برای مطالعه برنامه ای مشخص و در عین حال به حد کفایت انعطاف پذیر، چنان که در عمل قابل اجرا باشد لازم است؛ زیرا داشتن «برنامه مشخص مطالعه» نیروی تمرکز حواس را زیاد می کند.
به گزارش خط سلامت از آنجاکه مطالعه، مستلزم حفظ توجه و تمرکز به صورت مستمر است، اغلب آغاز آن دشوار است. در این مطلب برخی از راه هایی که آغاز مطالعه را تسهیل می کند، ارائه می دهیم.
روش هایی برای آغاز مطالعه
برخی از روش هایی که باعث می شود افراد به راحتی مطالعه کردن را شروع کنند، عبارت است از:
ایجاد انگیزه
انگیزه عاملی مهم برای شروع مطالعه است؛ ولی پژوهش ها نشان داده است چیزی که بیستر از انگیزه به فرد در انجام کارهای دشوار کمک می کند، برنامه ریزی و منظم بودن است.
انواع انگیزه
بطور کلی داشتن انگیزه عاملی است که افراد را به حرکت وامی دارد و انگیزه عاملی مهم برای شروع مطالعه است. پژوهش ها نشان داده است انگیزه بر دو نوع است:
انگیزه درونی
انگیزه درونی مولود عوامل درونی چون باورها، اعتقادات، آرزوها، و غیره است.
انگیزه بیرونی
انگیزه های بیرونی مولود عوامل بیرونی چون: پدر و مادر، معلّم، دوستان، هم کلاسی ها و حتی بعضی از درس ها و کتابهاست.
فنون ایجاد انگیزه
انگیزه روند آغاز و خاتمه مطالعه را تسهیل می کند. برخی فنون ایجاد انگیزه عبارت است از:
هر درس یا کتاب را در آغاز مطالعه دقیقا بدانید.
مطالب کتاب را از ساده به دشوار یاد بگیرید.
از رقابت و چشم و همچشمی پرهیز نمایید.
برای یادگیری مطالب کتاب از چند روش استفاده کنید. به عنوان مثال مباحثه کردن، تمرین و تکرار و...
تا آن جا که ممکن است فصل های یک درس را با یکدیگر و درس های دیگر را با هم مربوط سازید.
مطالب آموخته شده را تا حد ممکن در موقعیت های روزمره خود به کار ببرید و از این مطالب مثال بسازید.
هیچ گاه از نام درس نهراسید.
تنظیم برنامه
برای مطالعه برنامه ای مشخص و در عین حال به حد کفایت انعطاف پذیر، چنان که در عمل قابل اجرا باشد لازم است؛ زیرا داشتن «برنامه مشخص مطالعه» نیروی تمرکز حواس را زیاد می کند.
اگر دانش آموز و دانشجو بداند که چرا فلان کتاب را مطالعه می کند و مدت زمان لازم برای مطالعه و یادگیری آن چه مقدار است؟ مطالب پیچیده کتاب کدام قسمت است؟ و زمان یادگیری مناسب آن چه موقع است؟ موفق تر خواهد بود تا این که بدون دانستن پاسخ این سؤالات مطالعه را آغاز کند.
زیرا پاسخ به این سؤالات، تمرکز حواس را فراهم می سازد و کوشش فراوان برای تأمین این تمرکز را به حداقل می رساند. با تنظیم برنامه مشخص مطالعه و اجرای دقیق آن از ابتدای سال تحصیلی، دانش آموز می تواند از خطر انباشتن مغز در آخرین دقایق پیش از امتحان اجتناب کند.
نکاتی برای تنظیم برنامه
اگر می خواهید برنامه ای مناسب برای ساعات مطالعه خود داشته باشید، به نکات زیر توجه کنید:
برنامه باید قابل انعطاف باشد.
برای مطالعه هر درس وقت کافی منظور کنید.
برنامه را متناسب با روحیه شخصی خود تنظیم کنید.
مرور هفتگی درس ها را در برنامه بگنجانید.
وقت مطالعه هر درس حتی الامکان نزدیک تر به ساعات آن درس تعیین شود.
هر جلسه مطالعه را به چند قسمت تقسیم کنید.
رفع مزاحم ها یا منحرف کننده های حواس
شاید برایتان بارها اتفاق افتاده باشد هنگام مطالعه صدای تلویزیون یا رادیو یا حضور یک میهمان و... توجّه شما را به خود جلب کرده و وقتی به خود می آیید متوجه می شوید مدّت زیادی از وقت خود را تلف کرده اید و از زمان مطالعه هم چیزی باقی نمانده است، به این عوامل که باعث انصراف شما از مطالعه می شود منحرف کننده های حواس می گویند.
