طبق آموزه های طب سنتی ، افراد با مزاج بلغمی معمولاً با علائمی مانند چاقی، خواب‌آلودگی و کاهش انرژی روبه‌رو هستند. در این مقاله، شما را با علائم، علل و روش‌های درمان غلبه بلغم آشنا خواهیم کرد.
به گزارش خط سلامت همچنین راهکارهایی برای اصلاح رژیم غذایی و سبک زندگی افراد بلغمی ارائه می‌دهیم تا به بهبود سلامت جسمی و روانی کمک کند.
مزاج بلغم چیست؟
در بدن انسان اخلاط اربعه (صفرا، دم، بلغم و سودا) وجود دارند که با غذا خوردن تولید می‌شوند. این ۴ خلط هر کدام طبع متفاوتی دارند که ترکیب آن‌ها یک مزاج معتدل می‌سازد. در واقع خلط، ماده روان و مرطوبی است که در ابتدای هضم غذا به وجود می‌آید و طبع چهار خلط به صورت صفرا گرم و خشک، دم گرم و تر، بلغم سرد و تر و سودا سرد و خشک است.
اما آنچه موجب می‌شود تا بگوییم یک فرد مزاج بلغم دارد یا دیگری سودایی است؛ افزایش مقدار یکی از این چهار خلط است. اگر میزان بلغم موجود در بدن یک فرد، بیشتر از مقدار متعادل آن شود، طب سنتی آن فرد را بلغمی مزاج می‌داند. بلغمی‌ها طبیعت سرد و تر با ویژگی‌های فیزیکی و خصوصیات خاص خود را دارند که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شوید.
انواع بلغم
انواع بلغم به دو دسته کلی به نام بلغم طبیعی و بلغم غیرطبیعی تقسیم می‌شود که باید آن‌ها را بشناسید. بلغم طبیعی یکی از اخلاط اربعه محسوب می‌شود و نوعی خلط دمی است که به قدر کافی پخته نشده باشد. اگر میزان خلط بلغم از حدود طبیعی خود فراتر رود، موجب بروز خلط بلغم غیرطبیعی خواهد شد. دسته خلط بلغم غیرطبیعی به گروه‌های کوچک‌تری هم تقسیم می‌شود که این گروه‌های کوچک‌تر شامل موارد زیر است:
بلغم شور (بلغم مالح): در مقایسه با دیگر انواع بلغم، گرم و خشک‌ترین نوع شناخته می‌شود و در روده‌ها به وجود می‌آید. تب سوزان، ریزش مو سکه‌ای و بیماری‌های پوستی از اثرات بلغم شور هستند.
بلغم ترش (بلغم حامض): این بلغم مزاج بسیاری سردی دارد و در معده تجمع پیدا می‌کند. از اثرات این بلغم می‌توان به هضم نادرست غذا، پوسیدگی و کندی دندان و سردردهای بلغمی اشاره کرد.
بلغم گس (عفص): علت به وجود آمدن این بلغم، نبود حرارت قوی یا حرارت ضعیف در بدن و تولید دیگر انواع بلغم است و طعم گس به وجود می‌آید.
بلغم بی‌مزه (تفه): این بلغم قوام رقیقی دارد و محل تجمع آن در مفاصل است که موجب درد مفاصل می‌شود. کسالت و بی‌حالی را نیز باید از علائم بلغم بی‌مزه معرفی کرد.
