زبان توت‌فرنگی می‌تواند نشانه‌ای از کمبود ویتامین‌ها یا واکنش‌های آلرژیک به غذاها و داروها باشد. این مشکل علاوه بر ظاهری ناخوشایند، می‌تواند موجب ناراحتی‌هایی مانند درد و مشکل در بلع شود. از این رو، آشنایی با علل و راه‌های درمان زبان توت‌فرنگی بسیار حائز اهمیت است.
به گزارش خط سلامت در این مقاله به بررسی علل، علائم و درمان‌های مرتبط با زبان توت‌فرنگی می‌پردازیم. با اطلاع از این اطلاعات، می‌توانید به موقع به پزشک مراجعه کرده و از عوارض جدی‌تر جلوگیری کنید.
زبان توت‌فرنگی چه ظاهری دارد؟
زبان سالم معمولاً صورتی و دارای برآمدگی‌های کوچکی (به نام پاپیلا) است. زبان توت‌فرنگی ظاهر زبان شما را تغییر می‌دهد و باعث می‌شود که به رنگ قرمز روشن، متورم و برآمده به نظر برسد. این برآمدگی‌ها معمولاً به دانه‌های توت‌فرنگی شبیه هستند، به همین دلیل به آن زبان توت‌فرنگی می‌گویند.
بسته به علت زبان توت‌فرنگی، زبان شما ممکن است ابتدا دارای پوششی سفید باشد که آن را شبیه به یک توت‌فرنگی سفید (نارس) می‌کند. به تدریج، پوشش سفید ناپدید می‌شود و زبان به رنگ قرمز روشن در می‌آید.
علائم و نشانه‌ها
علاوه بر علائم بصری، یک زبان متورم می‌تواند ناراحت‌کننده باشد و بلع یا جویدن را دشوار کند. برخی افراد همچنین احساس سوزش یا حساسیت در زبان خود را تجربه می‌کنند. از آنجایی که زبان توت‌فرنگی نشانه‌ای از سایر شرایط است، ممکن است شما همچنین علائم دیگری مانند تب، گلو درد، جوش‌های پوستی و خستگی را تجربه کنید.
علل زبان توت‌فرنگی
چندین بیماری می‌توانند باعث زبان توت‌فرنگی شوند. در حالی که زبان توت‌فرنگی می‌تواند نگران‌کننده باشد، بیشتر علل علائم شما قابل درمان هستند. در صورت وجود هر یک از شرایط زیر، از ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی خود کمک بگیرید، زیرا این بیماری‌ها نیاز به درمان دارند تا ظاهر زبان توت‌فرنگی شما کاهش یابد و سایر علائم شما بهبود یابد.
بیماری کاوازاکی
بیماری کاوازاکی یکی از شایع‌ترین علل زبان توت‌فرنگی است. این یک بیماری نادر است که عمدتاً در کودکان زیر پنج سال رخ می‌دهد و باعث التهاب در رگ‌های خونی و قلب می‌شود. علت این واکنش التهابی مشخص نیست، اما کارشناسان معتقدند ممکن است به دلیل عفونت ایجاد شود.
کودکان مبتلا به بیماری کاوازاکی معمولاً تب بالا دارند که بیش از پنج روز ادامه دارد. به همراه زبان توت‌فرنگی، کودک شما ممکن است علائم دیگری از بیماری کاوازاکی نیز داشته باشد:
جوش‌های پوستی در پشت، کشاله ران و قفسه سینه
لب‌های قرمز و ترک خورده
تحریک و قرمزی چشم
تورم در دست‌ها و پاها
غدد لنفاوی متورم در گردن
از آنجایی که بیماری کاوازاکی بر رگ‌های خونی و قلب تأثیر می‌گذارد، نیاز به درمان پزشکی فوری برای جلوگیری از عوارضی مانند آسیب قلب یا مشکلات دریچه‌ای دارد.
تب اسکارلت
تب اسکارلت یک عفونت باکتریایی است که در ۲ تا ۵ روز بعد از قرار گرفتن در معرض باکتری‌های گروه A استرپتوکوکوس (باکتری‌هایی که باعث گلودرد استرپ می‌شوند) ایجاد می‌شود. زبان توت‌فرنگی یک علامت مشخصه تب اسکارلت است. زبان شما ممکن است ابتدا دارای پوشش سفیدی باشد که به تدریج از بین می‌رود و سطحی قرمز و برآمده نمایان می‌شود.
