رفتار مناسب با کودکان بیش فعال نیامند شناخت و آگاهی است. کودکان بیش فعال با آموزش های مناسب قادر اند با مشکلات خود مواجه شده و در این زمینه پیشرفت کنند.
به گزارش خط سلامت در این مطلب فعالیت های مفید برای کودکان بیش فعال ارائه شده است.
خصوصیات کودکان بیش فعال
دائم به این طرف و آن طرف می دود و از اشیا بالا می رود.
نمی تواند آرام در یک جا بنشیند و مدام می جنبد.
نمی تواند بر تکالیف مدرسه و یا سایر کارها برای مدت طولانی تمرکز کند.
دست به کارهای خطرناک می زند بدون اینکه عواقب آن را در نظر بگیرد.
پیش از اتمام سوال، جواب می دهد.
به سختی تحمل انتظار را دارد.
وسط حرف دیگران می پرد.
نافرمان هستند.
مرتب از جای خود بلند می شود و در کلاس راه می رود یا بدون اجازه صحبت می کند.
حین درس به سخنان معلم گوش نکرده به کار دیگری می پردازد.
علائم عدم دقت و تمرکز حواس را نشان می دهد.
قادر نیست کاری را که شروع کرده تمام کند.
به مطالب درسی گوش نمی کند.
اختلال حافظه و تفکر در یادگیری دارد.
قبل از تفکر اقدام به عمل می کند.
از فعالیتی به فعالیت دیگری می پردازد.
در کلاس، دیگران را با صدای بلند صدا می زند و با آنها حرف می زند.
در سازمان دادن به کارها با مشکل رو به رو است.
در بازی ها و فعالیت های گروهی منتظر نوبت نمی ماند.
به نظارت فراوان در کارها نیاز دارد .
در زمان خواب دائم در تقلا و تکان خوردن است.
وسایل لازم برای انجام تکالیف مدرسه و یا فعالیت های داخل خانه را گم می کند.
دچار عقب ماندگی ذهنی یا مشکلات عاطفی نیست.
از نظر ظاهر و لباس کثیف و ژولیده بوده و لباس های خود را پاره می کند.
اعتماد به نفس پایینی دارد چون از طرف اطرافیان طرد می شود.
اضطراب به دلیل حواس پرتی در بیش فعال ها زیاد است.
بیش فعالی زمینه ارثی دارد .
سازگاری کودکان بیش فعال خوب است چون احساس خطر می کنند.
افراد بیش فعال ترسو هستند.
90 درصد افراد بیش فعال مادرانی افسرده دارند و احساس گناه می کنند.
انواع بازی ها
بازی نقطه چین: والدین به کودک بگویند کف دست غیر غالب را روی کاغذ بگذارد، انگشتانش را باز کند و دور انگشتان و کف دست را با مداد خط بکشد، سپس اعداد 1 تا 15 را به صورت پراکنده و نامرتب در شکل ایجاد شده بنویسند.
از کودک بخواهند اعداد را به ترتیب از 1 تا 15 پیدا کرده و دور آن خط بکشد. این بازی به منظور تاثیر روی توجه انتخابی کودک طراحی شده است و به بهبود آن کمک می کند.
بازی ماز: در بازی ماز، کودک باید تصاویری را که به صورت راه‌های پرپیچ و خم کشیده شده اند، از یک نقطه شروع و به نقطه پایان برساند.
از تصاویر جذاب و معنادار استفاده شود. (مثلا جوجه را به لانه اش برساند) کودک برای راحت تر شدن کار، ابتدا به کمک چشم تصاویر را نگاه کرده و مسیر را دنبال می کند.
در این بازی، علاوه بر افزایش توجه و تمرکز، کودک یاد می گیرد اگر کاری را شروع کرد باید تلاش کند تا آن را به پایان برساند. این بازی قدرت تفکر و تحمل کودک برای رسیدن به نتیجه و راه حل را بالا می برد.
بازی پیدا کردن تفاوت های دو شکل به ظاهر مشابه: در این بازی دو نقاشی که به ظاهر کاملا شبیه هم هستند ولی عمدا چند اختلاف باهم دارند، در کنار هم قرار داده می شوند. از کودک بخواهند اختلافات را در تصاویر علامت بزند. با پیدا کردن هر اختلاف او را به ادامه کار تشویق کنند.
تاثیر بازی درمانی بر بیش فعالی
کودک پیش فعال، معمولا یک بازی یا یک فعالیت را تا آخر به سرانجام نمی رساند و در نیمه راه رها می کند اما به هر حال کودکان در سن مدرسه، برای یادگیری درس های خود و انجام تکالیف، نیازمند توجه و تمرکز هستند و اگر کودک نتواند توجه و تمرکز خود را کنترل کند، در یادگیری و انجام تکالیف خواندن، نوشتن و ریاضی دچار مشکل می شود.