بلغم معده چیست؟
معده ما برای هضم غذا به حرارت نیاز دارد. حال اگر به هر دلیلی، حرارت معده کاهش پیدا کند، واکنش‌های لازم برای هضم غذا انجام نمی‌شوند و معده ضعیف خواهد شد. این حالت را با نام بلغم معده یا سردی معده می‌شناسند که نتیجه آن افزایش اشتها و چاقی است. از علائم بلغم معده می‌توان به سوءهاضمه، نفخ معده، ترش کردن، حالت تهوع، سوزش سرمعده و مری، بزرگی شکم، دل درد و اسهال یا یبوست اشاره کرد. علت بلغم معده می‌تواند به شرح زیر باشد:
سبک زندگی ناسالم و پرخوری
بی‌تحرکی
مصرف بیش از حد غذاهای سرد
تند خوردن و نجویدن کافی غذا
خوردن غذاهای دیرهضم
مصرف آب یخ و غذاهایی با طبع سرد
علائم غلبه بلغم
معمولاً حجم زیاد بلغم بر تمامی اندام‌های بدن تاثیر می‌گذارد و فرد علائم مختلفی را تجربه کند. با این وجود، اگر بلغم در یک اندام خاص تجمع پیدا کند، تاثیر آن بر همان اندام خواهد بود. شناخت علایم بلغم به شما کمک می‌کند تا متوجه افزایش بلغم و تغییر مزاج خود شوید. به طور کلی، علائم غلبه بلغم شامل موارد است:
سفیدی رنگ بدن
سرد بودن اندام‌های بدن، به ویژه دست و پا
چاقی شکمی
کاهش سرعت هضم غذا
سرفه زیاد
افزایش بزاق و جاری شدن آب دهان در هنگام خواب
افزایش ترشحات بینی
افزایش ادرار
کاهش حافظه و فراموشی
کند شدن نبض
خواب‌آلودگی و علاقه شدید به خوابیدن
احساس سستی و خستگی
ریزش مو و کاهش رشد تارهای مو
علت غلبه بلغم
مهم‌ترین علت غلبه بلغم در بدن را می‌توان عادات غذایی اشتباه دانست. به باور طب سنتی، تمامی غذاها باید همراه با مصلح آن‌ها مصرف شود. مثلاً اگر یک غذای سرد مانند ماهی میل می‌کنید، باید در کنار آن یک ماده غذایی گرم مانند خرما نیز بخورید یا همچنین برای گرم کردن طبع برنج یا گرفتن سردی مرغ نیز شیوه‌های مختلفی وجود دارد که این کار به تعدیل مزاج در بدن کمک می‌کند و فرد دچار غلبه بلغم نخواهد شد.
مصرف بیش از حد غذاهای سرد و تر را می‌توان علت غلبه بلغم معرفی کرد. این غذاها مزاج بدن را بر هم می‌زنند و موجب بروز مزاج بلغم می‌شوند. از این رو به بلغم مزاج‌ها یا افراد با احتمال بروز مزاج بلغمی توصیه می‌شود تا بیشتر، غذاهای گرم و غذاهای ضد بلغم مصرف کنند و هیچ غذای سردی را بدون مصلح آن نخورند.
مصلح غذاهای بلغمی
غذاهای بلغمی معمولاً شامل موادی هستند که طبع سرد و تر دارند و به تعادل بدن کمک می‌کنند. مصلح‌های این غذاها، موادی هستند که می‌توانند تاثیرات سردی را کاهش دهند و به هضم بهتر غذا کمک کنند.
از جمله مصلح‌های معروف غذاهای بلغمی می‌توان به ادویه‌جاتی مانند زردچوبه، دارچین و زنجبیل اشاره کرد که نه تنها طعم غذا را بهبود می‌بخشند، بلکه خواص ضدالتهابی و گرم‌کنندگی نیز دارند. همچنین، مواد غذایی مانند لیمو، عسل و سرکه نیز به عنوان مصلح‌های موثر برای غذاهای بلغمی شناخته می‌شوند و می‌توانند به افزایش اشتها و بهبود متابولیسم کمک کنند.
غذای مناسب بلغم چیست؟
از جمله غذاهای مناسب بلغمی‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
غذاهای ضد بلغم: خورشت با ادویه‌های گرم مانند فلفل، انواع سوپ و آش با ادویه‌های گرم و غذاهای کبابی
میوه‌ها: سیب، موز، به، انگور، انجیر، خربزه، توت و آناناس
سبزیجات: ریحان، جعفری، کرفس، نعناع، ترخون، مرزه، سیر، مارچوبه، کلم و کدو تنبل
نوشیدنی‌ها: شربت‌هایی با شیره انگور، عسل، شیره خرما و دمنوش‌های گرم و یا معجون بلغم‌زدا
ادویه‌ها: زنجبیل، زیره، هل، دارچین، موسیر و زعفران
دمنوش‌ها: بادرنجبویه، دارچین، به لیمو، بهار نارنج، به لیمو و آویشن، گل گاو زبان و بابونه
مزاج بلغمی باعث چه بیماری‌هایی می‌شود؟
بلغم زیاد و تعدیل نشدن این مزاج می‌تواند منجر به بروز مشکلات و ابتلا به بیماری‌های مختلف شود. از جمله بیماری‌هایی که سلامت بلغمی‌ها را تهدید می‌کند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
رفلاکس معده و نفخ
بوی بد دهان
تورم مفاصل
آب آوردن زانو
آرتریت روماتوئید
خار پاشنه
بیماری‌های عفونی همچون سینوزیت
بزرگ شدن لوزه‌ها
پیسی
ویژگی های شخصیتی بلغمی‌ها
علاوه بر علائم فیزیکی و جسمی بلغمی مزاج‌ها، این افراد خصوصیات روحی و اخلاقی خاص خود را دارند؛ اما خصوصیات اخلاقی مزاج بلغم چیست؟ از جمله روحیات و خصوصیات اخلاقی بلغمی مزاج‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
این افراد درون‌گرا هستند و توانایی بالایی در کنترل کردن عواطف و احساسات خود دارند.
