در شرایط بلوغ زودرس مرکزی ، مغز سیگنالهایی را ارسال میکند که باعث فعال شدن غدد جنسی و ترشح هورمونهای جنسی میشود. این هورمونها تغییرات جسمی مشخصی را ایجاد میکنند که معمولاً در سنین بالاتر اتفاق میافتد.
به گزارش خط سلامت بلوغ زودرس مرکزی میتواند در دختران و پسران رخ دهد و دلایل مختلفی از جمله عوامل ژنتیکی، تومورهای مغزی و اختلالات غدد درونریز در ایجاد آن نقش دارند.
بلوغ زودرس مرکزی چیست؟
بلوغ زودرس زمانی رخ میدهد که تغییرات بدنی مرتبط با بلوغ در کودکان خیلی زودتر از سن معمول شروع شود. بلوغ زودرس مرکزی نوعی از این اختلال است که در آن مغز سیگنالهایی را ارسال میکند که باعث میشود بدن کودک زودتر از موعد مقرر به بلوغ برسد.
علل بلوغ زودرس مرکزی
علت دقیق بلوغ زودرس مرکزی در بسیاری از موارد ناشناخته است. با این حال، برخی عوامل میتوانند در بروز آن نقش داشته باشند، از جمله:
تومورهای مغزی و بلوغ زودرس
تومورهای مغزی، چه خوشخیم و چه بدخیم، میتوانند به طور قابل توجهی بر عملکرد مغز و غدد درونریز تأثیر بگذارند. یکی از غدد مهمی که تحت تأثیر تومورهای مغزی قرار میگیرد، غده هیپوفیز است. این غده کوچک اما حیاتی، مسئول ترشح هورمونهای مختلفی است که رشد، بلوغ و سایر عملکردهای بدن را تنظیم میکنند.
زمانی که یک تومور در نزدیکی یا داخل غده هیپوفیز رشد میکند، میتواند به سلولهای این غده فشار آورده و عملکرد طبیعی آنها را مختل کند. این اختلال در عملکرد میتواند منجر به ترشح بیش از حد یا کمبود هورمونهای مختلف شود که یکی از عواقب آن، بلوغ زودرس است.
تومورها ممکن است با فشار بر روی عصبهایی که هیپوفیز را به مغز متصل میکنند، یا با ترشح هورمونهایی که بر عملکرد هیپوفیز تأثیر میگذارند، باعث بروز این اختلال شوند. تشخیص و درمان به موقع تومورهای مغزی در این موارد بسیار مهم است تا از عوارض جدیتر جلوگیری شود.
ضربه به سر و بلوغ زودرس
ضربه شدید به سر میتواند عواقب جدی برای مغز داشته باشد. یکی از این عواقب، اختلال در عملکرد غدد درونریز است که مسئول تنظیم هورمونهای بدن هستند. ضربه به سر میتواند به بافت مغز آسیب رسانده و ارتباطات بین سلولهای عصبی را مختل کند. این اختلال در ارتباطات میتواند بر عملکرد غده هیپوفیز تأثیر گذاشته و باعث ترشح نامنظم هورمونهای رشد و بلوغ شود.
در برخی موارد، ضربه به سر میتواند باعث تحریک بیش از حد غده هیپوفیز شود و منجر به ترشح بیش از حد هورمونهای جنسی و در نتیجه بلوغ زودرس شود. شدت و محل ضربه به سر، عوامل مهمی در تعیین احتمال بروز بلوغ زودرس پس از ضربه هستند.
عفونتهای مغزی و بلوغ زودرس
عفونتهای مغزی نیز میتوانند بر عملکرد غدد درونریز و به ویژه غده هیپوفیز تأثیر بگذارند. برخی از عفونتها میتوانند به طور مستقیم به سلولهای هیپوفیز آسیب رسانده و عملکرد آنها را مختل کنند.