سندرم شوک سمی (TSS)
سندرم شوک سمی یک عفونت نادر و بالقوه تهدیدکننده زندگی است که هنگامی ایجاد می‌شود که باکتری‌های استافیلوکوکوس اورئوس (استاف) یا استرپتوکوکوس پیوژنز (استرپ) وارد بافت‌های بدن یا جریان خون می‌شوند و سموم تولید می‌کنند.
حدود ۳۰٪ از افراد دارای باکتری استاف روی پوست و در بینی خود هستند. بیشتر اوقات، این باکتری‌ها مشکلی ایجاد نمی‌کنند. TSS می‌تواند هنگامی که باکتری‌ها از طریق شکستگی در پوست (مانند زخم یا خراش) یا از طریق غشای مخاطی بینی، دهان یا واژن وارد بدن می‌شوند، ایجاد شود.
علائم TSS شامل موارد زیر است:
تب بالا
جوش‌های گسترده که ممکن است شبیه پوست آفتاب سوخته به نظر برسند
سردرد یا دردهای عضلانی
تهوع و استفراغ
اسهال
ضربان قلب سریع
سردرگمی
تشنج
قرمزی چشم‌ها، دهان و گلو
فشار خون پایین
کمبودهای ویتامینی
سطوح پایین ویتامین B12 یا اسید فولیک (ویتامین B9) می‌توانند باعث زبان توت‌فرنگی شوند. ویتامین B12 برای تولید گلبول‌های قرمز خون ضروری است. اسید فولیک به بدن کمک می‌کند سلول‌های جدید بسازد، از جمله سلول‌های مغز، خون و پوست. این دو ویتامین در تولید گلبول‌های قرمز خون و تجزیه و ساخت پروتئین‌های جدید به یکدیگر کمک می‌کنند.
کمبود یکی از این ویتامین‌های ضروری ممکن است به دلیل عدم دریافت کافی مواد مغذی از رژیم غذایی یا وجود یک بیماری که بر جذب مواد مغذی تأثیر می‌گذارد (مانند بیماری سلیاک یا بیماری کرون) باشد. این کمبودها می‌توانند به همراه علائم دیگری مانند خستگی، تحریک‌پذیری، اسهال، ضعف، پوست رنگ‌پریده، تنگی نفس و مشکل در تمرکز، منجر به زبان توت‌فرنگی شوند.
واکنش‌های آلرژیک
واکنش‌های آلرژیک به برخی غذاها یا داروها گاهی اوقات می‌توانند باعث زبان توت‌فرنگی شوند. افرادی که دارای سندرم آلرژی دهانی (OAS) هستند، ممکن است پس از خوردن میوه‌ها یا سبزیجات خام که توسط علف‌ها، درختان بید یا علف‌های هرز گرده‌افشانی می‌شوند، زبان توت‌فرنگی پیدا کنند. OAS معمولاً علائم آلرژیک خفیفی ایجاد می‌کند، اگرچه علائم ممکن است در فصل گرده‌افشانی بدتر شوند.
علائم سندرم آلرژی دهانی (OAS) شامل موارد زیر است:
لثه‌های متورم یا تحریک‌شده
آب‌ریزش بینی
اشک‌ریزی
دهان خارش‌دار و سوزن‌سوزن
لب‌ها و زبان متورم
گلو درد
آلرژی‌های مربوط به دارو نیز می‌توانند تغییراتی در زبان ایجاد کنند، از جمله تورم و قرمزی زبان. ممکن است به هر دارویی آلرژی پیدا کنید، اما برخی داروها بیشتر از سایرین احتمال ایجاد واکنش آلرژیک دارند، از جمله:
داروهای ضد تشنج
انسولین
مواد حاوی ید، مانند رنگ‌های متضاد اشعه ایکس
آنتی‌بیوتیک‌ها، مانند پنی‌سیلین
آلرژی‌های مربوط به دارو نیز می‌توانند علائم اضافی دیگری ایجاد کنند، از جمله کهیر، خارش پوست یا چشم‌ها، خس‌خس سینه و تورم در زبان، لب‌ها یا صورت.
بیماری‌های عفونی نادر
چندین بیماری عفونی نادر نیز می‌توانند به زبان توت‌فرنگی منجر شوند، از جمله:
اریتم پری آنال سمج: این یک بیماری نادر است که در پاسخ به سموم باکتری‌های استافیلوکوک یا استرپتوکوک ایجاد می‌شود. این بیماری معمولاً با علائم خفیفی مانند تب کم، زبان توت‌فرنگی و دست‌های قرمز که بعداً شروع به پوسته‌ریزی می‌کنند، آغاز می‌شود.
