اختلالات خوردن مجموعهای از مشکلات روانشناختی هستند که با رفتارهای غیرعادی در رابطه با غذا، اشتها و بدن همراهند. این اختلالات، به ظاهر مشکلات مربوط به تغذیه به نظر میرسند، اما در واقع ریشه در مسائل عاطفی و روانی دارند.
به گزارش خط سلامت در این مقاله، قصد داریم به بررسی این اختلالات و تاثیرات آنها بر زندگی افراد، انواع مختلف آنها، و راههای درمانی موجود بپردازیم.
اختلالات خوردن: یک مشکل روانی پیچیده
اختلالات خوردن به طور کلی به رفتارهایی اطلاق میشود که نشاندهنده تغییرات اساسی در الگوهای طبیعی غذا خوردن فرد است. از پرخوری بیوقفه گرفته تا نخوردن غذا به صورت عمدی، این اختلالات نشاندهنده مشکلات عاطفی و روانی عمیقی هستند که میتوانند تاثیرات مخربی بر سلامت فرد بگذارند. استرسهای روزمره، مشکلات روحی و نارضایتی از بدن، همگی میتوانند عواملی باشند که موجب تغییر در نحوه خوردن غذا و کنترل وزن شوند.
بیاشتهایی عصبی : ترس از چاقی به هر قیمت
بیاشتهایی عصبی، اختلالی است که در آن فرد به شدت از افزایش وزن میترسد و این ترس غیرمنطقی، رفتاری وسواسی در زمینه غذا خوردن ایجاد میکند. برخلاف نامش، مشکل اصلی این اختلال، بیاشتهایی نیست، بلکه ترس مفرط از چاق شدن است. این افراد حتی اگر از نظر جسمی لاغر باشند، از افزایش وزن وحشت دارند و تلاش میکنند به هر قیمتی وزن خود را کاهش دهند.
افراد مبتلا به بیاشتهایی عصبی، ممکن است با وجود لاغری شدید، در برابر تغییرات بدن خود مقاومت کنند. به طور معمول، آنها دایماً از آینه برای بررسی قسمتهایی از بدن خود که به نظرشان چاق میآید، استفاده میکنند. حتی در شرایطی که به شدت لاغر هستند، ممکن است برای مخفی کردن لاغری خود لباسهای گشاد بپوشند یا اشیاء سنگین حمل کنند.
در این اختلال، دو نوع مختلف وجود دارد: نوع محدودکننده و نوع پرخوری/ تخلیهکننده. در نوع محدودکننده، فرد برای کاهش وزن خود به شدت مصرف غذا را کاهش میدهد و ممکن است به فعالیتهای ورزشی افراطی بپردازد. در نوع پرخوری/ تخلیهکننده، ابتدا فرد پرخوری میکند و سپس به روشهایی مانند استفراغ یا مصرف داروهای ملین برای جلوگیری از افزایش وزن دست میزند.
پرخوری عصبی: ریشه در احساس گناه و شرم
پرخوری عصبی، اختلالی است که در آن فرد به طور مکرر دچار حملات پرخوری میشود، اما در عین حال از افزایش وزن خود میترسد و برای جبران پرخوریهای خود به رفتارهایی مانند استفراغ عمدی، ورزش شدید یا استفاده از ملینها میپردازد. این اختلال مشابه نوع پرخوری/ تخلیهکننده بیاشتهایی عصبی است، اما تفاوت اصلی در وزن فرد نهفته است. در حالی که فرد مبتلا به بیاشتهایی عصبی ممکن است دچار لاغری شدید شود، فرد مبتلا به پرخوری عصبی معمولاً وزن طبیعی یا کمی بیشتر از حد معمول دارد.
پرخوری عصبی معمولاً با رژیمهای غذایی سخت و محدودکننده شروع میشود، اما به تدریج فرد به پرخوری روی میآورد. این افراد ممکن است در یک روز بیش از 4000 کالری مصرف کنند و پس از آن احساس گناه شدید به آنها دست میدهد. برای مقابله با این احساس گناه، آنها ممکن است به استفراغ، روزهداری یا ورزش شدید روی بیاورند.
علل و عوامل موثر در اختلالات خوردن
وراثت و عوامل زیستی: تحقیقات نشان دادهاند که اختلالات خوردن ممکن است در خانوادهها شایعتر باشد. این اختلالات به دلیل مشکلاتی در انتقالدهندههای عصبی مانند سروتونین که بر اشتها و رفتار تغذیه تاثیر میگذارند، به وجود میآیند.
تأثیرات اجتماعی و رسانهای: فشارهای اجتماعی و فرهنگی بر زیبایی و لاغری میتوانند در بروز اختلالات خوردن نقش زیادی ایفا کنند. رسانههای گروهی و گروههای همسالان با ارائه استانداردهایی برای زیبایی، میتوانند احساس نارضایتی از بدن را در فرد ایجاد کنند.
خانواده: خانوادهها میتوانند تاثیرات زیادی بر بروز اختلالات خوردن داشته باشند. والدینی که به شدت بر ظاهر جسمانی فرزند خود تمرکز دارند یا رفتارهای محافظتجویانه از خود نشان میدهند، میتوانند به بروز این اختلالات کمک کنند.
عوامل فردی: نارضایتی از بدن و کمالگرایی میتوانند از عوامل مهمی باشند که فرد را به سمت اختلالات خوردن سوق دهند. اگر فرد خود را مطابق با استانداردهای جسمانی جامعه نبیند، ممکن است برای رسیدن به این استانداردها اقدام به کاهش وزن افراطی کند.
آسیبهای جسمانی و روانی
اختلالات خوردن نه تنها بر وضعیت روانی افراد تاثیر میگذارند، بلکه آسیبهای جسمانی شدیدی نیز به دنبال دارند. افراد مبتلا به بیاشتهایی عصبی ممکن است دچار مشکلاتی مانند پوکی استخوان، کاهش تراکم مو، خشکی پوست، افت فشار خون و مشکلات قلبی شوند. در برخی موارد، این افراد حتی ممکن است دچار شکستگیهای استخوانی و مشکلات جدی دیگری شوند که ناشی از سوءتغذیه است.
از سوی دیگر، افراد مبتلا به پرخوری عصبی ممکن است به مشکلات گوارشی و آسیب به دستگاه گوارش دچار شوند، به ویژه اگر به طور مکرر از استفراغ یا داروهای ملین استفاده کنند.
درمان اختلالات خوردن
درمان اختلالات خوردن معمولاً پیچیده است و نیاز به رویکردهای مختلفی دارد. یکی از روشهای رایج، درمان شناختی-رفتاری است که بر تغییر نگرشها و باورهای فرد درباره غذا، وزن و بدن تمرکز دارد. در این روش، به فرد کمک میشود تا باورهای تحریفشده خود را شناسایی کرده و آنها را تغییر دهد.
دارو درمانی نیز یکی دیگر از روشهای درمانی است که به ویژه در درمان افسردگی و اضطرابهای همراه با اختلالات خوردن مفید است. داروهای ضدافسردگی میتوانند به تنظیم خلق و خو و کاهش نگرانیهای مربوط به غذا و وزن کمک کنند.
خانوادهدرمانی نیز در درمان نوجوانان مبتلا به بیاشتهایی عصبی مؤثر است. در این روش، درمانگر به خانواده کمک میکند تا محیطی حمایتگر و سالم برای بیمار فراهم کنند و او را در مسیر بهبودی هدایت کنند.
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است