چرا هنوز درک درستی از ریزش موی زنان وجود ندارد؟

هِدِر که یک نویسنده ۳۲ ساله است، تجربه خود را برای یورونیوز این گونه روایت می‌کند: «موهای من همیشه کم پشت بود ولی در تابستان سال ۲۰۲۰ متوجه ریزش سریع آن شدم. ناگهان در آینه حمام و زیر تابش نور متوجه انعکاس نور روی پوست سرم شدم.»

او می‌افزاید: «از آن زمان به بعد حس می‌کنم که فرد دیگری شده‌ام. هر چند که بارها به این فکر کرده‌ام که این فقط یک ریزش مو است و خیلی مهم نیست ولی گویا قادر نیستم که اعتماد بنفس سابق را دوباره احیا کنم.»

طبق بررسی دانشگاه هاروارد، تقریباً یک سوم زنان در طول زندگی خود نوعی از ریزش مو را تجربه می‌کنند که به عنوان آلوپسی (Alopecia) شناخته می‌‌شود که علل متفاوتی دارد. این نرخ در میان زنان یائسه به دو سوم افزایش می‌یابد.

ریزش مو در مردان

دکتر زینب لفتاح، متخصص پوست در مرکز Healthcare UK The Shard گفت: «بیشتر تحقیقات مربوط به ریزش مو به دلیل شیوع بالا در مورد مردان انجام می‌شود.»

او افزود: «به همین دلیل، تاکید بیشتری بر درک مکانیسم‌های هورمونی خاص مردان و توسعه روش‌های درمانی مختص مردان هدف نخست تحقیقات بوده است. غافل از این که ریزش مو در میان زنان که می‌تواند شایع‌تر و پیچیده‌تر باشد و عوامل مختلف هورمونی و محیطی در آن نقش داشته باشد؛ مسائلی که کمتر مورد توجه محققان بوده است.»

در سال‌های اخیر و با گسترش استفاده از شبکه‌های اجتماعی، شیوع ریزش مو در میان زنان با درمیان گذاشتن این مساله در گروه‌های مختلف، آشکارتر از گذشته شده است.

هدر به عضویت گروه‌هایی در شبکه‌های اجتماعی درآمده که برخی از آنها ۵۶ هزار عضو دارد و به نظرش گفتگو در مورد مشکل مشترکی مثل ریزش مو در وهله نخست می‌تواند آرامش‌بخش باشد ولی حضور بیش از حد در این گروه‌ها نیز آسیب‌های روانی خاص خود را دارد چرا که به دلیل عدم کشف راه‌حل، احساس ناامیدی افزایش می‌یابد.

چه چیزی باعث ریزش مویِ زنان می‌شود؟

طبق گزارش اداره بهداشت ملی بریتانیا (NHS)، هر روز، بیشتر ما بدون این که متوجه شویم، بین ۵۰ تا ۱۰۰ تار مو از دست می‌دهیم.

هنگامی که ریزش مو شدیدتر می‌شود، معمولاً نقش ابتلا به یکی از سه بیماری اصلی پررنگ می‌شود که هر کدام دارای محرک‌ها و گزینه‌های درمانی متفاوتی هستند.

شایع‌ترین آن آلوپسی آندروژنیک یا ریزش مو با الگوی زنانه است که بر اثر آن، فولیکول‌های مو کوچک می‌شود و مانع از رشد موهای جدید می‌شود. موهای جدیدی هم رشد می‌کند، ضعیف و نازک به نظر می‌رسد.

تغییرات هورمونی، مانند آغاز دوره یائسگی یا اختلالات تیروئیدی از عوامل بروز این نوع از ریزش مو است. البته دکتر لفتاح معتقد است که اغلب یک مولفه ژنتیکی نقش پررنگی را ایفا می‌کند.

تلوژن افلوویوم یک شکل موقت از ریزش مو است که ناشی از تجربه یک رویداد استرس‌زا مانند بیماری، کاهش سریع وزن یا بارداری است. البته هنگامی که عامل استرس‌زا برطرف شد، موها باید دوباره رشد کنند.

