افراد مبتلا به اختلال شخصیت افسرده (Depressive Personality Disorder) معمولاً دیدگاه منفی نسبت به خود و زندگی دارند و در روابط اجتماعی دچار مشکلات می‌شوند. برخلاف افسردگی اساسی، این اختلال بخشی پایدار از شخصیت فرد است و نیاز به درمان‌های روان‌درمانی طولانی‌مدت دارد.
به گزارش خط سلامت افراد مبتلا به اختلال شخصیت افسرده تمایل دارند خود را مقصر مشکلات بدانند و اغلب درگیر احساسات عمیق گناه و ناامیدی هستند. این اختلال می‌تواند تأثیر جدی بر کیفیت زندگی، شغل و روابط اجتماعی فرد بگذارد. تشخیص و درمان به‌موقع این اختلال با استفاده از روان‌درمانی و در برخی موارد دارودرمانی می‌تواند به بهبود وضعیت این افراد کمک کند.
اختلال شخصیت افسرده
اختلال شخصیت افسرده یک وضعیت روانی است که با الگوی مداوم افکار، احساسات و رفتارهای افسرده در جنبه‌های مختلف زندگی فرد شناخته می‌شود. این اختلال، برخلاف افسردگی عمده که به صورت اپیزودیک بروز می‌کند، یک سبک شخصیتی مزمن است.
ویژگی‌های اصلی اختلال شخصیت افسرده
تفکر منفی پایدار
احساس مداوم غم، بدبینی یا ناکافی بودن.
تمایل به دیدن خود، دیگران و آینده به صورت منفی.
عزت‌نفس پایین
احساس دائمی بی‌ارزشی یا خودانتقادی شدید.
دشواری در پذیرش تعریف یا تحسین دیگران.
بدبینی
تمرکز بر مشکلات یا شکست‌ها به جای فرصت‌ها.
پیش‌بینی مداوم بدترین سناریوها.
کناره‌گیری اجتماعی
دشواری در ایجاد یا حفظ روابط نزدیک.
ترس از طرد شدن یا حساسیت بیش از حد به انتقاد.
حس درماندگی
باور به این‌که تلاش برای بهبود زندگی بی‌فایده است.
وابستگی بیش از حد به دیگران برای اطمینان و حمایت.
احساس گناه افراطی
احساس مسئولیت بیش از حد برای مسائلی که خارج از کنترل فرد هستند.
پرداختن به اشتباهات گذشته و خودسرزنشی.
علل اختلال شخصیت افسرده
علت دقیق این اختلال مشخص نیست، اما عوامل زیر ممکن است مؤثر باشند:
ژنتیک: سابقه خانوادگی افسردگی یا اختلالات خلقی.
تجارب کودکی: تروما، غفلت یا والدین بیش از حد انتقادی.
عوامل عصبی: اختلال در تنظیم انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند سروتونین.
الگوهای شناختی: یادگیری سبک‌های تفکر منفی یا باورهای ناسالم.
تشخیص اختلال شخصیت افسرده
اختلال شخصیت افسرده در برخی نظام‌های تشخیصی شناخته می‌شود، اما در DSM-5 به عنوان یک اختلال مستقل تعریف نشده است. ویژگی‌های آن ممکن است در دسته‌بندی اختلالات شخصیتی مشخص دیگر یا شرایط مرتبط قرار گیرد. تشخیص شامل موارد زیر است:
ارزیابی روان‌شناختی جامع.
بررسی مزمن بودن و فراگیری ویژگی‌های افسرده.
رد سایر اختلالات خلقی، مانند افسردگی عمده.
تفاوت اختلال شخصیت افسرده با افسردگی اساسی
اختلال شخصیت افسرده (Depressive Personality Disorder - DPD) و افسردگی اساسی (Major Depressive Disorder - MDD) ممکن است شباهت‌هایی در علائم مانند احساس غم، ناامیدی و کاهش انرژی داشته باشند، اما از جنبه‌های کلیدی با یکدیگر متفاوت هستند:
ماهیت و مدت زمان
اختلال شخصیت افسرده (DPD):
یک الگوی شخصیتی مزمن و پایدار است که در طول زندگی فرد وجود دارد.
علائم همیشه حاضر هستند و بخشی از شخصیت فرد محسوب می‌شوند.
فرد همیشه گرایشی به بدبینی، ناامیدی و تفکر منفی دارد.
افسردگی اساسی (MDD):
یک وضعیت بالینی است که به صورت دوره‌ای (اپیزودیک) رخ می‌دهد.
علائم معمولاً حداقل دو هفته طول می‌کشند، اما می‌توانند برطرف شوند و فرد ممکن است بهبود کامل داشته باشد.
می‌تواند با فواصل بدون علائم همراه باشد.
شدت و علائم
اختلال شخصیت افسرده (DPD):
شدت علائم ممکن است به اندازه افسردگی اساسی نباشد.