از منحرف کننده های بیرونی، بعضی قابل کنترل هستند، مثل صدای تلویزیون و بعضی دیگر قابل کنترل نیستند، مثل سروصدای ماشین ها در خیابان و فکر کردن مثلاً دانش آموز هنگام مطالعه کتاب تاریخ، به شخصیت نادر شاه توجه اش را به خود جلب کرده و با او در جنگ ها شرکت می کند و به گونه ای از مطالعه دور می شود و بعد از گذشت مدّت طولانی متوجه می شود که هنوز یک صفحه بیشتر نخوانده و با نادرشاه به تصرّف شهرهای هندوستان مشغول بوده است!
برای رهایی از این امر در مواقعی که منحرف کننده ها بیرونی هستند باید مواردی که قابل کنترل هستند را از اطراف خود دور کنید. برای رهایی از منحرف کننده های درونی نیز باید فواصل زمانی تمرکز روی درس مورد مطالعه را کوتاه کنید یا بعد از خواندن هر صفحه نکته برداری نمایید.
انتخاب زمان مناسب برای مطالعه
یکی از عاقلانه ترین و در عین حال مشکل ترین قوانین مطالعه، داشتن برنامه منظم و به کار گرفتن آن است. مشکل بودن این کار از این نظر است که علاوه بر وسوسه ها و مزاحمت های گوناگون، اغلب وقفه ها و فاصله های ناخواسته ایجاد می گردد.
با وجود این اگر به مطالعه و تحصیل علاقه دارید برنامه ای را طرح کنید و طرح خود را به مرحله اجرا در آورید. بهترین زمان مطالعه بستگی به موقعیت و عادات فردی افراد دارد، بعضی ها عادت دارند تا نیمه های شب بیدار بمانند، بعضی ها صبح زود و...افراد باید خودشان نبض خود را در اختیار بگیرند و وقت مطالعه را برای خود تعیین کنند.
به طور کلی می توان گفت که دروس حفظ کردنی را صبح زود بهتر می شود فرا گرفت، اما در هر حال هیچ زمانی برای مطالعه و فراگیری نامناسب نیست.
توصیه هایی در رابطه با زمان مطالعه
برای اینکه بتوانید بازه زمانی مناسبی را برای مطالعه داشته باشید، واقع گرا باشید (ساعتی را که برای تمدد اعصاب لازم دارید در برنامه خود بگنجانید). برای درس هایی که به صورت خطابه و سخنرانی توسط استاد در کلاس ایراد می گردد، بلافاصله بعد از پایان درس فرصتی برای مطالعه در نظر بگیرید.
برای جلوگیری از انباشته شدن ساعات مطالعه آن را در طول روز پخش کنید.
برای هر ساعت درس، حداقل دو ساعت مطالعه و تمرین در نظر بگیرید.
بالاتر از همه وقت را غنیمت بشمارید و از آن کمال استفاده را ببرید.
محیط مناسب برای مطالعه
ایجاد محیطی که برای مطالعه شخص شما مناسب باشد، اهمیت بسیار دارد. عناصر تشکیل دهنده یک محیط کاملاً مناسب برای مطالعه، برای همه کس یکسان نیست. هر کس باید خود، آن ها را کشف و تعیین کند.
ولی روی هم رفته گروه زیادی از دانشجویان موفق رعایت توصیه های زیر را برای مطالعه ثمربخش و بسیار مفید تشخیص داده اند:
اتاقی مختص مطالعه تعیین کنید. اتاقی را انتخاب کنید که هر روز، و در صورت امکان در ساعت های معیّنی از روز در اختیار شما باشد.
مکان مطالعه به گونه ای باشد که در آن «صدای عبور و مرور» و سایر موجبات انصراف حواس حداقل باشد.
جریان هوای تازه را در اتاق تأمین نمایید. تمرکز حواس نیازمند حداکثر کارآیی و کفایت جسمی و روحی است. اتاقی که اکسیژن به اندازه کافی ندارد استعداد و کفایت جسمی روحی را کاهش می دهد، و وقتی شرایط جسمی و روحی فراهم نباشد تمرکز حواس به وجود نمی آید. بنابراین جریان هوای تازه را در اتاق تأمین نمایید.
درجه حرارت مکان مطالعه را ملایم نگاه دارید.
برای اتاق مطالعه نور مناسب در نظر بگیرید. در شرایط معمولی و عملی، نوری معادل بیست و پنج تا سی شمع برای مطالعه لازم است. علاوه بر نوری که مخصوص میز مطالعه است، همه فضای اتاق باید به حدّ کافی روشن باشد. نور کافی مانع ایجاد تضاد نوری میان دو قسمت از فضای اتاق می شود.
تباین و تضادّ نوری موجب کشیدگی و خیرگی چشم می شود، و خیرگی سبب خستگی سریع چشم است. برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.
تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است.
