شکست عشقی می‌تواند یکی از دردناک‌ترین تجربیات زندگی باشد. وقتی کسی را دوست داریم و به او دلبسته می‌شویم، مغز و بدن ما درگیر مجموعه‌ای از فرایندهای شیمیایی و هورمونی می‌شود. اما وقتی این رابطه از بین می‌رود، چه اتفاقی برای ما می‌افتد؟
به گزارش خط سلامت در ادامه، به بررسی علمی اثرات شکست عشقی بر مغز و بدن می‌پردازیم.
تأثیر شکست عشقی بر مغز
الف) افزایش استرس و فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک
شکست عشقی مانند یک شوک عصبی عمل می‌کند. بدن ما این اتفاق را تهدیدی جدی تلقی کرده و سیستم عصبی سمپاتیک (بخشی از سیستم عصبی خودمختار که در شرایط استرس فعال می‌شود) را تحریک می‌کند. این موضوع باعث افزایش ترشح هورمون‌های استرس، از جمله کورتیزول و آدرنالین، می‌شود.
ب) تأثیر بر بخش‌های مختلف مغز
مطالعات تصویربرداری مغزی نشان داده‌اند که شکست عشقی باعث تغییراتی در چندین ناحیه از مغز می‌شود:
| بخش مغز | نقش آن | تأثیر شکست عشقی |
|---|---|---|
| قشر جلوی مغز (Prefrontal Cortex) | کنترل تصمیم‌گیری، تنظیم احساسات | کاهش فعالیت، منجر به ضعف در تصمیم‌گیری و کنترل احساسات |
| آمیگدالا (Amygdala) | پردازش ترس و استرس | افزایش فعالیت، احساس اضطراب و ترس بیشتر |
| هسته اکومبنس (Nucleus Accumbens) | مرکز پاداش و اعتیاد | کاهش تولید دوپامین، ایجاد حس وابستگی و علائم مشابه ترک مواد مخدر |
| هیپوکامپ (Hippocampus) | حافظه و یادگیری | افزایش یادآوری خاطرات گذشته و نشخوار فکری |
تغییرات شیمیایی در بدن
شکست عشقی می‌تواند تعادل شیمیایی مغز را به هم بریزد:
الف) کاهش دوپامین و سروتونین
دوپامین و سروتونین دو ماده شیمیایی کلیدی در احساس شادی و پاداش هستند. کاهش این دو ماده باعث احساس غم، بی‌انگیزگی و حتی افسردگی می‌شود.
ب) افزایش کورتیزول (هورمون استرس)
کورتیزول بیش از حد می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند افزایش فشار خون، ضعف سیستم ایمنی و بی‌خوابی شود.
ج) افزایش فعالیت اوپیوئیدها (درد عاطفی واقعی است!)
بر اساس مطالعات، شکست عشقی باعث فعال شدن همان بخش‌هایی از مغز می‌شود که در زمان درد جسمی فعال می‌شوند. به همین دلیل، احساس "درد در قلب" یا "سنگینی در سینه" واقعی است، نه فقط یک توهم ذهنی!
اثرات فیزیکی شکست عشقی
الف) درد قفسه سینه و اختلال در قلب
پدیده‌ای به نام "سندرم قلب شکسته" (Takotsubo Cardiomyopathy) در برخی افراد رخ می‌دهد که باعث ضعف موقت عضلات قلب و علائمی مشابه حمله قلبی می‌شود.
ب) کاهش سیستم ایمنی
افزایش استرس و کورتیزول، سیستم ایمنی را ضعیف کرده و احتمال بیماری‌های ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا را افزایش می‌دهد.
ج) بی‌اشتهایی یا پرخوری عصبی
برخی افراد دچار کاهش شدید اشتها می‌شوند، در حالی که برخی دیگر به پرخوری عصبی (به‌ویژه غذاهای پرکالری و شیرین) روی می‌آورند.
د) مشکلات خواب
بی‌خوابی و کابوس‌های شبانه از عوارض رایج شکست عشقی هستند. علت این موضوع افزایش فعالیت ذهنی و نشخوار فکری مداوم درباره رابطه گذشته است.
چرا شکست عشقی مانند ترک اعتیاد است؟
دانشمندان دریافته‌اند که هنگام عاشق شدن، همان نواحی مغز فعال می‌شوند که هنگام مصرف مواد مخدر (مانند کوکائین) تحریک می‌شوند. پس از جدایی، کاهش ناگهانی دوپامین و اکسی‌توسین باعث ایجاد علائم ترک، از جمله اضطراب، وسواس فکری و میل شدید به بازگشت به رابطه می‌شود.
| مقایسه شکست عشقی با ترک مواد مخدر |
|---|
| وسوسه بازگشت به رابطه مانند تمایل به مصرف دوباره مواد مخدر |
| نشخوار فکری مداوم درباره رابطه مانند فکر کردن به مصرف مجدد مواد |
| علائم جسمی مانند بی‌اشتهایی، لرزش و بی‌خوابی مشابه علائم ترک مواد |
| احساس پوچی و افسردگی ناشی از افت ناگهانی دوپامین |
راه‌های بهبود و کنار آمدن با شکست عشقی
الف) پذیرش احساسات و اجازه به خود برای سوگواری
سرکوب احساسات می‌تواند اثرات منفی طولانی‌مدتی داشته باشد. پس به خود اجازه دهید که ناراحت باشید و این احساسات را بپذیرید.
ب) حذف محرک‌ها و قطع ارتباط
دوری از شبکه‌های اجتماعی و حذف خاطرات می‌تواند روند بهبود را تسریع کند.
ج) فعالیت بدنی و ورزش
ورزش باعث افزایش اندورفین (هورمون شادی) می‌شود و اثرات منفی استرس را کاهش می‌دهد.
د) تمرکز بر رشد فردی
یادگیری مهارت‌های جدید، مطالعه و تمرکز بر اهداف شخصی می‌تواند به بازیابی اعتمادبه‌نفس کمک کند.
ه) مشورت با روانشناس
اگر شکست عشقی باعث افسردگی یا اضطراب شدید شده است، کمک گرفتن از یک متخصص می‌تواند مفید باشد.
جمع‌بندی
شکست عشقی یک فرایند پیچیده است که تأثیر عمیقی بر مغز و بدن می‌گذارد. کاهش دوپامین و اکسی‌توسین، افزایش کورتیزول، درد فیزیکی و علائم مشابه ترک مواد مخدر تنها بخشی از این اثرات هستند. اما با شناخت این فرایند و استفاده از روش‌های علمی برای مقابله با آن، می‌توان این دوره سخت را بهتر پشت سر گذاشت.
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
