رژیم کتوژنیک علاوه بر کاهش وزن، فوایدی مانند کاهش التهاب ، بهبود چربی خون و کنترل بیماری‌هایی مثل صرع را ارائه می‌دهد. اما ممکن است با عوارضی مانند یبوست، سردرد، کمبود مواد مغذی و تأثیر منفی بر کلیه‌ها همراه باشد.
به گزارش خط سلامت این رژیم برای همه مناسب نیست و باید تحت نظر پزشک یا متخصص تغذیه انجام شود، به‌ویژه برای افراد با بیماری‌های خاص یا زنان باردار و شیرده.
رژم کتوژنیک برای چه کسانی مناسب است؟
رژیم کتوژنیک ممکن است برای افراد زیر مناسب باشد:
افراد مبتلا به دیابت نوع 2 یا پیش‌دیابت
افراد با اضافه‌وزن
افراد مبتلا به صرع
افراد با سندرم متابولیک
ورزشکاران استقامتی
فواید رژیم کتوژنیک برای سلامتی
کاهش وزن سریع
مصرف کم کربوهیدرات‌ها باعث کاهش اشتها و افزایش چربی‌سوزی می‌شود.
کنترل قند خون:
کاهش مصرف کربوهیدرات‌ها باعث تثبیت سطح قند خون می‌شود.
افزایش انرژی و تمرکز:
استفاده از کتون‌ها به جای گلوکز ممکن است به بهبود تمرکز ذهنی و انرژی کمک کند.
کاهش التهاب:
رژیم کتو ممکن است به کاهش التهاب بدن کمک کند.
بهبود چربی خون:
ممکن است سطح کلسترول HDL را افزایش و سطح تری‌گلیسیرید را کاهش دهد.
مضرات و محدودیت‌های رژیم کتوژنیک
در رژیم کتوژنیک، به دلیل تغییرات عمده‌ای که در منبع انرژی بدن (از کربوهیدرات به چربی) ایجاد می‌شود، ممکن است برخی از مشکلات و عوارض موقتی برای افراد پیش آید. در زیر به توضیحات بیشتری در مورد هر یک از مشکلات ذکر شده پرداخته‌ایم:
کتو فلو (Keto Flu):
در روزهای اول شروع رژیم کتوژنیک، بدن با تغییر منابع انرژی از کربوهیدرات به چربی مواجه می‌شود و این تغییر می‌تواند علائمی مشابه آنفلوانزا ایجاد کند. علائمی مانند سردرد، خستگی، حالت تهوع، تحریک‌پذیری، و گاهی مشکلات خواب ممکن است به‌وجود آید. این علائم معمولاً در چند روز اول پس از شروع رژیم از بین می‌روند، زیرا بدن به حالت کتوزی (سوختن چربی به جای قند) عادت می‌کند. برای کاهش این علائم، مصرف آب زیاد و تنظیم الکترولیت‌ها (مانند سدیم، پتاسیم و منیزیم) می‌تواند کمک‌کننده باشد.
کمبود مواد مغذی:
کاهش مصرف میوه‌ها و غلات کامل که منابع مهم ویتامین‌ها، مواد معدنی، و فیبر هستند، می‌تواند باعث کمبود این مواد مغذی در بدن شود. به‌ویژه، ویتامین‌های گروه B، ویتامین C، و فیبر ممکن است کم شوند. کمبود فیبر می‌تواند به مشکلات گوارشی مانند یبوست منجر شود. برای مقابله با این مشکل، مصرف سبزیجات کم‌کربوهیدرات و مکمل‌های ویتامین‌ها می‌تواند مفید باشد.
مشکلات گوارشی (یبوست)
یکی از مشکلات رایج در رژیم کتوژنیک، یبوست است که معمولاً به دلیل کاهش مصرف فیبر و مصرف کمتر میوه‌ها و غلات کامل اتفاق می‌افتد. فیبر به هضم بهتر و عملکرد صحیح دستگاه گوارش کمک می‌کند، و کاهش آن می‌تواند باعث مشکل در حرکت روده‌ها شود. برای مقابله با این مشکل، مصرف سبزیجات برگ‌سبز، مصرف آب کافی و در برخی موارد استفاده از مکمل‌های فیبر توصیه می‌شود.
ریسک مشکلات کلیوی
در رژیم کتوژنیک، مصرف بالای پروتئین و چربی‌ها همراه با کاهش مصرف کربوهیدرات‌ها می‌تواند باعث افزایش میزان اسید اوریک در خون شود. این موضوع ممکن است خطر ابتلا به سنگ کلیه یا مشکلات کلیوی را در افرادی که مستعد این بیماری‌ها هستند، افزایش دهد. همچنین، در صورتی که آب بدن کافی نباشد، این وضعیت می‌تواند خطرناک‌تر شود. بنابراین، رعایت مصرف آب زیاد و مدیریت میزان پروتئین توصیه می‌شود.
