لخته شدن خون زمانی اتفاق می‌افتد که خون در رگ‌ها غلیظ شده و به صورت لخته در می‌آید. لخته خون می‌تواند در هر ناحیه‌ای از بدن تشکیل شود، اما برخی نقاط مانند قلب، مغز و ریه‌ها خطرات بیشتری دارند.
به گزارش خط سلامت در این مطلب، به بررسی چگونگی شکل‌گیری لخته خون ، علائم آن و عوامل خطرزا پرداخته‌ایم تا شما بتوانید از این مشکل جلوگیری کرده و در صورت بروز، سریعاً اقدام کنید.
لخته خون چیست؟
ایجاد لخته خون (ترومبوز) فرآیندی است که در آن خون درون رگ‌ها به صورت غیرطبیعی غلیظ و سفت شده و به شکل لخته در می‌آید. این پدیده ممکن است در نتیجه آسیب به دیواره رگ‌ها، تغییر در جریان خون یا اختلالات خونی رخ دهد. خونریزی و ترومبوز ممکن است در شرایط مختلف و به دلایل گوناگون مانند آسیب‌های جسمی، جراحی‌ها، بیماری‌های زمینه‌ای و مشکلات ژنتیکی شکل بگیرد.
چگونگی شکل‌گیری لخته خون
لخته خون به طور طبیعی زمانی تشکیل می‌شود که بدن در تلاش است تا خونریزی را متوقف کند. اگر رگ‌ها آسیب ببینند، سیستم لخته‌سازی خون فعال شده و سلول‌های خونی به نام پلاکت‌ها و پروتئین‌هایی مثل فیبرینوژن برای ایجاد لخته به هم می‌پیوندند.
این فرآیند معمولاً در پاسخ به جراحت‌ها و بریدگی‌ها اتفاق می‌افتد. اما در برخی موارد، لخته‌ها بدون هیچ آسیب‌دیدگی خاصی تشکیل می‌شوند و می‌توانند باعث انسداد جریان خون شوند که به شرایط خطرناک‌تری منجر خواهد شد.
علایم لخته خون
لخته خون معمولاً به طور ناگهانی و بدون هشدار قبلی شکل می‌گیرد و می‌تواند علائم مختلفی ایجاد کند. بسته به محل تشکیل لخته، علایم متفاوت خواهند بود. برخی از علایم شایع شامل موارد زیر هستند:
تورم و درد در ناحیه‌ای که لخته خون ایجاد شده است (مثلاً در پاها یا بازوها)
احساس سنگینی یا فشار در ناحیه مبتلا
رنگ پوست تغییر می‌کند و ممکن است قرمز یا بنفش شود
گرما و التهاب در ناحیه لخته‌شده
سردردهای شدید، مشکل در تنفس یا درد قفسه سینه در صورت وجود لخته خون در ریه‌ها یا قلب
مهم‌ترین علامت لخته خون
مهم‌ترین علامت لخته خون، درد و تورم ناگهانی در یک ناحیه خاص از بدن است، به ویژه در اندام‌های تحتانی مانند پاها. اگر لخته خون در رگ‌های عمیق پا (DVT) ایجاد شود، می‌تواند منجر به رگ‌های واریسی، درد شدید و حتی آمبولی ریه شود.
چه کسانی در معرض خطر هستند؟
افرادی که در معرض خطر لخته خون قرار دارند معمولاً به دلیل وجود عوامل زیر ممکن است بیشتر مستعد تشکیل لخته خون باشند:
سن بالا: با افزایش سن، خطر تشکیل لخته خون بیشتر می‌شود.
عدم تحرک و بی‌تحرکی طولانی‌مدت: افرادی که مدت طولانی بی‌حرکت هستند، مانند کسانی که در تخت بیمارستان بستری هستند یا در سفرهای طولانی مدت در یک وضعیت ثابت می‌نشینند.
چاقی یا اضافه وزن: افراد چاق بیشتر در معرض خطر ایجاد لخته خون هستند.
سابقه خانوادگی یا مشکلات ژنتیکی: برخی اختلالات ژنتیکی می‌توانند به تشکیل لخته خون در بدن کمک کنند.
مصرف داروهای ضد بارداری هورمونی یا درمان هورمونی: این داروها می‌توانند باعث افزایش خطر لخته خون شوند.
بیماری‌های مزمن مانند دیابت، فشار خون بالا و سرطان: این بیماری‌ها نیز خطر ترومبوز را افزایش می‌دهند.
سابقه جراحی یا آسیب‌دیدگی: جراحی‌ها به ویژه در ناحیه شکم و لگن می‌توانند منجر به تشکیل لخته خون شوند.
بارداری: در دوران بارداری و پس از زایمان، خطر تشکیل لخته خون افزایش می‌یابد.
لخته خون در کدام قسمت‌های بدن خطرناک‌تر است؟
لخته خون در هر قسمتی از بدن می‌تواند خطرناک باشد، اما برخی از نقاط بدن که لخته خون در آن‌ها تشکیل می‌شود، خطر بیشتری دارند:
لخته خون در رگ‌های عمیق پا (DVT): این لخته‌ها می‌توانند به ریه‌ها حرکت کرده و باعث آمبولی ریه شوند که یک وضعیت تهدیدکننده زندگی است.
لخته خون در قلب (ترومبوز قلبی): لخته‌های خون در شریان‌های قلب می‌توانند باعث حمله قلبی شوند.
لخته خون در مغز (سکته مغزی): اگر لخته خون به شریان‌های مغز برسد، می‌تواند باعث سکته مغزی شود.
لخته خون در ریه‌ها (آمبولی ریه): لخته‌های خون که به ریه‌ها می‌روند، می‌توانند باعث انسداد شریان‌های ریه شده و منجر به آمبولی ریه شوند.
روش‌های درمان لخته خون
درمان لخته خون بستگی به محل و شدت آن دارد. برخی از روش‌های درمانی عبارتند از:
داروهای رقیق‌کننده خون (آنتی‌کوآگولانت‌ها): این داروها به جلوگیری از تشکیل لخته‌های جدید و گسترش لخته‌های موجود کمک می‌کنند. نمونه‌هایی از این داروها شامل هپارین و وارفارین هستند.
ترومبولیز: در برخی از موارد خاص، از داروهای ترومبولیز برای حل کردن لخته‌های خون استفاده می‌شود.
جراحی: در صورتی که لخته خون بسیار بزرگ یا خطرناک باشد، ممکن است جراحی برای برداشتن آن ضروری باشد.
استفاده از فیلتر وناکوار: برای پیشگیری از انتقال لخته‌های خون به ریه‌ها در برخی بیماران از فیلترهایی در ورید اجوف تحتانی استفاده می‌شود.
پوشیدن جوراب‌های فشاری: این روش برای کمک به جریان خون و پیشگیری از تشکیل لخته‌های خون در پاها استفاده می‌شود.
در نهایت، لخته خون یک وضعیت جدی است که نیاز به درمان فوری دارد. در صورت مشاهده علائم مشکوک به لخته خون، باید به سرعت به پزشک مراجعه کنید.
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
