بطور کلی در بحث تربیت فرزند و سبک درس خواندن با دو مقوله کاملا متفاوت یکی تربیت فرزندان درس خوان یا علاقمند به درس و دیگری مدیریت بحران در ایام امتحانات مواجه هستیم .
زیربنای مدیریت بحران به مباحث تربیتی مربوط می شود در واقع اینکه چرا برخی افراد می توانند به خوبی مدیریت بحران کنند و در برخی این ویژگی ضعیف است به ریشه و اصل تربیت آنها یعنی مسئولیت پذیری ،وظیفه شناسی و علاقمندی به درس بستگی دارد.
علاقمندی به درس
به گزارش خط سلامت دکتر الهه شفایی –روانشناس تربیتی- می گوید: خانواده ای که فرزندی علاقمند به درس و مسئولیت پذیر تربیت می کند مدیریت بحران در ایام امتحانات به خوبی صورت می گیرد. علاقمندی به درس و مسئولیت پذیری دو مقوله جدا ولی هر دو تربیتی بوده و بخش اعظم آن اکتسابی و قابل آموزش است .
به عبارت دیگر وقتی کودکی متولد می شود باید مسئولیت پذیری و علاقمندی به فعالیت های مختلف را در او پرورش داده شود به عنوان مثال خانواده ای که از همان کودکی به فرزندش آموزش می دهد اتاقش را مرتب کند از 4 سالگی کودک مسئولیت پذیری را یاد می گیرد .
بنابراین افرادی که از سن 4 سالگی با حجم کم مورد آموزش قرار گرفته اند می دانند در این مقطع زندگی مسئولیت شان درس خواندن است و چون مسئولیت پذیری را یاد گرفته اند می دانند موظف به اجرای مسئولیت خویش هستند .چنین کودکانی می دانند درس خواندن وظیفه ای است که در ایام غیر امتحان نیز باید آن را انجام دهند و در فصل امتحانات این وظیفه پررنگ تر می شود.
دانش آموزی که در طول مسیر درس نخوانده و عادت نکرده و هیچ حس مسئولیتی نسبت به تکالیفش نداشته قطعا در ایام امتحانات نمی توان از او انتظار داشت با موفقیت آن را پشت سر بگذارد.
چگونه می توان علاقمندی به درس را ایجاد کرد؟
در تبلیغات مربوط به نمایشگاه کتاب نوشته شده بود "تحقیقات نشان می دهد والدینی که کتابخوان هستند قطعا تاثیر زیادی برای علاقمندی به کتاب در فرزندانش شان می گذارند." ممکن است این مقوله اینگونه استنباط شود والدینی که تحصیل کرده نیستند و شغل آزادی دارند انگار احساس گناه کمتری نسبت به فرزندان شان دارند و می گویند "چون من درس نخوانده ام اوهم همینطور درس نمی خواند " اما باید توجه داشت می توانیم پدر و مادر تحصیلکرده ای نباشیم اما علاقه به درس را در فرزندان ایجاد کنیم.
در واقع ژنتیک در بحث علاقمندی به درس نقش ندارد و علاقمندی به درس آموزشی و اکتسابی است همچنان که می بینیم پدر و مادرهایی که سواد خواندن و نوشتن دارند فرزندان تحصیلکرده ای به جامعه تحویل می دهند و این همان به زمینه علاقمندی همزمان با مسئولیت پذیری مربوط می شود در واقع زمانی دانش آموزان موفق می شوند که این دو مقوله به موازات هم پیش بروند.
والدینی که برای فرزندان شان از همان دوران کودکی کتاب می خوانند باعث افزایش علاقمندی کودک به مطالعه می شوند این نخستین گام برای ایجاد علاقمندی به درس و مطالعه است گام بعدی در نظر گرفتن زمان مطالعه در اوقات فراغت است باید خواندن کتاب در حد علاقه و توان به عنوان بخشی از زندگی روزانه تبدیل شود هدف از مطالعه والدین بوجود آوردن علاقه در فرزندان و نه دادن مسیر به آنها است .
یکی از گام هایی که متاسفانه امروزه در خانواده ها مشاهده می شود مسئولیت پذیری در کودک را حذف می کنند چنین والدینی می گویند "من می خواهم تو فقط درس بخوانی "اینگونه خانواده ها عملا مسئولیت پذیری را که بخشی از غریزه وجودی افراد است ،حذف می کنند به عبارت دیگر بخش غریزی را حذف کرده و بخش اجتماعی ،فرهنگی و اکتسابی جایگزین می شود.غرایز کنترل پذیر و تربیت پذیر هستند اما حذف شدنی نیستند و زمانی که تصمیم بگیریم غریزه را حذف کنیم تاوان سنگینی خواهیم پرداخت .
تفاوت ایجاد علاقه به درس با توقع داشتن
ایجاد علاقه با داشتن توقع تفاوت اساسی دارد . درس خواندن و مطالعه مستلزم پیش زمینه است و در خانواده هایی که علاقمندی و مسئولیت پذیری درفرزندان تقویت شده مدیریت بحران صورت می گیرد ولی خانواده هایی که کودک نه مسوولیت پذیر و نه علاقمند به درس است مدیریت بحران صورت نگرفته و نمی توان انتظار نمره امتحانی خوبی را داشت.
گاهی دیده می شود والدینی که فرزندشان را به مشاور می برند و معجزه ای که می خواهند دست نمی یابند کودک خود را سرزنش می کنند و می گویند " تو ذاتا بچه درس خوانی نیستی حتی مشاور هم نتوانست برایت کاری کند " چنین گفتمانی به مرور زمان اعتماد به نفس کودک را پایین می آورد.
چنین خانواده هایی با نزدیک شدن به شروع امتحانات موقعیت تربیتی را از دست داده اند اما برای مدیریت بحران چه تدابیری باید اندیشیده شود؟ نخستین مسئله این است که نباید از کودک توقع غیر منطقی داشت زیرا اولین چیزی که انسان را به هدف می رساند نداشتن توقعات غیر منطقی است .توقع منطقی در مورد دانش آموزی که امتحاناتش شروع شده همان داشتن پلان یا نقشه واقعی از او است .متاسفانه بیشتر والدین ،متخصص ایجاد بحران و نه مدیریت بحران هستند.
پدر و مادرها باید متناسب با توانایی ها و واقعیت های وجودی فرزندان شان و نه متناسب با ویژگی های دیگران و امیال از آنها توقع داشته باشند .در این زمان کم باقی مانده به شروع امتحانات باید به والدین آموزش داد برای مدیریت بحران ، مدیریت بحران کرد نه ایجاد بحران و متناسب با بهره هوشی و توانایی ها و استعدادها و علاقمندی فرزندان از آنها انتظار داشت زیرا نمی توان از فردی که علاقمند به درس و مسئولیت پذیر نیست در ایام امتحان توقع زیادی داشت . برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.
تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است.
