در نظام آموزشی دنیا دو شیوه کلی و شناخته شده برای ارزشیابی دانش آموزان وجود دارد که یکی از آنها روش ارزشیابی مستمر و مداوم و دیگری شیوه ارزشیابی غایت بین و نهایت بین است که متاسفانه در نظام آموزشی کشور ما همانطور که در حوزه تدریس هنوز هم به جای اینکه به صورت دانش آموز محور عمل شود به صورت معلم محور و کتاب محور گام برداشته می شود.
به گزارش خط سلامت در این زمینه هم با وجود تلاش هایی که برای شکل دادن نظام رزشیابی مستمر صورت گرفته است این نتیجه به دست نیامده و نظام اررشیابی غایت بین بر شرایط آموزشی کشور حاکم است و به این ترتیب از همان سال نخست ورود دانش آموزان به مقطع پیش دبستانی تا صبح روزی که در جلسه کنکور حاضر می شوند بایستی تمام معلومات خود را که طی یک بازه زمانی کسب کرده اند ظرف چند دقیقه و یا چند ساعت روی کاغذ منتقل کنند و پس از آن در انتظار نتیجه آزمون باشند تا بدانند به مرحله بالاتر تحصیلی صعود خواهند کرد یا خیر.
در واقع این فرآیند هر ساله و در تمام مقاطع تحصیلی طی خواهد شد غافل از اینکه باید بسیاری از احتمالات مد نظر قرار گرفته شود. به عنوان نمونه هیچگاه این احتمال داده نمی شود که ممکن است دانش آموز شب قبل از امتحان بیماری سختی را تجربه کرده باشد یا اینکه در ماه ها ی قبل از زمان آزمون نهایی آمادگی بیشتری برای پاسخگویی به سوالات داشته است و حتی اینکه ممکن است در روزهای پایانی سال تحصیلی استرس های فردی و یا خانوادگی را تجربه کرده باشد و به این ترتیب از میزان آمادگی و کارایی مثیت او برای رویارویی با امتحانات پایان ترم کاسته شده باشد.
متاسفانه در کشور ما ماه امتحانات به ماهی آکنده از غم و نگرانی تبدیل شده است چراکه دانش آموزان در طول سال تحصیلی مورد ارزیابی قرار نمی گیرند از این رو بهترین راهکار برای رهایی از مشکلات نظام آموزشی جایگزین کردن نظام ارزشیابی مستمر به جای نظام ارزشیای دفعی، برشی و مقطعی است.
در این صورت دانش آموز می داند از ابتدای سال تحصیلی در اولین هفته هر ماه مورد ارزیابی تحصیلی قرار می گیرد و قرار نیست به طور یک دفعه آزموده شود و شرایط استرس و اضطراب آور را تجربه کند.
با وجود موارد یاد شده و ضعف هایی که در این مسیر نهفته است باید نکاتی را مد نظر قرار داد تا مشکلات و نگرانی ها را تسهیل کند و دانش آموزان بتوانند نتایج بهتری را از آزمونها کسب کنند. آن چیزی که باید از شدت آن کاسته شود شیوه نادرستی است که و الدین به کار می برند. در بسیاری از اوقات والدین استرس و اضطراب خود را با نزدیک شدن به فصل امتحانات به فرزندان منتقل می کنند.
موضوع قابل توجه و مهم دیگر که باز هم از سوی والدین رعایت نمی شود این است که آنها با کمال تاسف به این نکته ساده توجه ندارند که هر انسانی مخلوق بی بدیل خداوند است و نمی توان افراد را با یکدیگر مقایسه کرد.
نکته بعدی به فضاهای متشنجی که بر جو خانواده ها حاکم است باز می گردد از این رو لازم است خانواده ها در فرصت منتهی شده به امتحانات فتیله آشوب، غوغا، درگیری های بین فردی و اعضای خانواده را پایین بکشند تا دانش آموز بتواند در آرامش خاطر به نیاز تحصیلی خود پاسخ دهد.
نکته مهم دیگر به ابزارهای مزاحمی مثل تلویزیون و ... مرتبط می شود که نباید به طور کل از محیط خانه دور شود چراکه همین کار به خودی خود استرس آفرین است و لازم است دانش آموز در فواصل بین مطالعات، زمانی را هم به تماشای تلویزیون و یا گوش سپردن به موسیقی اختصاص دهد.
