دیالیز یک روش پزشکی است که برای افرادی که کلیه‌های آنها به دلیل بیماری یا آسیب قادر به تصفیه خون نیستند، استفاده می‌شود. این فرایند به دو روش همودیالیز و دیالیز صفاقی انجام می‌شود که به کمک آن مواد زائد ، نمک‌ها و مایعات اضافی از خون بیمار جدا می‌شود.
به گزارس خط سلامت دیالیز به عنوان یک درمان موقتی برای افرادی که مبتلا به نارسایی کلیه هستند، حیاتی است و می‌تواند به طور موقت جایگزین عملکرد طبیعی کلیه‌ها شود.
دیالیز چیست؟
دیالیز یک روش درمانی است که برای تصفیه خون در افرادی که عملکرد کلیه‌هایشان به شدت کاهش یافته یا متوقف شده است، استفاده می‌شود. کلیه‌ها مسئول تصفیه خون و حذف مواد زائد و مایعات اضافی از بدن هستند. هنگامی که کلیه‌ها قادر به انجام این وظیفه نباشند، دیالیز به عنوان یک جایگزین برای این عملکرد حیاتی به کار می‌رود.
در دیالیز، خون بیمار از بدن خارج شده و از طریق یک دستگاه به نام دستگاه دیالیز تصفیه می‌شود و سپس به بدن باز می‌گردد. دیالیز معمولاً در دو نوع انجام می‌شود: دیالیز همودیالیز (که خون از طریق یک دستگاه تصفیه می‌شود) و دیالیز صفاقی (که در آن دیالیز از طریق یک محلول داخل شکم انجام می‌شود).
در فرایند دیالیز چه اتفاقی می افتد؟
دیالیز یک روش درمانی است که برای جایگزینی عملکرد طبیعی کلیه‌ها در تصفیه خون از مواد زائد، نمک‌ها و مایعات اضافی استفاده می‌شود. این فرآیند به دو روش اصلی همودیالیز و دیالیز صفاقی انجام می‌شود.
همودیالیز (Hemodialysis)
در همودیالیز، خون بیمار از طریق یک لوله به دستگاه دیالیز وارد می‌شود. این دستگاه خون را از مواد زائد، اضافی و سموم تصفیه می‌کند و سپس خون تصفیه‌شده دوباره به بدن بازمی‌گردد. مراحل فرایند همودیالیز عبارتند از:
خروج خون از بدن: ابتدا خون بیمار از طریق یک دستگیره یا فیستولا (محل اتصال رگ‌ها برای تسهیل جریان خون) به دستگاه دیالیز منتقل می‌شود.
تصفیه خون: در دستگاه دیالیز، خون از طریق یک فیلتر خاص به نام "ممبران دیالیز" عبور می‌کند. این فیلتر مواد زائد، مواد شیمیایی اضافی و مایعات اضافی را از خون جدا کرده و از طریق یک محلول دیالیز (محلول خاص که با توجه به نیاز بیمار تنظیم می‌شود) آنها را دفع می‌کند.
بازگشت خون به بدن: پس از تصفیه، خون تمیز شده از طریق یک لوله دیگر به بدن باز می‌گردد.
این فرایند معمولاً سه بار در هفته و هر بار حدود 3-5 ساعت طول می‌کشد.
دیالیز صفاقی (Peritoneal Dialysis)
در دیالیز صفاقی، به جای استفاده از دستگاه خارجی، از دیواره شکم (صفاق) برای تصفیه خون استفاده می‌شود. در این روش، یک کاتتر (لوله کوچک) در شکم بیمار وارد می‌شود و محلولی به نام "محلول دیالیز" به شکم وارد می‌شود. مراحل فرایند دیالیز صفاقی عبارتند از:
ورود محلول دیالیز: محلول دیالیز از طریق کاتتر به فضای صفاقی وارد می‌شود، جایی که مواد زائد و مایعات اضافی از خون به این محلول منتقل می‌شوند.
جذب مواد زائد: به دلیل تفاوت فشار اسمزی، مواد زائد و مایعات اضافی از رگ‌های خونی در دیواره شکم وارد محلول دیالیز می‌شود.
خروج محلول آلوده: پس از مدت زمان مشخص (معمولاً 4-6 ساعت)، محلول آلوده از شکم خارج می‌شود و جایگزین آن محلول تازه وارد می‌شود.
دیالیز صفاقی معمولاً به‌طور روزانه و در خانه انجام می‌شود و مزیتی که دارد این است که بیمار نیازی به مراجعه به مراکز دیالیز ندارد.
چه کسانی باید دیالیز شوند؟
افرادی که دچار نارسایی کلیه پیشرفته شده‌اند، معمولاً نیاز به دیالیز دارند. نارسایی کلیه زمانی رخ می‌دهد که کلیه‌ها به طور جدی آسیب دیده و توانایی تصفیه خون را از دست می‌دهند.
بیماری‌هایی مانند دیابت، فشار خون بالا، بیماری‌های کلیوی مزمن و سایر بیماری‌های کلیوی می‌توانند منجر به نارسایی کلیه شوند. بیمارانی که کلیه‌هایشان به کمتر از 10-15 درصد عملکرد طبیعی خود برسد، معمولاً به دیالیز نیاز دارند.
علاوه بر این، در برخی موارد حاد مانند مسمومیت با مواد سمی یا داروها، دیالیز ممکن است به عنوان روش اضطراری برای تصفیه خون استفاده شود.
عوارض جانبی دیالیز
اگرچه دیالیز یک روش درمانی ضروری برای بسیاری از بیماران است، اما مضرات و محدودیت‌هایی نیز دارد:
دیالیز ممکن است باعث مشکلاتی مانند فشار خون پایین، گرفتگی عضلات، خستگی شدید، خونریزی، عفونت و تغییرات در سطح مواد معدنی خون شود.
درمان دیالیز زمان‌بر است و بیمار باید چندین بار در هفته به مراکز دیالیز مراجعه کند که می‌تواند بر کیفیت زندگی او تأثیر بگذارد.
دیالیز طولانی‌مدت می‌تواند بار زیادی به قلب وارد کند و مشکلات قلبی را تشدید کند.
در دیالیز همودیالیز، وارد کردن سوزن به بدن برای خارج و برگشت خون می‌تواند باعث ایجاد عفونت شود. در دیالیز صفاقی، خطر عفونت در ناحیه شکم وجود دارد.
تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
