امروزه در فروشگاه‌ها، محصولاتی با برچسب «بدون گلوتن » به چشم می‌خورد. اما آیا این برچسب بیشتر جنبه بازاریابی دارد یا واقعاً به سلامت مشتریان کمک می‌کند؟
به گزارش خط سلامت در این مقاله، به بررسی این موضوع می‌پردازیم که گلوتن چیست، آیا مصرف آن برای همه خطرناک است، چه کسانی باید از آن پرهیز کنند، و رژیم غذایی بدون گلوتن چه مزایا و معایبی دارد.
گلوتن چیست؟
گلوتن، یا به زبان علمی‌تر گلوتنین، گروهی از پروتئین‌های موجود در گیاهان خانواده غلات است. این پروتئین از دو زیرواحد به نام‌های گلیادین و گلوتنین تشکیل شده است. گلوتن در هنگام ترکیب با آب، خاصیتی کشسان و انعطاف‌پذیر پیدا می‌کند که برای تهیه خمیر و نان مناسب است. این ویژگی به خمیر امکان می‌دهد که دی‌اکسید کربن تولیدشده توسط مخمر را در خود نگه دارد و نانی حجیم و نرم با پوسته‌ای ترد تولید شود.
علاوه بر گلوتن طبیعی موجود در غلات، این پروتئین به‌طور خالص نیز در صنایع غذایی به‌عنوان قوام‌دهنده، تثبیت‌کننده یا ماده‌ای برای افزایش طعم به کار می‌رود.
گلوتن در چه غذاهایی یافت می‌شود؟
گلوتن در بسیاری از غلات و فرآورده‌های غذایی یافت می‌شود. از جمله:
غلات:
گندم کامل
سبوس گندم
جو، چاودار، اسپلت، کاموت، بلغور، و دیگر غلات مشابه
محصولات فرآوری‌شده:
نان
پاستا
کیک‌ها و شیرینی‌ها
کراکر و پودر سوخاری
دیگر مواد غذایی:
مالت جو و سرکه مالت
سس سویا
برخی سس‌ها و چیپس‌های طعم‌دار
نوشیدنی‌هایی مانند ماءالشعیر
حتی برخی از محصولات که به‌طور طبیعی فاقد گلوتن هستند، به دلیل فرآوری در دستگاه‌های مشترک با گندم، ممکن است حاوی مقادیر کمی گلوتن باشند.
فواید گلوتن چیست؟
مصرف گلوتن در غلات کامل می‌تواند فواید بسیاری برای بدن داشته باشد، از جمله:
منبع غنی از فیبر: فیبر موجود در غلات برای بهبود عملکرد روده و میکروبیوم بدن ضروری است.
تامین ویتامین‌ها و مواد معدنی: غلات حاوی ویتامین‌های A، B و مواد معدنی حیاتی برای بدن هستند.
تقویت سیستم ایمنی: مصرف گلوتن، به‌ویژه در دوران کودکی و نوجوانی، به رشد استخوان‌ها، تقویت سیستم ایمنی و بهبود عملکرد ماهیچه‌ها کمک می‌کند.
به گفته متخصصان تغذیه، در صورت عدم وجود حساسیت یا بیماری خاص، حذف گلوتن از رژیم غذایی می‌تواند باعث کاهش تنوع مواد مغذی شود.
گلوتن برای چه کسانی مضر است؟
گلوتن ممکن است برای برخی افراد مضر یا حتی خطرناک باشد، از جمله:
افراد مبتلا به بیماری سلیاک: این بیماری خودایمنی باعث عدم تحمل گلوتن می‌شود و می‌تواند به دیواره‌های روده آسیب برساند. تنها حدود 1 درصد از جمعیت جهان به این بیماری مبتلا هستند.
افراد با حساسیت غیرسلیاک به گلوتن: این افراد با مصرف گلوتن ممکن است دچار علائمی مانند نفخ، سردرد، افسردگی یا مشکلات عصبی شوند.
افراد مبتلا به آلرژی به گندم: این آلرژی می‌تواند واکنش‌های آلرژیک شدیدی ایجاد کند.
برای افرادی که به گلوتن حساسیت دارند، حتی مقدار کمی از این پروتئین ممکن است مشکلات جدی ایجاد کند.
کدام غذاها فاقد گلوتن هستند؟
برای افرادی که نیاز به رژیم غذایی بدون گلوتن دارند، گزینه‌های زیادی وجود دارد، از جمله:
میوه‌ها و سبزیجات
محصولات لبنی، گوشت و تخم‌مرغ
غلات بدون گلوتن: مانند برنج، گندم سیاه، ذرت، ارزن و سیب‌زمینی
ادویه‌های طبیعی بدون افزودنی‌ها
رژیم غذایی بدون گلوتن: مزایا و معایب
اخیراً رژیم غذایی بدون گلوتن به‌عنوان یک سبک زندگی سالم معرفی شده است. طرفداران این رژیم ادعا می‌کنند که باعث بهبود گوارش، افزایش انرژی و تقویت سیستم ایمنی می‌شود. با این حال، متخصصان تاکید می‌کنند که برای افرادی که به گلوتن حساسیت ندارند، حذف آن از رژیم غذایی می‌تواند به کاهش مصرف فیبر و ویتامین‌ها منجر شود.
نکته مهم: اگر به گلوتن حساسیت ندارید، نیازی به پرهیز از این پروتئین ندارید. رژیم غذایی بدون گلوتن تنها برای افراد مبتلا به حساسیت یا بیماری‌های مرتبط توصیه می‌شود.
نتیجه‌گیری
گلوتن بخش مهمی از رژیم غذایی بسیاری از افراد است و فواید زیادی برای سلامت بدن دارد. تنها در صورتی که به بیماری‌های مرتبط با گلوتن مبتلا هستید، باید مصرف آن را محدود کنید. در غیر این صورت، نیازی به حذف گلوتن از رژیم غذایی نیست، زیرا می‌تواند به کاهش مواد مغذی و فیبر منجر شود.
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