تب زرد: این عفونت ویروسی از طریق پشه‌ها منتقل می‌شود و بیشتر در مناطق گرمسیری شایع است. علائم آن شامل تب، استفراغ، سردرد، درد کمر، خستگی، زردی (زرد شدن پوست و سفیدی چشم‌ها) و خونریزی از چشم‌ها، بینی یا دهان است. برخی افراد همچنین ممکن است دچار قرمزی صورت و زبان توت‌فرنگی، به ویژه در نوک و طرف‌های زبان شوند.
Yersinia pseudotuberculosis (یرسینیا پسودوتوبرکولوزیس): این عفونت باکتریایی زئونوتیک از حیوانات به انسان منتقل می‌شود، اغلب از طریق غذاهای آلوده. علائم شامل تب و درد در ناحیه شکم پایین است. برخی از سویه‌های این باکتری می‌توانند باعث زبان توت‌فرنگی شوند. این بیماری معمولاً به خودی خود بهبود می‌یابد، اما در افرادی با شرایطی مانند دیابت، بیماری کبد مزمن یا اضافه آهن (هموکروماتوز) می‌تواند منجر به عفونت شدیدتر در خون شود.
گزینه‌های درمانی
هیچ درمان خاصی برای زبان توت‌فرنگی به تنهایی وجود ندارد. ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی شما یک برنامه درمانی برای رسیدگی به وضعیت ایجادکننده زبان توت‌فرنگی و هر یک از علائم دیگری که تجربه می‌کنید، توسعه خواهد داد. بسته به تشخیص، این ممکن است شامل:
آنتی‌بیوتیک‌ها برای عفونت‌های باکتریایی
داروهای مسکن برای کاهش تب و مدیریت دردهای بدنی
آسپرین و ایمونوگلوبولین وریدی (IV) برای درمان بیماری کاوازاکی
تغییرات در رژیم غذایی یا مکمل‌ها برای برطرف کردن کمبودهای ویتامینی
چگونه از زبان توت‌فرنگی پیشگیری کنیم؟
پیشگیری از زبان توت‌فرنگی همیشه ممکن نیست، اما می‌توانید اقداماتی برای جلوگیری از برخی از شرایطی که باعث آن می‌شود، انجام دهید. به این استراتژی‌های پیشگیری توجه کنید:
دستان خود را به‌طور مرتب با آب و صابون بشویید.
از تماس نزدیک با افرادی که بیمار هستند، اجتناب کنید.
تماس با حیوانات وحشی را محدود کنید.
واکسیناسیون را به‌روز نگه‌دارید.
یک رژیم غذایی مغذی برای حفظ یک سیستم ایمنی سالم و جلوگیری از کمبودهای تغذیه‌ای مصرف کنید.
شرایط مزمن مرتبط با ضعف سیستم ایمنی را با پیروی از برنامه درمانی خود مدیریت کنید.
آیا عوارضی وجود دارد؟
زبان توت‌فرنگی به خودی خود مضر نیست، اما نشانه‌ای از شرایطی است که نیاز به درمان دارند و در صورت عدم درمان می‌توانند منجر به عوارض شوند.
بیماری کاوازاکی می‌تواند به قلب و رگ‌های خونی در سراسر بدن آسیب بزند و باعث شود که قلب برای پمپاژ خون سخت‌تر کار کند. این می‌تواند منجر به آنوریسم‌ها (رگ‌های خونی متورم و برآمده) در شریان‌های کرونری (رگ‌های خونی قلب) شود که در صورت ضعف و ترکیدن می‌توانند خطرناک باشند. عفونت‌های باکتریایی بدون درمان، مانند تب اسکارلت و سندرم شوک سمی، می‌توانند باعث سپسیس شوند که یک عفونت تهدیدکننده زندگی در جریان خون است و می‌تواند به آسیب و نارسایی اندام‌ها یا حتی مرگ منجر شود.
برای بهبود علائم خود و کاهش خطر عوارض، از ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی خود کمک بگیرید و توصیه‌های درمانی آنها را به‌طور دقیق دنبال کنید.
جمع‌بندی
زبان توت‌فرنگی به زبانی قرمز، متورم و برآمده اشاره دارد که شبیه به پوست توت‌فرنگی است. چندین وضعیت می‌توانند باعث زبان توت‌فرنگی شوند. شایع‌ترین علل شامل بیماری کاوازاکی، تب اسکارلت، سندرم شوک سمی و کمبود ویتامین B12 یا اسید فولیک هستند.
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
