آمنوره ثانویه می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات مختلف سلامت، از جمله بارداری ، عدم تعادل هورمونی ، تغییرات شدید وزن، یا اختلالات سبک زندگی باشد.
به گزارش خط سلامت آمنوره ثانویه، یکی از اختلالات قاعدگی شایع در زنان، زمانی رخ می‌دهد که قاعدگی برای سه ماه یا بیشتر قطع شود. شناسایی علت اصلی این اختلال گامی کلیدی در بازگرداندن چرخه قاعدگی منظم است. در ادامه به بررسی علل، علائم و روش‌های درمانی آمنوره ثانویه می‌پردازیم.
آمنوره ثانویه چیست؟
آمنوره ثانویه به عدم وجود قاعدگی برای حداقل سه دوره متوالی در زنی گفته می‌شود که قبلاً چرخه‌های منظم قاعدگی داشته است. این وضعیت به خودی خود یک بیماری نیست، بلکه نشان‌دهنده مشکلی در سلامت عمومی یا تولیدمثل است.
علل آمنوره ثانویه
برخی از مهم ترین علل بروز آمنوره ثانویه، عبارت است از:
اختلالات هورمونی
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS): شایع‌ترین علت هورمونی، اختلال در تخمک‌گذاری به دلیل آندروژن‌های اضافی است.
کم‌کاری یا پرکاری تیروئید: هر دو می‌توانند بر چرخه قاعدگی اثر بگذارند.
هیپرپرولاکتینمی: سطح بالای پرولاکتین می‌تواند تخمک‌گذاری را متوقف کند.
نارسایی زودرس تخمدان: کاهش زودهنگام تولید استروژن باعث توقف قاعدگی می‌شود.
سبک زندگی
تغییرات شدید وزن بدن، سوءتغذیه یا چاقی
ورزش بیش از حد
استرس روانی یا فیزیکی
مشکلات سیستم تولیدمثل
سندرم آشرمن (چسبندگی رحم)
فیبروم‌ها یا پولیپ‌های رحمی
مصرف داروها و درمان‌های پزشکی
داروهای ضد روان‌پریشی یا ضدافسردگی
استفاده از روش‌های جلوگیری از بارداری هورمونی
ابتلا به برخی بیماری‌های مزمن
دیابت و اختلالات متابولیک
تومورهای هیپوفیز
علائم آمنوره ثانویه
به‌جز عدم پریود شدن، علائم دیگری نیز ممکن است ظاهر شوند، از جمله:
گرگرفتگی، تعریق شبانه و خشکی واژن
افزایش یا کاهش وزن
آکنه یا رشد موهای زائد
ناباروری و خستگی
درمان آمنوره ثانویه
درمان بستگی به علت اصلی دارد؛ برخی از رایج ترین درمان ها برای آمنوره ثانویه، عبارت است از:
تغییر سبک زندگی
رژیم غذایی سالم و متعادل، نقش کلیدی در بازگشت چرخه قاعدگی ایفا می‌کند. مصرف کافی پروتئین، ویتامین‌ها، و مواد معدنی می‌تواند به تعادل هورمون‌ها کمک کند. کاهش وزن در افرادی که دچار اضافه‌وزن هستند یا افزایش وزن در افراد با کمبود وزن می‌تواند عملکرد تخمدان‌ها را بهبود بخشد. مثلاً کاهش چربی‌های ناسالم و مصرف غذاهای غنی از امگا-۳ مانند ماهی سالمون به بهبود قاعدگی کمک می‌کند.
کاهش استرس و تنظیم برنامه ورزشی
استرس می‌تواند باعث افزایش سطح هورمون کورتیزول شود که به اختلال در هورمون‌های تولیدمثل منجر می‌شود. فعالیت‌های کاهش استرس مانند یوگا، مدیتیشن، و تنفس عمیق می‌توانند مؤثر باشند. همچنین، تنظیم فعالیت بدنی و پرهیز از ورزش‌های سنگین، که ممکن است بدن را تحت فشار قرار دهد، به حفظ تعادل هورمونی کمک می‌کند.
