کودکان و به ویژه نوجوانان تا حدودی ظرفیت مشارکت در تصمیم گیری های پزشکی را دارند .کودکان در یک دوره سنی به مهارت خود مختاری دست پیدا می کنند.
به گزارش خط سلامت خود مختاری یکی از دوره های مهم رشد در کودکان است. در دوره خود مختاری کودک نه گفتن را یاد می گیرد و تصمیم گیری کردن را می آموزد. والدین در دوره خود مختاری کودکان لازم است آموزش هایی به آنها بدهند.
در زیر خود مختاری کودکان و راه کارهایی برای والدین ارائه شده است.
خود مختاری کودکان
خود مختاری از پانزده ماهگی آغاز می شود، اگر کودک احساس اعتماد کافی به والدین را به دست آورده باشد، آمادگی پیدا می کند تا خود را از مادر جدا ساخته و می کوشد وقایع و امور محیط و مربوط به خود را خود کنترل کند و فردیت و شخصیت جداگانه داشته باشد. در واقع کودکان خردسال در حال ظاهر ساختن کنترل های درونی خود هستند.
بعضی از والدین خود مختاری را وحشتناک و ناراحت کننده می دانند چرا که چالش هایی در آن جریان دارد. در صورتی که اگر فرآیند های رشد شناخته شود، خود مختاری هیجان انگیز است و تلاش های کودکان برای خود مختاری به جای اینکه مشکلی حاد تصور شود، نشانه سلامتی و رشد کودک تلقی می شود. رفتار خود مختار کودکان رفتاری بهنجار و ضروری است و ظهور قدرت تصمیم گیری را نشان می دهد.
کودک در دوران خود مختاری در حالتی از بلاتکلیفی به سر می برد. پاسخ های «نه» کودک به درخواست های مادر حتی نسبت به کارهای مورد علاقه نشان از تردید و بلاتکلیفی او دارد.
گاهی اوقات رفتار مخالف کودکان در بیشترین درجه تندی است، والدین احساس می کنند کودک در پایان جار و جنجال ها نمی داند چه می خواهد.
آنچنان که بعضی از تقاضا ها قابل برآورده شدن نیست چراکه در برگیرنده تضاد ها و تناقضات است. برای مثال کودکان نسبت به پارک رفتن، در خانه ماندن یا هر امکان عملی دیگر «نه» می گویند. آنها خود مختاری را با نپذیرفتن تغییرات یا جا به جایی ها نشان می دهند.
رفتارهای مخالف مثل پاسخ های «نه» با صدای بلند یا غیر مستقیم مثل ترک کردن اتاق یا رفتار منفعل مثل خیره شدن و جواب ندادن در آنها دیده می شود.
مخالفت ها و عملکرد مستقل کودک کار را به جیغ و لگد و کتک زدن می کشاند تا جایی که به پا کردن قشقرق ها انرژی آنها را تحلیل ببرد. با این حال کودکان طالب به دست آوردن این اطمینان هستند که والدین آنها را دوست دارند و هر چند خودشان خویشتن داری را از دست داده اند، تمایل دارند والدینرا قوی و خویشتن دار ببینند.
خود مختاری کودکان جلوه های مثبتی دارد. آنها حس عمیق تری از کنترل شخصی دارند و درمی یابند دارای توانایی هایی نظیر پوشیدن لباس یا کفش، بازی مستقل و انتخاب اسباب بازی ها هستند.
کودکان در این دوران است که مسئله دفع و ادرار خود را حل می کنند. آموزش آداب دستشویی رفتن و یادگیری و کنترل کارکرد بدن نیز بخش مهم و ضروری این دوران است.
خودمختاری کامل در کودک خردسال، نه ممکن است و نه مطلوب. کودکان به تدریج طی چند ماه رفتار مخالف درمی یابند بعضی از تقاضا ها پذیرفته و با بقیه مخالفت می شود.
والدین باید به کودک فرصت دهند تا محدودیت های توانایی خود را بشناسد. برای مثال به جای اینکه لباس های کودک را به تن او کنند، لباس را در اختیار کودک بگذارند تا کودک خود برای پوشیدن تلاش کند و در نهایت یا موفق به پوشیدن لباس شود یا خود از والدین تقاضای کمک کند.
والدین باید کودک را به خود مختاری تشویق کنند و در عین حال مراقب باشند تا شکست های کودک منجر به احساس ناکامی نشود. کودک باید در انجام کارهای مربوط به خود آزاد باشد و در صورتی که در انجام کاری ناموفق باشد نباید او را سرزنش کنند.
اگر والدین اختیار و انتخاب را از کودک سلب کنند و هر کاری را خود برای آنها انجام دهند یا آنکه با سخت گیری و مقررات جدی جلو خود مختاری آنها را بگیرند، کودک در توانایی های خود شک می کند.
در صورت سرزنش و کنترل بیش از حد یا فرصت ندادن به کودک برای اثبات خود، احساس عدم توانایی در کودک رشد کرده و به دیگران وابسته می شود، عزت نفس پایینی پیدا کرده و احساس شرم و تردید در او رشد می کند.
فرآیند ایجاد حس خود مختاری متأثر از خلق و خوهای گوناگون کودکان است. کودکان خردسالی که بد قلق یا دیر جوش توصیف می شوند، در فاصله ای که با مسئله خود مختاری درگیرند، به رسیدگی های خاص نیاز دارند.
تکنیک های برخورد با کودکان
کودک بد قلق و دیر جوش دارای خصوصیات دوری جستن، انطباق پذیری کند، شور و هیجان و حالات روحی منفی و سطح فعالیت کم است. والدین باید به کمک سه تکنیک با رفتار مخالف کودکان برخورد کنند:
اول: جلب توجه کودکان به طور مثبت. برای مثال پدری که می خواهد کودک را به جایی ببرد، از چند دقیقه قبل از حرکت توجه کودک را به اتفاقات جالبی که در آن مسیر می افتد یا چیزهایی که می بینند جلب کند و ذهن کودک را آماده پذیرش رفتن از خانه بکند.
دوم: فرصت دادن به کودک برای تسلیم شدن. شدید ترین مخالفت های کودکان طی چند ثانیه بعد از تقاضای والدین بروز می کند. اگر والدین حداقل ده ثانیه پیش از تکرار تقاضا یا اقدام بیشتر در جهت انجام کار مورد نظر صبر کنند، کودکان اغلب تقاضا را خواهند پذیرفت.
سوم: دادن امکان انتخاب به کودک. از کودک بپرسند دوست داری پیراهن قرمز را بپوشی یا آبی؟ به این پارک برویم یا فلان پارک؟ موهاتو با برس مرتب کنی یا با شانه؟ با این کار او مخالفت خود را در چارچوب ساختاری که برای والدین قابل قبول است، ابراز می کند.
کودکانی که با موفقیت مسائل این مرحله از رشد را پشت سر می گذارند، افرادی آزادمنش و با اعتماد به نفس در بزرگسالی می شوند. در غیر این صورت حس بی کفایتی و شک به خود در آنها باقی می ماند. موفقیت در این مرحله منجر به رشد اراده در کودک می شود. برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.
تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است.
