیق علل و همکاری با پزشک، می‌توان اقدامات لازم برای کاهش خطر زایمان زودرس را انجام داد. مراقبت‌های منظم و تغییر سبک زندگی سالم نقش مهمی در پیشگیری دارند.
علائم و نشانه‌ها
وزن کم نوزاد و پوست نازک و شفاف
مشکلات تنفسی و تنظیم دما
ناتوانی در تغذیه مناسب یا بلع
عوارض شایع زایمان زودرس
سندرم دیسترس تنفسی (RDS): ناشی از عدم تولید سورفکتانت کافی در ریه‌ها
خونریزی داخل مغزی: به دلیل شکنندگی عروق مغز
مشکلات گوارشی: جذب ناقص مواد غذایی
رتینوپاتی نارس: بیماری چشمی که ممکن است منجر به کاهش بینایی شود
روش‌های پیشگیری از زایمان زودرس
مراقبت‌های دوران بارداری: مراجعه منظم به پزشک و پایش سلامت مادر و جنین
رژیم غذایی سالم: مصرف میوه، سبزیجات و غلات کامل
کنترل وزن: حفظ وزن مناسب پیش و در طول بارداری
اجتناب از مواد مضر: ترک سیگار و الکل
مدیریت استرس: استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی مانند مدیتیشن
جمع‌بندی
زایمان زودرس یکی از عوامل اصلی مرگ و میر نوزادان است، اما با آگاهی از علل، علائم و انجام اقدامات پیشگیرانه، می‌توان خطرات آن را به حداقل رساند. توجه به سبک زندگی سالم و مراقبت‌های بارداری کلید کاهش این خطر است.
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.
تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
