باورهای غلط درباره مغز که شما را شگفت‌زده خواهد کرد! / تفاوت های مغز زنان و مردان که نمی‌دانستید!

دکتر علیرضا زالی ضمن گرامیداشت روز جهانی مغز اظهار کرد: دلیل نامگذاری این روز توسط انجمن بین المللی مغز این است که در دهه های آینده بیماری های مغز و اعصاب بخش مهمی از بار بیماری ها را به خود اختصاص خواهند داد.

به گزارش خط سلامت وی ادامه داد: با توجه به این که بخش زیادی از بیماری های مغز و اعصاب قابلیت پیشگیری دارند انتخاب این روز به منظور معطوف کردن توجه مردم و مسئولان و سیاستگذاران کشورهای مختلف به سلامت مغز با نگاه پیشگیرانه است.

زالی آلزایمر را بیماری بسیار پیچیده ای برشمرد و افزود: متاسفانه پیش بینی می شود که در سال های آتی در روند جهانی از جمله ایران با افزایش این بیماری روبه رو شویم؛ آمار جهانی دلالت بر این دارد که ۳۵ درصد افراد بالای ۸۵ سال درخطر ابتلای به آلزایمر قرار دارند.

به گفته وی، بروز آلزایمر در سنین زیر ۶۵ سال شایع نیست و در صورت ابتلای فرد زیر ۶۵ سال نیاز به بررسی های تکمیلی وجود دارد.

زالی با اشاره به این که مغز یکی از پیچیده ترین ارگان های بدن است، گفت: پرمصرف ترین بخش بدن از نظر انرژی مغز است؛ مغز تنها دو درصد وزن بدن را تشکیل می دهد اما ۲۵ درصد برون ده قلب به مغز اختصاص دارد.

وی با بیان اینکه وزن مغز انسان حدود ۱۳۶۰ گرم است، توضیح داد: وزن مردان ۱۰ درصد بیشتر از وزن مغز زنان است، اما این به معنای باهوشتر بودن مردان نیست، برای مثال وزن مغز انیشتین ۱۲۳۰ گرم بوده که از وزن مغز یک انسان نرمال نیز کمتر است.

به گفته وی، چگالی یا تراکم سلول های عصبی در زنان بیشتر از مردان است.

وی درباره برخی از شگفتی های مغز زنان که مردان از آن محروم هستند، گفت: مثلا مردان وقتی جلوی تلویزیون روزنامه می خوانند فقط حواسشان به روزنامه است و متوجه وقایع اطراف نمی شوند اما زنان همزمان آشپزی، تماشای تلویزیون، توجه به فرزندان و ... را به صورت همزمان انجام می دهند و این از ویژگی های مغز زنان است که همزمان چند وظیفه و کار را انجام می دهند.

دکتر زالی یادآور شد: در مغز بخشی به نام هیپو کامپ وجود دارد که با حافظه و پردازش اطلاعات ارتباط مستقیم دارد که در زنان از مردان بزرگتر است و در دوران قاعدگی زنان به دلیل نوسانات هورمونی فعالیت هیپوکامپ تغییر می یابد و در ابتدای این دوره با انتهای آن متفاوت است.

وی با اشاره به اهمیت کار مغز گفت: روزانه بیش از ۵۰ هزار فکر به ذهن ما خطور می کند که متاسفانه ۷۰ درصد آن ها افکار منفی (خودبینی، ترس، استرس، اضطراب و... ) است.

زالی ادامه داد: در طول هر دقیقه مغز این توانایی را داراست که ۳۵۰۰ فکر به ذهنش خطور کند و قدرت پردازش اطلاعات در مغز انسان ۳۰ برابر ابرکامپیوترهای فعلی جهان است.

این استاد دانشگاه با اشاره به وجود ۱۰۰ میلیارد نورون مغزی و ۶۴۴ کیلومتر عروق خونی در جمجمه انسان، گفت: اگر قسمتی از مغز انسان به اندازه یک دانه ماسه را در نظر بگیریم در آن بیش از ۱۰هزار نورون و ۱۵۰۰ سیناپس اتصالات عصبی وجود دارد.