وضعیت سوم، آلوپسی آرئاتا است که یک بیماری خودایمنی است.

دکتر لفتاح گفت: «سیستم ایمنی به اشتباه به فولیکول‌های مو حمله می‌کند و منجر به ریزش ناگهانی مو در دسته‌های کوچک و گرد روی پوست سر یا سایر قسمت‌های بدن می‌شود.»

تأثیر روانشناختی ریزش مویِ زنان چیست؟

در حالی که ریزش موی زنان گاهی اوقات می‌تواند به یک بیماری مرتبط باشد و اغلب تبعات جسمی جبران‌ناپذیری نداشته باشد ولی عوارض روانشناختی آن دشوارترین جنبه آن محسوب می‌شود.

مارتا، دانشجوی ۲۰ ساله، به یورونیوز گفت: «اثرات روانی ریزش مو که من از ۱۵ سالگی با آن مواجه شده‌ام خیلی زیاد بوده و اساسا زندگی من را به کامم تلخ کرده است.»

بررسی‌ها نشان می‌دهد، بسیاری از زنان مبتلا به ریزش مو، احساس تنهایی می‌کنند یا خود را منزوی می‌کنند. واکنشی که می‌تواند ناشی از الگوهای زیبایی شناختی رواج یافته در جوامع در مورد زنان باشد.

کارلا، مدیر ۳۱ ساله که مبتلا به آلوپسی آندروژنیک است، می‌گوید: «جامعه این تصویر را دارد که موهای زیبا و کامل نشانه زنانگی و زیبایی است، ولی من این شاخصه را ندارم و به همین دلیل احساس ناکامی می‌کنم.»

در این میان، زنانی هم هستند که برای مبارزه با این الگوی ذهنی، آموزش ساخت کلاه‌گیس را در شبکه‌های اجتماعی آغاز کرده‌اند و برخی از آنها مانند اولیویا مک وی بیش از ۲۰۰ هزار دنبال‌کننده را در تیک‌تاک جذب کرده‌اند.

هدر در مورد تجربه استفاده از کلاه‌گیس گفت: «با وجود ریزش مو، زندگی کامل و شاد کاملاً امکان پذیر است. من حتی اولین کلاه‌گیس خودم را بر اساس همین ایده خریدم، و اگرچه هنوز هنگام پوشیدن آن در ملاء عام عصبی می‌شوم ولی به محض این که آن را امتحان کردم، آرامش فوق العاده و اعتماد به نفس بالایی را تجربه کردم.»

ریزش موی زنان چگونه درمان می‌شود؟

در حالی که درمان بستگی به نوع ریزش مو تفاوت دارد ولی درمان اصلی آلوپسی آندروژنیک زنان ماینوکسیدیل موضعی است، یک داروی فشار خون که مشخص شده رشد مو را تحریک می‌کند.

دکتر لفتاح گفت: «داروهای خوراکی مانند اسپیرونولاکتون، که اثرات آندروژن‌ها را کاهش می‌دهد، و ماینوکسیدیل خوراکی با دوز کم نیز می‌تواند تجویز شود.»

با این حال، این درمان‌ها برای همه تضمین کننده توقف ریزش مو نیستند.

دکتر لفتاح افزود: «درمان‌های هورمونی دیگر مانند مصرف برخی از داروهای پیشگیری از باردار یا درمان جایگزینی هورمونی (HRT) ممکن است در صورتی که ریزش مو ناشی از عدم تعادل هورمونی مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) باشد، توصیه شود.»

در اوایل سال جاری، قرصی به نام ریتلیسیتینیب (ritlecitinib)، که توسط شرکت فایزر در بازار به نام لیتفولو(Litfulo) عرضه شد، برای اولین بار به عنوان درمان آلوپسی آرئاتا توصیه شد.

دکتر لفتاح همچنین خاطرنشان کرد تحقیقات مربوط به درمان ریزش مو با استفاده از سلول‌های بنیادی و اگزوزوم که هدف هر دو آنها تحریک فولیکول‌های مو در سطح سلولی هستند، همراه با توسعه داروهای ضد آندروژن در حال انجام است.