تأثیر بر سلامت قلب
در صورت مصرف زیاد چربی‌های ناسالم مانند چربی‌های اشباع و ترانس (که ممکن است در برخی منابع غذایی کتو موجود باشد)، این رژیم می‌تواند تأثیرات منفی بر سلامت قلب داشته باشد. این چربی‌ها می‌توانند سطح کلسترول بد (LDL) را افزایش دهند و خطر بیماری‌های قلبی را بیشتر کنند. برای جلوگیری از این مشکلات، بهتر است که از چربی‌های سالم مانند چربی‌های موجود در آووکادو، روغن زیتون و ماهی‌های چرب استفاده کنید.
کاهش عملکرد ورزشی
در روزهای اول رژیم کتوژنیک، بسیاری از افراد ممکن است احساس کنند که انرژی کافی برای تمرینات شدید ندارند. این به دلیل کاهش ذخایر گلیکوژن در عضلات است که معمولاً برای تأمین انرژی در تمرینات با شدت بالا استفاده می‌شود. در طول زمان و با تطبیق بدن با رژیم کتو، انرژی می‌تواند از منابع چربی تأمین شود، اما در ابتدا ممکن است عملکرد ورزشی کمی کاهش یابد. برای جبران این کاهش، می‌توانید تمرینات خود را به شدت کمتری شروع کنید و بعد از مدتی به تدریج افزایش دهید.
رژیم کتوژنیک برای چه کسانی مناسب نیست؟
رژیم کتوژنیک برای افراد زیر مناسب نیست یا باید با احتیاط انجام شود:
زنان باردار یا شیرده
افراد مبتلا به بیماری‌های کبدی یا کلیوی
بیماران مبتلا به اختلالات خوردن
افراد مبتلا به دیابت نوع 1
افرادی که داروهای خاصی مانند انسولین مصرف می‌کنند
رژیم کتوژنیک می‌تواند برای کاهش وزن و بهبود برخی شرایط متابولیک مفید باشد، اما نیازمند پایبندی دقیق و مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه است. همچنین باید به خطرات و عوارض احتمالی آن توجه داشت و در صورت بروز مشکلات، رژیم غذایی را متناسب با شرایط فرد تغییر داد.
غذاهای مجاز در رژیم کتوژنیک
رژیم کتوژنیک بر پایه غذاهایی با کربوهیدرات بسیار کم و چربی بالا است. در اینجا به مهم‌ترین غذاهای مجاز اشاره شده است:
چربی‌ها و روغن‌ها
روغن زیتون، روغن نارگیل، روغن آووکادو
کره و خامه طبیعی
چربی‌های حیوانی مانند دنبه
پروتئین‌ها
گوشت قرمز (گاو، گوسفند، بز)
مرغ و بوقلمون
ماهی‌های چرب (سالمون، تن، خال‌مخالی)
تخم‌مرغ
سبزیجات کم‌کربوهیدرات
سبزیجات برگ‌سبز (اسفناج، کاهو، کلم)
بروکلی، گل‌کلم، کدو سبز
قارچ، خیار، کرفس
لبنیات پرچرب
پنیر (چدار، پارمزان، موزارلا)
خامه پرچرب
آجیل و دانه‌ها
بادام، گردو، پسته
دانه چیا، کتان، کنجد
میوه‌های کم‌قند
آووکادو
تمشک، توت‌فرنگی
نوشیدنی‌ها
آب، چای و قهوه بدون شکر
نوشیدنی‌های شیرین نشده مثل آب گازدار
غذاهای غیرمجاز در رژیم کتوژنیک
غذاهایی که حاوی کربوهیدرات بالا یا قندهای ساده هستند، در رژیم کتوژنیک ممنوع می‌باشند:
کربوهیدرات‌های ساده و پیچیده
نان، برنج، ماکارونی
سیب‌زمینی، ذرت، نخودفرنگی
میوه‌های پرقند
موز، انگور، انبه
سیب، گلابی، هندوانه
شیرینی‌ها و قندهای فرآوری‌شده
شکلات شیرین، کیک، شیرینی
شکر سفید، عسل، شربت‌ها
حبوبات و غلات کامل
عدس، لوبیا، نخود
گندم، جو دوسر، کینوا
محصولات فرآوری‌شده و فست‌فود
چیپس، کراکر
غذاهای نیمه‌آماده یا سرخ‌شده
نوشیدنی‌های شیرین و الکلی
نوشابه‌های گازدار شیرین
آبمیوه‌های صنعتی
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