بدترین تنبیه برای کودک بیش فعال، این است که از او بخواهند کاری انجام دهد که نیاز به توجه و تمرکز داشته باشد. در این حالت کودک بیش فعال حاضر است هر کار دیگری بکند، به غیر از تمرکز روی آن مسئله. در موارد بسیار شدید باید ضمن بازی درمانی از دارو درمانی استفاده شود.
روش اجرای بازی درمانی برای تاثیر بیشتر روی کودک بیش فعال:
بازی ها و فعالیت هایی که با هدف یکپارچه سازی حسی است که شامل 10 فعالیت جداگانه است.
بازی ها و فعالیت هایی جهت تاثیر گذاری و افزایش تحمل شامل 3 فعالیت می باشد.
بازی ها و فعالیت هایی جهت تاثیر گذاری و افزایش خود کنترلی شامل 4 فعالیت است.
بازی و فعالیت جهت تاثیر گذاری و افزایش توجه و تمرکز شامل 3 فعالیت.
بازی هایی مانند پازل، راه رفتن بر روی تخته های تعادلی، مسدود کردن نخود و لوبیا و تشکیل خانه، نقاشی و فعالیت های بدنی در درمان اختلال بیش فعالی و فقدان توجه موثر می باشند.
بازی هایی مانند پازل موجب تمرکز کودکان بیش فعال می شود، بنابراین استفاده از پازل ها مشکل عدم یادگیری در این کودکان را که بخشی از آن به عدم تمرکز مربوط می شود برطرف می کند.
استفاده از مداد رنگی و نقاشی، راه دیگری برای درمان اختلال بیش فعالی و فقدان توجه است. باید از بازی ها و شیوه های کم خطر در درمان کودکان بیش فعال استفاده کرد چرا که آنها دچار نقص توجه هستند و بازی هایی که نیاز به توجه دارند را انجام نمی دهند.
برای بالا بردن تمرکز و دقت کودکان بیش فعال یک صفحه حاوی مطلبی ورزشی به کودک داده و از او بخواهند تا دور تمام کلمات «توپ» خط بکشد.
بازی درمانی کودک محور مبتنی بر رابطه کودک – والد
با استفاده از گروه های کوچک، اصول و مهارت های اولیه بازی درمانی کودک محور به والدین آموزش داده می شود. در بازی درمانی کودک محور ارتباط درمانی والد و کودک بر حل مشکل متمرکز است تا ارتباط بین کودک و والد افزایش یابد. بازی یک روش اولیه کودکان برای بیان کردن خود می باشد.
اهداف بازی درمانی برای والدین:
یادگیری اصول و مهارت های بازی درمانی کودک محور
یادگیری چگونگی تشویق خودمداری، مسئولیت پذیری و اعتماد به نفس در کودکان
رشد درک و نگرش واقع بینانه نسبت به خود و کودک
افزایش پذیرش خود و اعتماد به نفس والدین در توانایی های خود
رشد مهارت های فرزند پروری موثر بر اساس تکامل راه کارهای مناسب
اهداف بازی درمانی برای کودکان بیش فعال:
تجربه کردن مثبت احساسات عزت نفس، ارزش، اعتماد به نفس و شایستگی از طریق پذیرش و درک
تغییر هرگونه برداشت های منفی احساسات، نگرش ها و رفتار والد از طریق اعتماد و احساس امنیت
کاهش یا از بین بردن رفتار مشکل ساز
رشد کنترل خود، تبدیل به خود مداری بیشتر، مسئولیت پذیری کارها و در نهایت روش های مناسب در بیان و برآوردن نیازها
رشد موثر مهارت های حل مشکل
اهداف برای رابطه والد و کودکان بیش فعال:
تقویت رابطه والد و کودک و پرورش حس اعتماد، امنیت و نزدیکی برای والد و کودک
بهبود تعاملات خانواده و ابراز محبت
افزایش سطح شادی و لذت بین والد و کودک
بهبود مقابله با استرس و حل مشکل
بازی درمانی باعث کاهش شدت علائم بیش فعالی همراه با کمبود توجه، بیش فعالی، کمبود توجه، خطاهای پاسخ دهی و افزایش زمان پاسخ دهی می شود. در واقع بازی درمانی یک روش درمانی موثر برای کودکان و نوجوانان مبتلا به بیش فعالی است.
چند بازی ساده با کودکان بیش فعال
بازی با لیوان آب
یک لیوان آب سر خالی به کودک داده و از او خواسنه شود مسافت حدود یک متر را با این لیوان برود و برگردد و مواظب باشد که آب از لیوان نریزد.
این بازی تمرکز و برقراری، حفظ تعادل بین دست و پا و چشم کودک را قوی می کند و باعث می شود نوشتن از روی کتاب برای کودک آسان شود. بعد از چند روز، به یک مرحله سخت تر رفته و از کودک خواسته شود با همان لیوان آب از سه یا چهار پله بالا و پایین برود.