این متخصص جراحی مغز و اعصاب با بیان اینکه در هنگام تکامل جنین نیز در هر دقیقه ۸ هزار سلول عصبی تولید می کند، گفت: تعداد سلول های عصبی ما در هنگام تولد یکسان است و تغییر نمی کند اما پدیده ای تحت عنوان انعطاف پذیری مغز که با تشکیل اتصالات مغز ایجاد می شود باعث تکامل مغزی شده که این فرایند از هنگام تولد تا ۲۵ سالگی ادامه می یابد.

وی ادامه داد: از ۲۵ سالگی به بعد فرایند پیر شدن یا aging شروع می شود. اما با بالا رفتن سن برخی مهارت های انسان افزایش می یابد مثلا از ۸۰ سالگی به بعد توان مهارتی واژگانی افراد توسعه می یابد.

وی با بیان اینکه از ۲۰ هزار سال پیش تاکنون مغز بشر به اندازه یک توپ تنیس کوچکتر شده است، گفت: یکسری از کارکردهای مغز ما در طول زمان کمتر شده است.

زالی با اشاره به اینکه موقعیت یابی(GPS) در طول تکامل مغز انسان از گذشته به ما به ارث رسیده است، گفت: اما وقتی از GPS گوشی همراه استفاده می کنیم این توانایی در مغز ما تحلیل می رود.

این متخصص یادآور شد: از اواسط قرن ۱۸ تقریبا ۱۳.۵ نمره IQ بشر به دلیل واگذاری بخشی از فعالیت های مغزی ما کم شده است.

زالی با بیان اینکه بزرگی مغزنشانه هوش بیشتر انسان نیست، گفت: مغز انسان های نئاندرتال ۱۰ درصد از انسان امروزی بزرگتر بوده است.

زالی استفاده از یک نمیکره مغز را یک باور غلط برشمرد و گفت: جز بحث تکلم و نگارش، ما در آن واحد از هر دو نیمکره مغز استفاده می کنیم.

به گفته وی، انسان در حالت عادی از تمام بخش های مغز خود استفاده می کند و حتی در حالت خواب نیز مغز انسان فعال است.

زالی با اشاره به وابستگی شدید مغز انسان به قند گفت: مغز انسان تنها پنج تا ۱۰ دقیقه می تواند نرسیدن خون و اکسیژن را تحمل کند و بعد از آن سلول های مغزی آسیب می بیند.

وی با اشاره به ویژگی های شگفت انگیز مغز گفت: مغز انسان می تواند تا ۱۱ روز بی خوابی و تا دو روز عدم دریافت آب را تحمل کند؛ همچنین پیش بینی می شود تا ۲۰ روز با استفاده از برخی ذخایر انرژی بدون غذا دوام بیاورد.

زالی با اشاره به کاوش های صورت گرفته در شهر سوخته خاطرنشان کرد: اولین جراحی جمجمه و مغز دنیا توسط ایرانیان انجام شده است. این جراحی مربوط به دختر ۱۳ ساله دارای جمجمه بزرگتر از حد معمول و بیماری هیدوسفالی(افزایش آب مغز) بوده است. پزشکان ایران باستان با ایجاد یک سوراخ در داخل استخوان آهیانه سمت راست جمجمه این بیمار آب اضافه مغز را خارج کردند.

زالی با اشاره به اثر بخشی این جراحی گفت: مطالعات نشان داده که این بیمار تا یکسال پس از انجام این عمل جراحی زنده بوده است.

بنابر اعلام وزارت بهداشت، وی با اشاره به سایر ابعاد تمدنی شهر سوخته یادآور شد که اولین چشم مصنوعی نیز در شهر سوخته یافته شده است که مربوط به چشم چپ یک خانم ۳۵ ساله در پنج هزار سال پیش است.

وی در پایان با تاکید بر ضرورت آشنایی با تاریخ پزشکی ایران باستان، گفت: با توجه به این استعداد و پیشرفت ایرانیان، امروز در حوزه جراحی مغز و اعصاب در اقصی نقاط کشور جراحان برجسته مغز و اعصاب در لبه دانش حرکت می کنند.

منبع:ایسنا