لازم است به این مهم توجه شود که اگر فرزند از فرصت موجود در طول سال تحصیلی برای درس خواندن بهره نبرده است، با این چماق مورد سرزنش قرار نگیرد و به جای این کار و الدین در کنار او حضور داشته باشند تا بهترین فضای ممکن در محیط خانه برای او فراهم شود. از طرفی در طول فصل امتحانات از میهمانی رفتن و ترتیب دادن میهمانی خودداری شود و این ذهنیت وجود نداشته باشد که سایر اعضای خانواده به میهمانی بروند و فرزند را در خانه تنها بگذارند تا درس بخواند یا اینکه میهمان دعوت کنند و از فرزند بخواهند به اتاقی دیگر برود و در جمع میهمانان حضور نداشته باشد.
موضوع مهمی که به مسئولین مدرسه و محیط های آموزشی ارتباط دارد این است که بیشتر مدیران و معاونین مدارس نتیجه گرای علمی هستند نه نتیجه گرای روحی و روانی و همین باعث می شود که آنها به یکی از منابع استرس دانش آموزان تبدیل شوند چرا که فصل امتحانات را در نظر دانش آموزان به غولی تبدیل می کنند تا به نتیجه ای که می خواهند و آن چیزی جز تبلیغات و بنرها نیست برسند در حالی که باید به این نکته توجه کنند اگر دانش آموزی با وجود داشتم آی کیو 90 تلاش بسیاری به کار بسته و معدل 14 را کسب کرده است، همت و کوشش او در مقابل دانش آموزی که با آی کیو سطح 140 به معدل 18 دست پیدا کرده قابل ستایش است.
مطالعات جمعی در فضای خانه و مدرسه در مدت زمان باقیمانده تا امتحانات پایان ترم یکی از روش هایی است که راندمان کاری دانش آموزان را به میزان قابل توجهی ارتقا می بخشد.
مقوله دیگری که حائز اهمیت است اشراف دانش آموز به وضعیت درسی خودش است چراکه هیچ کسی مانند او از وضعیت تحصیلی و نقاط قوت و ضعفش با خبر نیست به خصوص دانش آموزی که در مقطع راهنمایی و دبیرستان مشغول تحصیل است. در حقیقت او است که به خوبی می داند به کدام کتاب درسی نسبت به سایر کتاب ها تسلط بیشتری دارد و در هر یک از کتب درسی در کدام بخش مشکل بیشتری دارد. به همین دلیل لازم است به جای اینکه تمام منابع درسی را دور خود جمع کند، عناوین درسی را به ترتیب اولویت اشراف داشتن بر آنها روی کاغذ بیاورد و سپس موضوعات، محور ها و ریز عنوان های هر درس را به ترتیب مسلط بودن بر آنها طبقه بندی کند.
بعد از این کار لازم است آن موضوعاتی را که به آنها اشراف بیشتری دارد در ابتدا به صورت سریع مورد مطالعه قرار دهد تا به این ترتیب متوجه شود در سبد ذخیره ای دانشی اش چه حرفی برای گفتن دارد و از میزان استرس و نگرانی هایش بکاهد و پس از آن در خصوص مواردی که نسبت به آنها احساس ضعف می کند با مراجعه به بانک اطلاعاتی مدرسه، مطالعه ای جزئی در مدت زمان کوتاه انجام دهد و مهم ترین مباحث درسی را بر اساس مدت زمانی که پیش رو دارد، بخواند.
شیوه مطالعه هم موضوع مهمی است که دانش آموزان باید به آن توجه ویژه ای داشته باشند. مغز انسان از بخش های متفاوتی تشکیل شده است مطالعه در زمینه های مختلف، بخش های خاصی از مغز را درگیر می کند به همین دلیل لازم است دانش آموز بداند زمانی که به مطالعه درس ریاضی می پردازد بخش خاصی از مغزش را در گیر این موضوع کرده است و سایر بخش های مغز فرصت استراحت پیدا کرده اند اما اگر قرار باشد موضوع مورد مطالعه بعدی هم درسی مانند درس فیزیک باشد به این ترتیب مبحثی را انتخاب کرده که به موضوعات درس ریاضی نزدیک است و منجر به خسته شدن مغز خواهد شد در صورتی که اگر موضوع مورد مطالعه بعدی ادبیات باشد در واقع از آن بخش مغز استفاده می شود که در مرحله مطالعه قبلی در حالا استراحت بوده و از کارایی کافی برای پذیرش مباحث ادبی برخودار است. در واقع با ضربدری کردن موضوعات درسی و بهره مندی از بخش های مختلف مغز، دانش‌آموزان خستگی کمتری را تجربه می کنند و بر میزان یادگیری شان افزوده می شود.برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.
تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است.
دکتر علیرضا شریفی یزدی – جامعه شناس
