علائم و نشانه های بلوغ زودرس و دیررس + بیماری های مهم

 اصولاً از شروع بلوغ تا تکمیل شدن این دوران سه الی پنج سال طول می کشد در صورتی که بیش از پنج سال از شروع تا پایان آن طول بکشد بلوغ دیررس و اگر زودتر از 8 سالگی اتفاق بیفتد بلوغ زودرس گفته می شود .

به گزارش خط سلامت 96 درصد دختران قبل از 13 سالگی وارد بلوغ می شوند .

ولی پسران از سن 9 تا 14 سالگی بلوغ در آنها ظاهر می شود و از شروع علایم نخست بلوغ تا تکامل آن 5/4 سال طول می کشد و اگر بیشتر طول بکشد بلوغ دیررس گویند.

همچنین از روی منحنی رشد اگر از روی خط وسط رشد بلوغ دو خط پایین تر یا دو استاندارد از خط رشد متوسط و از سن استخوانی 5/2 استاندارد پایین تر باشد بلوغ دیررس درهر دو جنس گفته می شود .

علل تأخیر بلوغ 

1. Primary hypogonadism  : یعنی تأخیر بلوغ با منشاء گونادها  و باسم تأخیر بلوغ اولیه گفته می شود .
2.  Secondary hypogonadism  : که منشأ تأخیر بلوغ مورد نخست نیست و در مغز شامل هیپوتالاموس و هیپوفیز است و تأخیر بلوغ ثانویه گفته می شود.
3.  Cansti tutianad delayed puberty: تأخیر بلوغ سرشتی ، که مشکل در غدد و مغز نمی باشد و بصورت زمینه در خانواده ها وجود دارد و تعدادی از بیماریهای غیر مربوط به غدد مغز نتیجه سبب تأخیر در ترشحات هورمونی می گردند .

A= بیماریهایی که در دسته اول : با تأخیر بلوغ نخست قرار دارند و همانطوریکه گفته شد علت و شکل گونادها است شامل موارد زیر می باشند:

 بیماری کلین فیلنز که در هر هزار پسر یک نفر به آن دچار می شود، سندرم ترنر در دختران که کروماتین جنسی ندارند و تخمدان ندارند .

بیماری های دیگر مرتبط با بلوغ

سرطان خون – سرطان غدد لنفاوی –ماندن بیضه ها در شکم- نبودن بیضه – تورم هر دو طرف بیضه مصرف داروهائی : مثل سیکلوفسفامید – وینبلاستین – آدریا مایسین کلرآمبوسیل و اشعه درمانی (رادیاسیون ) ،و بیماریهای اتو ایمون تخمدان .

B = بیماریهایی که در دسته دوم : با تأخیر بلوغ ثانوی که قبلاً گفته شد منشاء آن مربوط به مغز و در هیپوتالاموس و هیپوفیز است شامل بیماری «کال من» (kallmann syndrome ) – و ایراد در گیرنده های هورمونی که اشکال در ترشحات هورمونی ایجاد می کند و بیماریی که فقط ترشح هورمون LH  کمبود دارد .

C= دسته سوم که یا سرشتی و زمینه خانواده وجود دارد و یا بیماریها غیر نمددی سبب مشکلات در هورمون ها و غدد می گردد می باشند و شامل موارد زیر می باشند: سوءتغذیه – بیماریهای مزمن- بیماری یستیک فیبروزیس – کم خونی تالاسمی –کم خونی سیکل سل – بیماریهای مزمن کلیه – بیماریهای مزمن گوارشی (مثل بیماری سلیاک – کرون ) – هیپوتیروئیدی – سرطان خون – دیابت کنترل نشده – بیماری کوشینگ و در کم اشتهایی شدید بخصوص در دختران در سن بلوغ که برای لاغری رژیم های شدید می گیرند، همچنین دختران وپسران ورزشکار در حد قهرمانی نیز اختلال هورمونی پیدا می کنند که بایستی فقط ورزش را کم کنند ، همه این موارد سبب تأخیر بلوغ می گردند.

علایم غیر مشترک را مختصراً شرح داده می شود:

علایم اختصاصی در بیماری «کلین فیلتر» شامل اختلال تکلم – ضریب هوشی طبیعی و گاهی پایین تر – و مواردی که در ظاهر بدن دیده می شود .

در «سندرم ترنر» که در دخترها دیده می شود تخمدان ندارند، فورم دست تغییر شکل دارد – تنگی آئورت ورم پشت دست و پا- کج شدن مهره های کمر – پوکی استخوان – دارند، و کروموزم ها بجای 46 عدد ،45 عدد است.

در بیماری «کال من » غیر از علائم تأخیر بلوغ، حس بویایی ندارند.

تشخیص

اول معاینه کلینیکی سپس اقدامات جانبی شامل : عکس مچ دست چپ – در بعضی موارد سی تی اسکن مغزی – ام . آر . ای – و آزمایشات خون شامل اندازه گیری LH-FsH،  استرادیول – تستسترون – پرولاکتین – TsH-T3- T4 –DHEAs و در مواردی تست GnRH  

درمان

نوع تأخیر سرشتی درمان نیاز ندارد و در بیماریهایی که باعث تأخیر می شوند . بیماریها را مثل: کم خونی ها – بیماریهای کلیوی – گوارشی و غیره بایستی آنها درمان شوند تا تأخیر بلوغ خود بخود درمان می شود.

در مورد سندرم ترنر هورمون رشد از چهار تا شش  سالگی شروع و سپس استروژن شروع می شود و با این اقدامات قد طبیعی پیدا کرده و شرایط برای بچه دار شدن بطریق لقاح مصنوعی فراهم می گردد .

در دخترها قرص (استرادیول – اگزانورولون- لتروزول نیز مصرف می شود تا رحم به اندازه و شرایط طبیعی برای بلوغ برسد و برای اصلاح کوتاهی قد نیز در مواردی هورمون رشد استفاده می گردد. برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید. 

تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است.