ویژگی‌های شخصیتی شامل خودانتقادی، بدبینی مداوم و حساسیت به شکست‌ها است.
علائم به طور گسترده‌تر در روابط و عملکرد اجتماعی فرد تأثیر می‌گذارند.
افسردگی اساسی (MDD):
علائم می‌توانند بسیار شدید باشند و شامل اختلالات خواب، کاهش اشتها، خستگی مفرط، افکار خودکشی و بی‌لذتی عمیق شوند.
در بسیاری از موارد، علائم شدید به حدی می‌رسند که توانایی فرد برای انجام کارهای روزمره مختل می‌شود.
علت‌ها و عوامل محرک
اختلال شخصیت افسرده (DPD):
ریشه در الگوهای شخصیتی فرد دارد که ممکن است از کودکی یا نوجوانی ایجاد شده باشند.
عوامل ژنتیکی و محیطی، مانند سبک تربیت والدین یا تروماهای طولانی‌مدت، تأثیرگذار هستند.
افسردگی اساسی (MDD):
ممکن است به دلایل متنوعی از جمله تغییرات شیمیایی در مغز (مانند کاهش سطح سروتونین)، عوامل استرس‌زا، تروما، یا بیماری‌های جسمی ایجاد شود.
معمولاً محرکی خاص (مانند فقدان، استرس شدید یا تغییرات فصلی) برای آغاز دوره وجود دارد.
واکنش به درمان
اختلال شخصیت افسرده (DPD):
درمان طولانی‌مدت و متمرکز بر تغییر الگوهای شخصیتی منفی است.
روان‌درمانی (مانند درمان شناختی-رفتاری یا درمان روان‌پویشی) معمولاً اصلی‌ترین روش درمان است.
دارودرمانی تنها در صورت وجود علائم شدید افسردگی یا اضطراب به کار می‌رود.
افسردگی اساسی (MDD):
درمان کوتاه‌مدت‌تر و با تمرکز بر کاهش علائم اپیزودیک است.
داروهای ضدافسردگی (مانند SSRIs) و روان‌درمانی مؤثر هستند.
برخی افراد پس از درمان کامل بهبود می‌یابند.
اثرات اجتماعی و عملکردی
اختلال شخصیت افسرده (DPD):
به طور مزمن بر روابط بین‌فردی و عملکرد اجتماعی تأثیر منفی می‌گذارد.
افراد ممکن است به دلیل بدبینی یا خودانتقادی مداوم در ایجاد روابط صمیمی یا حفظ شغل دچار مشکل شوند.
افسردگی اساسی (MDD):
عملکرد اجتماعی و شغلی ممکن است در طول اپیزود افسردگی مختل شود، اما پس از بهبودی، فرد می‌تواند به زندگی عادی بازگردد.
اختلال شخصیت افسرده یک وضعیت مزمن و پایدار است که بر شخصیت و الگوهای فکری فرد تأثیر می‌گذارد، در حالی که افسردگی اساسی یک اختلال دوره‌ای و شدیدتر است که می‌تواند پس از درمان برطرف شود.
برای تشخیص و درمان هر دو وضعیت، ارزیابی حرفه‌ای روانپزشکی ضروری است. در ادامه جدول مقایسه‌ای بین اختلال شخصیت افسرده (DPD) و افسردگی اساسی (MDD) آورده شده است:
| ویژگی | اختلال شخصیت افسرده (DPD) | افسردگی اساسی (MDD) |
|---|---|---|
| ماهیت و مدت زمان | الگوی شخصیتی مزمن و پایدار؛ بخشی از شخصیت فرد. | وضعیت اپیزودیک و موقتی؛ ممکن است بهبود کامل یابد. |
| شدت علائم | علائم ملایم‌تر و همیشگی مانند بدبینی و خودانتقادی. | علائم شدید مانند بی‌لذتی عمیق، خستگی مفرط و افکار خودکشی. |
| علت‌ها | مرتبط با الگوهای شخصیتی، تربیت والدین یا تروماهای طولانی. | تغییرات شیمیایی در مغز، استرس شدید یا عوامل محیطی. |
| واکنش به درمان | نیازمند درمان طولانی‌مدت روان‌درمانی؛ دارودرمانی گاهی مؤثر. | درمان کوتاه‌مدت‌تر با تمرکز بر روان‌درمانی و دارودرمانی. |
| اثرات اجتماعی | تأثیر مزمن بر روابط و عملکرد اجتماعی به دلیل بدبینی مداوم. | اختلال موقت در عملکرد اجتماعی که پس از درمان بهبود می‌یابد. |
| ویژگی بارز | پایدار و بخشی از شخصیت فرد؛ همیشه حاضر. | اپیزودیک و وابسته به عوامل محرک خاص. |
این جدول خلاصه‌ای از تفاوت‌های کلیدی بین این دو اختلال ارائه می‌دهد و به تشخیص بهتر و درمان هدفمند کمک می‌کند.
تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
