رفتار با کودکان دارای اختلال تیک چگونه باشد؟

اختلال تیک حالتی را توصیف می کند که در آن فرد مجموعه ای از رفتارها و اصوات را به صورت غیر ارادی از خود بروز می دهد.

به گزارش خط سلامت افراد مبتلا به اختلال تیک هیچ آگاهی از رفتارهای تکراری خود ندارند. پژوهش ها نشان داده است حرکات تکراری (تیک حرکتی) یا اصوات (تیک صوتی) معمولا با افزایش سن، خود به خود از بین می روند و گفتار فرد سلیس می شود. 

اختلال تیک چه زمانی ظاهر می شود؟

اختلال تیک از دوران کودکی آغاز می شود. پژوهش ها نشان داده است برخی اوقات تیک‌ها هم زمان با سایر اختلالت مانند اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی ظاهر می شوند. همچنین اختلال تیک و وسواس معمولا همزمان با یکدیگر ظاهر می شوند.

انواع اختلال تیک عبارت است از:

اختلال توره

در این اختلال ترکیبی از تیک های صوتی و حرکتی دیده می­‌شود. این اختلال را باید در یک طیف اختلالات رفتاری که شامل تیک­‌ها، رفتار و افکار وسواسی و اختلال بیش‌فعالی و نقص توجه است، مورد بررسی قرار داد.

برای تشخیص این اختلال فرد بیمار باید حداقل یک سال علائم را داشته باشد. پیچیده ‌ترین و نگران کننده ‌ترین اختلال تیک، اختلال توره است.

در مواقعی که فرد تحت تنش و استرس قرار می­‌گیرد، شدت، طول مدت و بسامد تیک‌ها افزایش می­‌یابد. شاید بعضی از کودکان بتوانند برای مدت کوتاهی تیک‌­های خود را کنترل کنند اما در این مدت سطح تنش کودک بالا رفته و این فشار در نهایت در قالب تیک برون­‌ریزی خواهد شد.

اگر کودک دائماً بر کنترل تیک و علائم آن متمرکز باشد، تمرکز بر چیز دیگر مانند کلاس درس دشوار خواهد بود. در نتیجه برای کودکانی که مبتلا به اختلال تیک (به‌خصوص توره) هستند، انجام یک مکالمه ساده دشوار باشد.

اختلال تیک حرکتی یا صوتی مزمن

در این اختلال فرد فقط تیک‌های حرکتی یا صوتی را نشان می­‌دهد و در باقی موارد مانند اختلال توره است.

اختلال تیک موقت 

در این اختلال فرد تیک‌های متعدد صوتی یا حرکتی یا ترکیبی از این دو را نشان می­‌دهد که کمتر از یک سال وجود داشته است.

تیک های پیچیده و ساده

تیک ها را به دو دسته پیچیده و ساده تقسیم‌بندی می شوند:

تیک های ساده

 تیک‌های ساده حرکتی صرفاً شامل حرکت یک گروه از عضلات می­‌شوند. برای مثال می­‌توان به پلک زدن مکرر اشاره کرد. در مقابل، تیک­‌های حرکتی پیچیده، شامل گروه­‌های عضلانی بیشتری است و مانند مجموعه­‌ای از حرکات به نظر خواهد رسید.

برای مثال در بعضی موارد نادر اختلال توره، تیک فرد مبتلا به صورتی است به خود آسیب می­‌رساند؛ مانند سرکوبش. تیک­‌های صوتی ساده شامل صاف کردن مکرر گلو یا سرفه کردن است. 

تیک‌های پیچیده

تیک‌های پیچیده صوتی شامل تکرار کلمات افراد دیگر یا فحاشی کردن غیرارادی هستند.

درمان اختلال تیک

در حالی که اختلال توره یک مسأله عصب‌شناختی (نورولوژیک) و نیازمند راهبردهای دارودرمانی خاص خود است، در بعضی موارد این کودکان را به روانشناس بالینی و روانشناس کودک ارجاع می‌دهند تا با آموزش و مهارت‌آموزی بیشتر بتوانند سطح تنش را کم کرده و با بیماری خود انطباق بهتری پیدا کنند.

در دیگر اختلالات تیک که دارای علائم خفیف‌تری هستند، می­‌توان انتظار داشت که شدت و بسامد علائم تا حدود ۱۱ سالگی کاهش یافته و ناپدید شود اما در هر صورت پزشکان در صورت مشاهده پریشانی در عملکرد کودک به واسطه تجربه اختلال تیک‌ها، داروهایی را برای تخفیف علائم تجویز می‌کنند.

از طرف دیگر آموزش‌های روانشناختی و جلسات روان درمانی می‌تواند بهبودی قابل توجهی را برای این دسته از کودکان به ارمغان بیاورد.

در مورد اختلال توره، اکثر افراد نمی‌دانند که این اختلال چیست و احتمالاً نمی‌دانند که در مقابل فرد مبتلا به اختلال توره باید چطور رفتار کنند. در نتیجه، با خیره شدن وگاه تمسخر این کودکان و نوجوانان، باعث خجالت­‌زدگی و ناکامی آنها می­‌شوند.

فرد مبتلا به اختلال توره باید یاد بگیرد که در مورد اختلالش بتواند به دیگران توضیح دهد یا نسبت به رفتارهای تحقیرآمیز آنها راهبردی سازشی اتخاذ کند. در ادامه، تعدادی راهکار برای سازش بیشتر این کودکان و نوجوانان با اختلال تیک خود، به‌خصوص اختلال توره، ارائه می­‌شود:

کودک را درگیر در فعالیت کنید

در بعضی پژوهش‌ها نشان داده شده است زمانی که کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال تیک توره در یک فعالیت درگیر می­‌شوند، بسامد و شدت اختلال تیک‌ تخفیف می‌یابد.

ورزش کردن و انجام بعضی فعالیت‌های سرگرم‌کننده بهترین راه برای متمرکز کردن انرژی ذهنی و جسمانی این کودکان و نوجوانان است. به یاد داشته باشید که بعضی از ورزشکاران بنام مانند تیم هاوارد (دروازه‌بان تیم فوتبال اورتون و همین‌طور تیم ملی انگلستان) مبتلا به اختلال توره هستند.

از کودک طلب یاری کنید

دست و پنجه نرم کردن با انواع مختلف اختلال تیک باعث می­‌شود که این کودکان نسبت به احساسات دیگران، به‌خصوص افرادی که دارای مشکلات خاصی هستند، فهم بهتری پیدا کنند. ممکن است این کودکان از این حساسیت خود در راستای کمک به دیگران استفاده کنند. این کار باعث افزایش اعتماد به نفس آنها می­‌شود.

از خلاقیت کودک استقبال کنید

فعالیت ‌های خلاقانه مانند نقاشی کردن، نوشتن و نواختن موسیقی به کودکان در متمرکز کردن ذهن بر مسائل دیگر کمک می کند. گمانه‌زنی‌هایی در این راستا وجود دارد که موتسارت موسیقیدان و ساموئل جانسون نویسنده نیز مبتلا به اختلال توره که از اشکال شدید اختلال تیک است، بوده‌اند.

سؤال بپرسید و جستجو کنید

دانش بیشتر در مورد اختلال موجب کنترل بیشتر بر روندهای درمانی خواهد شد. از روانشناس بالینی کودک خود در مورد اختلال توره و انواع دیگر اختلال تیک سؤال کنید و تلاش کنید با جستجو و پژوهش اطلاعات بیشتری در مورد اختلال تیک به دست بیاورید.  برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید. 

تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است.