چه چیزی باعث می‌شود که حتی وقتی سیر هستیم، باز هم هوس غذا کنیم؟ این پرسشی است که بسیاری از ما با آن روبرو شده‌ایم. در ادامه، ۶ دلیل علمی برای این رفتار رایج را بررسی می‌کنیم.
به گزارش خط سلامت، غذا، علاوه بر تامین انرژی بدن، لذت‌بخش و دلچسب نیز هست. اما آیا تا به حال برایتان پیش آمده که حتی پس از سیر شدن، همچنان هوس غذا داشته باشید؟ متخصصان تغذیه دلایل مختلفی برای این اتفاق عنوان می‌کنند که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
۱. نمایش‌های اشتهاآور آشپزی: تماشای برنامه‌های آشپزی که پر از غذاهای رنگارنگ و وسوسه‌انگیز است، می‌تواند اشتهای ما را تحریک کند. حتی اگر سیر باشیم، دیدن این تصاویر باعث می‌شود که ناخودآگاه به فکر خوردن بیفتیم.
۲. فریب رنگ‌ها: غذاهای قرمز و نارنجی به دلیل رنگ جذابشان، اغلب ما را به سمت خود جذب می‌کنند. مغز ما به‌طور طبیعی به این رنگ‌ها واکنش نشان می‌دهد و تصور می‌کند که این غذاها سرشار از مواد مغذی هستند.
۳. فراوانی غذا در دسترس: وقتی انواع مختلفی از غذا در اطرافمان باشد، مثلاً روی میز غذا، تمایل ما به خوردن افزایش می‌یابد. بدون اینکه متوجه باشیم، دستمان به سمت غذا می‌رود و بیشتر از نیازمان می‌خوریم.
۴. تقلید از دیگران: تماشای دیگران هنگام غذا خوردن، می‌تواند باعث شود که ما نیز هوس غذا کنیم. مغز ما تمایل دارد رفتارهای دیگران را تقلید کند و به همین دلیل، دیدن دیگران که غذا می‌خورند، اشتهای ما را تحریک می‌کند.
۵. فریب چشم‌ها: استفاده از بشقاب‌های بزرگ باعث می‌شود که مقدار غذای کمتری در آن بیشتر به نظر برسد. مغز ما این تصور را پیدا می‌کند که مقدار غذا کم است و در نتیجه، ما بیشتر از حد معمول غذا می‌خوریم.
۶. غذا به عنوان پاداش: بسیاری از افراد از غذا به عنوان پاداش استفاده می‌کنند. وقتی احساس ناراحتی، خستگی یا استرس می‌کنیم، به سراغ غذا می‌رویم تا احساس بهتری پیدا کنیم.
راهکارهایی برای کنترل اشتهای کاذب
- توجه به سیگنال‌های بدن: به علائم سیری بدن خود توجه کنید و هنگامی که سیر شدید، خوردن را متوقف کنید.
- کنترل محیط اطراف: از تماشای برنامه‌های آشپزی هنگام غذا خوردن خودداری کنید و سعی کنید محیطی آرام و بدون حواس‌پرتی برای غذا خوردن انتخاب کنید.
- استفاده از بشقاب‌های کوچک‌تر: استفاده از بشقاب‌های کوچک‌تر باعث می‌شود که مقدار کمتری غذا بردارید و در نتیجه کمتر بخورید.
- تغذیه سالم: مصرف غذاهای سالم و مغذی به شما کمک می‌کند تا احساس سیری بیشتری داشته باشید و کمتر هوس غذاهای ناسالم کنید.
- مدیریت استرس: یادگیری روش‌های مدیریت استرس مانند مدیتیشن، یوگا یا ورزش می‌تواند به شما کمک کند تا کمتر به غذا به عنوان یک راه برای تسکین استرس متکی شوید.
دلایل روانشناختی هوس غذا خوردن
- استرس و اضطراب: یکی از دلایل اصلی هوس غذا خوردن، استرس و اضطراب است. زمانی که فرد تحت فشار روانی قرار می‌گیرد، به دنبال راه‌هایی برای آرامش خود است و غذا خوردن یکی از این راه‌هاست.
- احساسات منفی: احساسات منفی مانند غم، خشم، تنهایی و خستگی نیز می‌توانند باعث ایجاد هوس‌های غذایی شوند. غذا خوردن در این موارد به عنوان یک مکانیسم مقابله‌ای برای سرکوب احساسات منفی عمل می‌کند.
- عادت و شرطی‌سازی: تکرار یک رفتار خاص در شرایط خاص می‌تواند به عادت تبدیل شود. مثلاً اگر همیشه بعد از یک روز کاری سخت به سراغ غذاهای شیرین می‌روید، این رفتار در مغز شما به عنوان یک پاداش شرطی می‌شود و در آینده نیز به دنبال تکرار آن خواهید بود.
- کمبود خواب: کمبود خواب می‌تواند هورمون‌های گرسنگی و سیری را در بدن به هم بریزد و باعث افزایش هوس‌های غذایی شود.