خونسرد بودن و رفتار ملایم را می‌توان از خصوصیات بلغمی‌ها معرفی کرد که موجب رفتار منعطف آن‌ها می‌شود.
اغلب افراد بلغمی مزاج، رازنگهدار هستند و می‌توان به آن‌ها اعتماد کرد.
صبور بودن و سخاوتمندی از جمله ویژگی‌های جذاب افراد بلغمی مزاج است که آن‌ها را دوست‌داشتنی می‌کند.
صلح‌جویی و پایبندی به قوانین و مقررات نیز افراد بلغمی مزاج را خاص‌تر نشان می‌دهد.
درمان مزاج بلغمی
راه درمان مزاج بلغم و مقابله با عوارض ناشی از این مزاج، تغییر سبک زندگی است. یکی از نکات مهم برای دفع بلغم را می‌توان ورزش و دوری از کم‌تحرکی و خواب زیاد معرفی کرد. کم‌تحرکی برای بلغمی‌ها، عامل تحریک چاقی و اضافه وزن است.
از سوی دیگر این افراد باید محیط‌های گرم و خشک را برای زندگی انتخاب کنند و محیط‌های سرد و مرطوب، موجب غلبه بیشتر بلغم می‌شود. راه دیگر برای دفع بلغم از بدن، داشتن یک رژیم غذایی اصولی است.
در واقع غذاها می‌توانند نقش موثری برای بهبود مزاج بلغمی داشته باشند یا شرایط بلغمی‌ها را بدتر کنند. پس آشنایی با غذاهای مناسب بلغمی‌ها اهمیت زیادی دارد.
ورزش‌های مناسب برای افراد بلغمی
افراد بلغمی مزاج، بیش از دیگر در معرض ابتلا به چاقی و اضافه وزن هستند و به همین دلیل، ورزش کردن برای آن‌ها اهمیت زیادی دارد. کم‌تحرکی می‌تواند احتمال تجمع چربی و چاقی را در بلغمی مزاج‌ها افزایش دهد و تمرینات ورزشی، راهی برای غلبه بر کم‌تحرکی است.
ورزش‌های استقامتی به عنوان بهترین گزینه برای غلبه بلغم شناخته می‌شوند که از جمله این تمرینات استقامتی می‌توان به دویدن در مسافت‌های متوسط تا طولانی، قایقرانی و ایروبیک اشاره کرد. البته به خاطر داشته باشید که ورزش کردن این افراد در محیط‌های سرد و مرطوب ممنوع است و باید به دنبال فضایی گرم بگردند.
توصیه های مهم برای افرادی که بلغمی مزاج هستند
علاوه بر نکاتی که درباره رژیم غذایی مزاج بلغم معرفی کردیم، نکات دیگری هم وجود دارد که می‌توانند به اصلاح مزاج و رهایی از مشکلات غلبه بلغم کمک کنند. از جمله نکات و توصیه‌های مهم برای شما به عنوان یک بلغمی مزاج می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
خواب زیاد و بیشتر از ۸ ساعت در روز برای بلغمی‌ها مضر است و باید در حد توان، ساعات خواب را کاهش دهید.
تا حد امکان از محیط‌ها و هوای مرطوب دوری کنید.
زمستان‌ها در صورت امکان به مناطق گرم و خشک سفر کنید یا در محیط‌های مرطوب، لباس گرم بپوشید.
استفاده از سونای خشک یا حمام گرم و خشک به افراد بلغمی مزاج توصیه می‌شود.
در فصول سرد سال، از بخور آویشن، بابونه یا اسطوخودوس استفاده کنید.
برای عطر، به سراغ عطرهای گرم مانند یاس و بهار نارنج بروید یا گل‌های زنبق، شب بو و نرگس را بو بکشید.
برای افراد بلغمی، حجامت بدون نظر پزشک ممنوع است.
ماساژ بدن یکی از اقدامات مفید و موثر برای تعدیل مزاج بلغمی معرفی می‌شود.
تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