بازی با برگ کاغذ
برای افزایش تمرکز در خوب گوش دادن و نوشتن دیکته، در کودکانی که این اختلال را دارند، یک برگه کاغذ جلوی دهان گرفته و کلمه ای به آرامی گفته شود و از کودک خواسته شود آن کلمه را بگوید. دلیل کاغذ گرفتن جلوی دهان، جلوگیری از لب خوانی کودک است. اگر لب خوانی کند، دیگر توجه و دقتی به خوب گوش دادن نمی کند.
این بازی ها، برخلاف ظاهر ساده ای که دارند، برای کودکان بیش فعال، خیلی سخت هستند، چرا که این بازی ها تاثیر مستقیمی روی مغز می گذارند و باعث ایجاد تمرکز و تقویت حافظه و دقت آنها می شوند.
کودکان بیش فعال خیلی زود از انجام این بازی ها خسته می شوند که این خستگی با شاد کردن محیط بازی و فشار نیاوردن به کودک کمتر می شود.
راه رفتن روی جدول
با کودک به کوچه رفته و از او خواسته شود مسافتی را روی جدول کنار کوچه یا خیابان راه برود و دست های خود را باز نگه دارد، در این بازی تاثیر بازی درمانی بر بیش فعالی قابل لمس خواهد بود و کمک زیادی به حفظ تعادل بدن و تمرکز او دارد.
بازی فوت کردن شمع
از کودک خواسته شود، شمعی را که روشن کرده فوت کند، بدون خاموش شدن شعله، یعنی فقط شعله شمع حرکت کند ولی خاموش نشود. این بازی مثل بازی های دیگر برای کودکان بیش فعال سخت است ولی کودک با تمرین و تشویق موفق به انجام آن می شود.
بازی با توپ تخم مرغی
یک توپ تخم مرغی را روی میزی به طول تقریبا یک متر گداشته والدین در یک طرف میز و کودکان بیش فعال سمت دیگر میز بنشینند و این توپ را با کمک فوت کردن به سمت مقابل هدایت کنند، طوری که توپ به جای دیگری نرود و اگر رفت، با کمک فوت آن را به مسیر درستش برگردانند.
ضرورت ورزش برای کودکان بیش فعال
یکی از نشانه های بیش فعال در کودکان بی قراری است. طبیعی است که ورزش کردن راهی برای آزاد کردن این انرژی های نهفته در کودکان بیش فعال است و در کنار دارو و رفتار درمانی به بهبود وضعیت کودکان بیش فعال کمک می کند.
علاوه بر این ورزش کردن کودکان بیش فعال باعث بهبود عدم توجه، تکانش گری و مهارت های اجتماعی آنها می شود.
ورزش های مناسب برای کودکان بیش فعال
دوچرخه سواری، شنا، فوتبال، ژیمناستیک، پینگ پنگ جزو ورزش هایی هستند که برای کودکان بیش فعال توصیه می شوند.
مقدار ورزش برای کودکان بیش فعال
60 دقیقه ورزش متوسط تا شدید در تمام روزهای هفته. پیاده روی آرام کودکان بیش فعال حتی به مدت بیست دقیقه باعث می شود بهتر و بیشتر تمرکز کنند.
تاثیر ورزش بر مغز کودکان بیش فعال
ورزش و فعالیت بدنی فقط به تقویت ماهیچه ها کمک نمی کند، بلکه مغز کودک را ورزیده می کند. وقتی کودکان بیش فعال ورزش می کنند مغز شروع به ترشح ترکیبات شیمیایی می کند که با آنها انتقال دهنده عصبی گفته می شود.
از جمله این انتقال دهنده ها به دوپامین اشاره کرد که نقش مهمی در افزایش تمرکز کودکان بیش فعال دارد.
داروهایی که برای درمان بیش فعالی کودکان تجویز می شود دقیقا همین تاثیر را داشته و باعث افزایش انتقال دهنده های عصبی می گردند.
پس طبیعی است که با ورزش کردن می شود علائم بیش فعالی را در کودکان کاهش داد یا مهار کرد. با ورزش کردن می شود عملکرد و تاثیر دارو را بر کودکان بیش فعال تقویت کرد.
ورزش و فعالیت بدنی به چند شیوه مختلف بر مغز کودک بیش فعال اثر می گذارند:
جریان خونی که به بخش های دخیل در فکر کردن، برنامه ریزی، کنترل هیجانات و رفتار مغز کودک بیش فعال می رسد، به اندازه کافی نیست، در حالی که ورزش کردن افزایش جریان خون به این بخش های مغز را بهبود می بخشد.
ورزش کردن عروق خونی مغز را تقویت می کند و در نتیجه باعث بهبود قدرت فکر کردن در کودکان بیش فعال می شود.
ورزش کردن فعالیت بخش هایی از مغز را که مسئول فکر و تمرکز هستند، بهبود می بخشد.
کودک بیش فعال و ورزش رزمی
هرگز نباید کودکان بیش فعال را به سمت ورزش های خشن و رزمی مثل کیک بوکس و بوکس هدایت کرد. برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.
تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است.
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
