تاریخ سپندارمذگان و رازهایی درباره روز عشق ایرانی

سپندارمذگان ۱۴۰۳ چه روزی است؟

به گزارش خط سلامت یکی از پرسش‌هایی که هر سال در مورد این رویداد پیش می‌آید، تاریخ دقیق آن است. آیا سپندارمذگان در ۲۹ بهمن برگزار می‌شود یا ۵ اسفند؟ در ایران باستان، این جشن طبق تقویمی که ماه‌ها را ۳۰ روزه در نظر می‌گرفت، در روز پنجم اسفند ماه برگزار می‌شد. با ورود تقویم جدید که ۶ ماه اول سال را ۳۱ روزه تعیین کرده است، برخی بر این باورند که باید روز ۲۹ بهمن را برای این مناسبت گرامی داشت. بااین‌وجود، بسیاری از پژوهشگران برجسته از جمله ابراهیم پورداوود و رضا مرادی غیاث‌آبادی معتقدند روز واقعی این جشن همچنان ۵ اسفند است.

جشن سپندارمذگان و مفهوم آن

سپندارمذگان از جشن‌های کهن ایرانی است که در فرهنگ زرتشتی ریشه دارد. این جشن همچنین در آثار ابوریحان بیرونی مورد اشاره قرار گرفته و به عنوان روز ستایش زن و زمین شناخته شده است. واژه «اسفند» در زبان فارسی امروز برگرفته از واژه پهلوی «سپندارمت» و واژه اوستایی «سپِنتَه آرمَئی تی» است که همگی به مفهوم فروتنی و تقدس اشاره دارند.

شباهت و تفاوت سپندارمذگان با ولنتاین

ماهیت جشن

گرچه هر دو جشن (سپندارمذگان و ولنتاین) به عشق و احترام پرداخته‌اند، اما تفاوت‌های قابل‌توجهی در منشأ و فلسفه آن‌ها وجود دارد. سپندارمذگان جشن تقدیر از زنان و گرامیداشت زمین و طبیعت است، در حالی که ولنتاین بیشتر با عشق‌های رمانتیک و هدیه میان زوج‌ها شناخته می‌شود.

تاریخ برگزاری

سپندارمذگان در تقویم باستانی ایران پنجم اسفند ماه برگزار می‌شد، اما در ولنتاین، ۱۴ فوریه (۲۵ بهمن) تاریخ ثابت آن در سراسر جهان است.

آیین‌ها و رسومات

در سپندارمذگان، به زنان هدایایی داده می‌شد و مردان زنان را گرامی می‌داشتند. این در حالی است که ولنتاین با نمادهایی مانند گل سرخ و شکلات شناخته می‌شود و محوریت بیشتری به عشق میان زوج‌ها دارد.

تأثیر فرهنگی

سپندارمذگان جشن ملی و مورد توجه ایرانیان علاقه‌مند به تاریخ باستان است، در حالی که ولنتاین به دلیل تأثیرات جهانی فرهنگ غرب، در بسیاری از کشورها از جمله ایران شناخته شده‌تر است.

سپندارمذگان: جشن زن و زمین

سپندارمذگان روزی بود که زنان به‌عنوان نمادهای مهر و محبت در صدر توجه قرار می‌گرفتند. زمین نیز به دلیل باروری و وطن‌پرستی، در این روز ستایش می‌شد. این مراسم یادآوری می‌کرد که زنان همانند زمین با گذشت و عشق، پایه استواری زندگی‌اند.

تاریخچه سپندارمذگان

در تقویم ایران باستان، هر روز ماه نام مخصوصی داشت و روز پنجم هر ماه سپندارمذ نامیده می‌شد. ایرانیان به این رسم احترام می‌گذاشتند و در روزهایی که نام روز و ماه یکی می‌شدند، جشنی ترتیب می‌دادند. برای مثال در مهر، جشن مهرگان و در اسفند، سپندارمذگان برگزار می‌شد که همه با معانی عمیق خود شادی‌آور بودند. زمین به‌عنوان نماد عشق و مادر همه موجودات زنده، مرکزیت این جشن را تشکیل می‌داد.

آیین‌های سپندارمذگان

در این روز، مردان زنان خانواده را بر تخت شاهی می‌نشاندند و برایشان هدیه می‌آوردند. این اقدام نشان‌دهنده ارزش قائل شدن برای نقش زنان در جامعه و خانواده بود. به همین دلیل سپندارمذگان به جشن قدردانی از زنان معروف بود. برخی آیین‌ها نظیر مراسم مردگیران که در آن مردان برای زنان هدایا می‌خریدند، جزئی از این جشن بودند و به پاسداشت مقام زن تاکید داشتند.

اختلاف نظر در زمان برگزاری سپندارمذگان

بحث در خصوص زمان دقیق جشن سپندارمذگان همچنان ادامه دارد. منابع تاریخی ایران نظیر نوشته‌های کهن فاصله زمانی مشخصی برای سایر جشن‌ها مانند یلدا، سده و اسپندگان تعیین کرده‌اند که مطابق آن، روز پنجم اسفند برای این جشن صحیح است. اما برخی تغییرات جدید در تقویم و گاه‌شماری باعث بروز اختلاف نظر شده است.

پیچیدگی‌های تقویمی

برخی متون جدید، نظیر سالنمای دینی زرتشتیان، فاصله‌های میان جشن‌ها را تغییر داده و هماهنگی سنتی آیین‌ها را مختل کرده‌اند. این تغییرات باعث سردرگمی عوام درباره تاریخ دقیق جشن سپندارمذگان شده است. بر اساس پژوهش‌های معتبر، تقویم هجری خورشیدی که امروزه در ایران استفاده می‌شود، بیشترین تطابق را با نظام گاه‌شماری باستانی کشور دارد و زمان درست جشن اسپندگان را پنجم اسفند تعیین می‌کند.

اهمیت سپندارمذگان در دنیای امروز

اگرچه سپندارمذگان در مقایسه با ولنتاین کمتر شناخته شده، اما تلاش‌هایی برای احیای آن به‌عنوان نمادی از تاریخ و فرهنگ سرزمین ایران در جریان است. این روز می‌تواند فرصتی دوباره برای بازپس‌گیری ارزش‌های ملی و تأکید بر اهمیت عشق خانوادگی باشد. با پاسداشت چنین روزهایی، هویت فرهنگی و تاریخی ایران زنده نگه داشته می‌شود.