همچنین، التهاب ناشی از عفونت میتواند باعث اختلال در ارتباطات بین سلولهای عصبی و غده هیپوفیز شود. در برخی موارد، سیستم ایمنی بدن برای مقابله با عفونت، موادی را ترشح میکند که میتوانند به غده هیپوفیز آسیب رسانده و عملکرد آن را مختل کنند. عفونتهای مغزی میتوانند باعث ترشح بیش از حد یا کمبود هورمونهای مختلف شوند که یکی از عواقب آن، بلوغ زودرس است.
اختلالات ژنتیکی و بلوغ زودرس
برخی از اختلالات ژنتیکی میتوانند باعث اختلال در عملکرد سیستم غدد درونریز شوند و به بلوغ زودرس منجر شوند. این اختلالات ممکن است به دلیل جهش در ژنهایی که مسئول تولید هورمونها یا تنظیم عملکرد غدد درونریز هستند، ایجاد شوند.
برخی از این جهشها باعث میشوند که بدن مقدار زیادی از هورمونهای جنسی را تولید کند که در نتیجه آن، بلوغ زودرس رخ میدهد. تشخیص اختلالات ژنتیکی که باعث بلوغ زودرس میشوند، میتواند به پزشکان کمک کند تا درمان مناسب را برای بیمار انتخاب کنند.
ناهنجاریهای مادرزادی و بلوغ زودرس
ناهنجاریهای مادرزادی در برخی اندامها مانند غدد فوق کلیوی میتوانند به بلوغ زودرس منجر شوند. غدد فوق کلیوی مسئول تولید هورمونهای مختلفی هستند که بر رشد و بلوغ تأثیر میگذارند.
در برخی موارد، ناهنجاریهای مادرزادی در این غدد باعث میشود که آنها مقدار زیادی از هورمونهای جنسی را تولید کنند که در نتیجه آن، بلوغ زودرس رخ میدهد. تشخیص و درمان زودهنگام این ناهنجاریها بسیار مهم است تا از عوارض جدیتر جلوگیری شود.
علائم بلوغ زودرس مرکزی
علائم بلوغ زودرس مرکزی در دختران و پسران متفاوت است، اما به طور کلی شامل موارد زیر میشود:
در دختران: رشد زودهنگام پستانها، شروع قاعدگی قبل از 8 سالگی، رشد موهای زائد در ناحیه تناسلی و زیر بغل
در پسران: بزرگ شدن بیضهها و اندام جنسی، رشد موهای زائد در ناحیه تناسلی و زیر بغل، تغییر صدا، رشد سریع قد و افزایش توده عضلانی
تشخیص بلوغ زودرس مرکزی
برای تشخیص بلوغ زودرس مرکزی، پزشک علاوه بر معاینه فیزیکی، آزمایشهای مختلفی را تجویز میکند، از جمله:
آزمایش خون: برای بررسی سطح هورمونهای جنسی و سایر هورمونهای مرتبط
اشعه ایکس از مچ دست: برای ارزیابی سن استخوانی
ام آر آی یا سی تی اسکن: برای بررسی ساختار مغز و تشخیص هرگونه تومور یا ضایعه
سونوگرافی: برای بررسی اندامهای تولیدمثلی
درمان بلوغ زودرس مرکزی
درمان بلوغ زودرس مرکزی به علت اصلی آن بستگی دارد. در برخی موارد، درمان دارویی برای مهار تولید هورمونهای جنسی تجویز میشود. در مواردی که تومور مغزی علت اصلی باشد، ممکن است جراحی یا پرتودرمانی لازم باشد.
پیشآگهی
پیشآگهی بلوغ زودرس مرکزی به علت اصلی آن و نحوه پاسخ به درمان بستگی دارد. در بسیاری از موارد، با درمان مناسب میتوان رشد کودک را کنترل کرد و از عوارض بلندمدت جلوگیری کرد.
تشخیص و درمان زودهنگام بلوغ زودرس مرکزی بسیار مهم است. درمان زودهنگام میتواند از عوارض بلندمدت این اختلال مانند کوتاهی قد نهایی، مشکلات رفتاری و عاطفی و افزایش خطر ابتلا به برخی سرطانها جلوگیری کند.
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است