هورمون‌درمانی (استروژن و پروژسترون)
برای زنانی که دچار عدم تعادل هورمونی هستند، هورمون‌درمانی می‌تواند به تنظیم چرخه قاعدگی کمک کند. این روش معمولاً شامل تجویز داروهای حاوی استروژن و پروژسترون است که نقش مهمی در بازسازی بافت دیواره رحم دارند. هورمون‌درمانی همچنین می‌تواند به کاهش علائم یائسگی زودرس کمک کند.
داروهای کنترل پرولاکتین یا تحریک تخمک‌گذاری
اگر سطح پرولاکتین خون افزایش یابد (مانند شرایط ناشی از تومور هیپوفیز)، داروهایی مانند کابرگولین یا بروموکریپتین تجویز می‌شوند. برای زنانی که تخمک‌گذاری ندارند، استفاده از داروهایی مانند کلومیفن سیترات یا لتروزول می‌تواند روند تخمک‌گذاری را تحریک کند.
درمان بیماری‌های زمینه‌ای
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) یکی از علل شایع آمنوره ثانویه است. درمان آن ترکیبی از اصلاح سبک زندگی (مانند کاهش وزن) و داروهایی مانند متفورمین برای تنظیم قند خون و داروهای هورمونی برای تنظیم چرخه قاعدگی است.
جراحی هیستروسکوپی برای سندرم آشرمن
سندرم آشرمن، که ناشی از چسبندگی داخل رحمی است، ممکن است با استفاده از جراحی هیستروسکوپی درمان شود. این روش به باز کردن چسبندگی‌ها کمک کرده و امکان بازگشت چرخه قاعدگی را فراهم می‌کند.
مداخلات جراحی
اگر علت آمنوره ثانویه ناشی از تومور هیپوفیز باشد، جراحی ممکن است برای برداشتن تومور مورد نیاز باشد. این مداخله با هدف کاهش سطح پرولاکتین و بازیابی تعادل هورمونی انجام می‌شود. درمان جراحی معمولاً در مواردی که دارو درمانی ناکارآمد باشد، توصیه می‌شود.
نتیجه‌گیری
آمنوره ثانویه قابل درمان است، اما نیاز به شناسایی دقیق علت و پیگیری مناسب دارد. اگر چرخه قاعدگی شما متوقف شده، مشورت با متخصص زنان و زایمان گام اول برای بازگشت سلامت شماست.
آمنوره ثانویه به قطع چرخه قاعدگی برای سه ماه متوالی یا بیشتر در زنانی گفته می‌شود که پیش‌تر دوره‌های قاعدگی منظمی داشته‌اند. این وضعیت می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات مختلف سلامت، از جمله بارداری، عدم تعادل هورمونی، تغییرات شدید وزن، یا اختلالات سبک زندگی باشد. شناسایی علت اصلی این مشکل برای بازگشت چرخه قاعدگی و حفظ سلامت زنان ضروری است. اگر شما یا کسی که می‌شناسید با این مشکل مواجه شده‌اید، آگاهی از علل و علائم آمنوره ثانویه می‌تواند به شما کمک کند تا اقدامات لازم را انجام دهید.
بارداری رایج‌ترین علت آمنوره ثانویه است، اما عوامل دیگری مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)، اختلالات تیروئید، و حتی استرس یا ورزش بیش از حد نیز می‌توانند در توقف پریود نقش داشته باشند. برای درمان، پزشکان معمولاً بر اساس علت اصلی، تغییرات سبک زندگی، مکمل‌های هورمونی یا درمان‌های دارویی و جراحی را توصیه می‌کنند. اگر شما علائمی مانند گرگرفتگی، خشکی واژن، یا افزایش وزن را تجربه می‌کنید، ممکن است نیاز به بررسی دقیق‌تر و دریافت مشاوره پزشکی داشته باشید.
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.
تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