- کمال‌گرایی و رژیم‌های غذایی سختگیرانه: افراد کمال‌گرا یا افرادی که رژیم‌های غذایی سختگیرانه‌ای را دنبال می‌کنند، بیشتر در معرض هوس‌های غذایی قرار دارند. زیرا این افراد اغلب احساس محرومیت می‌کنند و در نتیجه به دنبال جبران هستند.
- تبلیغات غذایی: تبلیغات تلویزیونی، مجلات و شبکه‌های اجتماعی پر از تصاویر غذاهای خوشمزه و وسوسه‌انگیز است. این تصاویر می‌توانند اشتهای ما را تحریک کنند و باعث شوند که حتی اگر گرسنه نباشیم، هوس غذا کنیم.
- در دسترس بودن غذاهای فرآوری شده: افزایش تولید و مصرف غذاهای فرآوری شده و آماده، که اغلب سرشار از قند، نمک و چربی هستند، باعث شده است که مقاومت در برابر هوس این غذاها بسیار دشوار باشد.
- فرهنگ غذایی: فرهنگ غذایی هر جامعه‌ای بر نوع غذاهایی که ما هوس می‌کنیم تأثیرگذار است. مثلاً در برخی فرهنگ‌ها، شیرینی‌ها و شکلات‌ها به عنوان پاداش یا تسکین‌دهنده در نظر گرفته می‌شوند.
تأثیرات روانشناختی غلبه بر اشتهای کاذب و دستیابی به خوش‌اندامی
غلبه بر اشتهای کاذب و دستیابی به خوش‌اندامی تنها یک تغییر فیزیکی نیست، بلکه یک سفر تحول‌آمیز درونی نیز محسوب می‌شود. این فرآیند بر جنبه‌های مختلف روان انسان تأثیر می‌گذارد و می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی منجر شود. در ادامه به بررسی برخی از این تأثیرات می‌پردازیم:
اعتماد به نفس و عزت نفس
- افزایش اعتماد به نفس: موفقیت در کنترل اشتها و رسیدن به اندام دلخواه، حس موفقیت و توانمندی را در فرد تقویت می‌کند. این امر منجر به افزایش اعتماد به نفس در سایر جنبه‌های زندگی نیز می‌شود.
- بهبود عزت نفس: با بهتر شدن ظاهر فیزیکی، فرد احساس بهتری نسبت به خود پیدا می‌کند و عزت نفس او افزایش می‌یابد. این امر به فرد کمک می‌کند تا روابط اجتماعی بهتر و موفق‌تری داشته باشد.
کاهش استرس و اضطراب
- کاهش هورمون‌های استرس: رژیم غذایی سالم و ورزش منظم به کاهش سطح هورمون‌های استرس مانند کورتیزول کمک می‌کند. این امر منجر به کاهش اضطراب و افزایش آرامش می‌شود.
- بهبود کیفیت خواب: داشتن یک رژیم غذایی متعادل و فعالیت بدنی منظم به بهبود کیفیت خواب کمک می‌کند. خواب کافی برای سلامت روان بسیار ضروری است و به کاهش استرس و اضطراب کمک می‌کند.
بهبود خلق و خو
- افزایش ترشح اندورفین: ورزش و فعالیت بدنی باعث ترشح اندورفین در مغز می‌شود که به عنوان هورمون شادی شناخته می‌شود. این امر به بهبود خلق و خو و کاهش افسردگی کمک می‌کند.
- کاهش احساس گناه: زمانی که فرد به اهداف خود در زمینه سلامتی دست پیدا می‌کند، احساس گناه و شرمندگی ناشی از پرخوری کاهش می‌یابد.
افزایش تمرکز و بهره‌وری
- بهبود عملکرد شناختی: تغذیه سالم و ورزش منظم به بهبود عملکرد شناختی مانند حافظه، تمرکز و سرعت پردازش اطلاعات کمک می‌کند.
- افزایش انرژی: با داشتن یک رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم، فرد احساس انرژی بیشتری می‌کند و می‌تواند فعالیت‌های روزمره خود را با انرژی بیشتری انجام دهد.
بهبود روابط اجتماعی
- افزایش اعتماد به نفس: همانطور که قبلاً ذکر شد، افزایش اعتماد به نفس به فرد کمک می‌کند تا روابط اجتماعی بهتر و موفق‌تری داشته باشد.
- به اشتراک گذاشتن تجربیات: فرد می‌تواند تجربیات خود در زمینه کاهش وزن و بهبود سبک زندگی را با دیگران به اشتراک بگذارد و از این طریق به دیگران نیز کمک کند.
روانشناسی مثبت‌نگری
- تغییر سبک زندگی: غلبه بر اشتهای کاذب و دستیابی به خوش‌اندامی، اغلب با تغییر سبک زندگی همراه است. این تغییر سبک زندگی می‌تواند به فرد کمک کند تا به یک فرد مثبت‌اندیش‌تر تبدیل شود.
- احساس کنترل بر زندگی: با داشتن کنترل بر عادات غذایی و سبک زندگی، فرد احساس کنترل بیشتری بر زندگی خود پیدا می‌کند و این امر به افزایش اعتماد به نفس و رضایت از زندگی کمک می‌کند.
تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
