تحقیقات جدید نشان می‌دهند که تغییرات ژنتیکی و محیطی در دوران جنینی می‌تواند تأثیر زیادی بر احتمال ابتلا به سرطان در طول زندگی داشته باشد.
به گزارش خط سلامت اینکه ریسک ابتلا به سرطان ممکن است حتی قبل از تولد تعیین شود، به عوامل ژنتیکی و محیطی مرتبط است که می‌توانند تأثیر زیادی بر احتمال بروز سرطان در آینده داشته باشند. در اینجا دلایلی وجود دارد که نشان می‌دهد چرا این موضوع ممکن است درست باشد:
1. مهره‌های ژنتیکی (وراثت ژنتیکی)
- موتاسیون‌های ژنتیکی ارثی: برخی از افراد موتاسیون‌هایی در ژن‌های خاص به ارث می‌برند که خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان را افزایش می‌دهند. به عنوان مثال، موتاسیون‌های ژنی در BRCA1 و BRCA2 به طور قابل توجهی خطر ابتلا به سرطان پستان و تخمدان را افزایش می‌دهند. این موتاسیون‌های ژنتیکی می‌توانند از والدین به فرزند منتقل شوند و قبل از تولد بر ریسک ابتلا به سرطان تأثیر بگذارند.
- سابقه خانوادگی: اگر والدین یا اقوام نزدیک فرد دچار سرطان شده‌اند، این امر می‌تواند مستعد بودن فرد به سرطان را از نظر ژنتیکی افزایش دهد. کودکانی که در خانواده‌هایی با تاریخچه قوی سرطان به دنیا می‌آیند ممکن است موتاسیون‌هایی داشته باشند که آنها را به ابتلا به سرطان بیشتر مستعد می‌سازد.
2. تغییرات اپی‌ژنتیک
- تأثیرات محیطی بر بیان ژن‌ها: حتی اگر فرد موتاسیون خاصی به ارث نبرد، عوامل محیطی هنوز هم می‌توانند تأثیر زیادی بر خطر ابتلا به سرطان داشته باشند. در دوران بارداری، عواملی مانند رژیم غذایی مادر، قرارگیری در معرض سموم، سیگار کشیدن، استرس و دیگر مواجهات محیطی می‌توانند بر رشد و توسعه جنین تأثیر بگذارند. این عوامل می‌توانند از طریق فرآیندی به نام اپی‌ژنتیک بر بیان ژن‌ها تأثیر بگذارند.
- محیط داخل رحمی: شرایط درون رحم می‌تواند بر نحوه فعال یا غیرفعال شدن ژن‌ها تأثیر بگذارد، بدون اینکه خود کد ژنتیکی تغییر کند. به عنوان مثال، قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی یا آلودگی‌ها در دوران بارداری می‌تواند تغییراتی در نحوه بیان ژن‌ها ایجاد کند که در نهایت خطر ابتلا به سرطان در آینده را افزایش می‌دهند. به همین دلیل، سلامت مادر در دوران بارداری برای سلامت آینده فرزند بسیار مهم است.
3. ریشه‌های سلامت و بیماری (DOHaD)
- فرضیه منشأ جنینی بیماری‌ها: این نظریه بیان می‌کند که محیط در رحم می‌تواند تأثیرات طولانی‌مدتی بر خطر ابتلا به بیماری‌ها، از جمله سرطان، در دوران بزرگسالی بگذارد. محیط جنینی می‌تواند بر توسعه سیستم ایمنی، متابولیسم و فرایندهای رشد سلولی تأثیر بگذارد و ممکن است به ایجاد زمینه‌ای برای بروز سرطان در آینده کمک کند.
- قرارگیری در معرض مواد مختل‌کننده غدد درون‌ریز: مواد شیمیایی مانند آفت‌کش‌ها، پلاستیک‌ها (مانند BPA) و دیگر مواد مختل‌کننده غدد درون‌ریز که بر سطح هورمون‌ها تأثیر می‌گذارند، می‌توانند تأثیرات طولانی‌مدتی بر سلامت کودک داشته باشند. مطالعات نشان داده‌اند که قرار گرفتن در معرض این مواد شیمیایی در دوران بارداری می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان را در آینده افزایش دهد.
4. سلامت مادر و عوامل سبک زندگی
- رژیم غذایی و انتخاب‌های سبک زندگی مادر: رژیم غذایی و انتخاب‌های سبک زندگی مادر در دوران بارداری می‌تواند بر خطر ابتلا به سرطان در کودک تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، اگر مادر در دوران بارداری سیگار بکشد، جنین در معرض مواد شیمیایی مضر قرار می‌گیرد که می‌تواند بر رشد سلول‌های او تأثیر بگذارد. به همین ترتیب، رژیم غذایی ناسالم که فاقد مواد مغذی ضروری است، می‌تواند بر رشد جنین تأثیر گذاشته و احتمال ابتلا به سرطان را افزایش دهد.
- اختلالات هورمونی: سطح هورمون‌ها در بدن مادر در دوران بارداری می‌تواند بر خطر ابتلا به سرطان‌ها، به ویژه سرطان‌های وابسته به هورمون مانند سرطان پستان و پروستات، تأثیر بگذارد. اختلالات در سطح طبیعی هورمون‌ها در دوران بارداری می‌تواند بر رشد جنین تأثیر بگذارد و احتمال بروز سرطان در بزرگسالی را افزایش دهد.
5. قرارگیری کودک در معرض عوامل محیطی
- قرارگیری در معرض عوامل محیطی در دوران جنینی و کودکی: نه تنها در دوران بارداری، بلکه در دوران کودکی نیز قرارگیری در معرض مواد سرطان‌زا می‌تواند بر خطر ابتلا به سرطان تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، نرخ ابتلا به سرطان در کودکان می‌تواند تحت تأثیر قرارگیری در معرض سموم محیطی در خانه، محله یا هوای آلوده باشد.
- دود دست دوم و آلودگی‌ها: اگر کودک در معرض دود دست دوم سیگار، آلودگی‌های خانگی یا آلودگی هوا قرار گیرد، این قرارگیری می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را در آینده افزایش دهد. این عوامل محیطی می‌توانند تأثیرات طولانی‌مدتی بر سلامت کودک و مستعدیّت او برای بیماری‌ها داشته باشند.
نتیجه‌گیری
در حالی که شما نمی‌توانید عوامل ژنتیکی که قبل از تولد به شما منتقل می‌شود را تغییر دهید، درک اینکه ریسک ابتلا به سرطان ممکن است از قبل از تولد شروع شود می‌تواند به اهمیت حفظ محیطی سالم در دوران بارداری و کودکی بیشتر پی ببرید.
هرچند که مستعد بودن ژنتیکی و مواجهه با عوامل محیطی به‌طور پیچیده‌ای با یکدیگر تعامل دارند، اما اتخاذ تدابیر پیشگیرانه از همان ابتدا مانند کاهش قرارگیری در معرض مواد شیمیایی مضر، سبک زندگی سالم و انجام معاینات منظم می‌تواند کمک کند تا احتمال ابتلا به سرطان در آینده کاهش یابد.
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
