اگر مادر بتواند رفتارش را مطابق با نیازها ی کودک خود تنظیم کند، گام مهمی در جهت پرورش یک شخصیت سالم انجام داده است.
به گزارش خط سلامت کیفیت رابطه مادر و کودک ، مشخص می کند کودک در آینده در برقراری و حفظ روابط چقدر موفق عمل می کند. مادری که متناسب با شرایط و نیازهای کودک خود با او رفتار می کند، این تفکر را در فرزندش ایجاد می کند که دنیا مکانی امن است.
رابطه مادر و کودک در سنین مختلف
نظریه روابط شئ که یکی از معتبرترین و جالب ترین نظریه ها در علم روانشناسی است؛ در حقیقت بر کیفیت رابطه مادر و کودک تاکید دارد.
رابطه مادر و کودک؛ از شیرخوارگی تا 3 سالگی
رابطه مادر و کودک، در حقیقت اصیل ترین رابطه بین دو انسان است. این روابط می‌تواند برای سال‌های بعد، آموزنده بوده و الگویی برای شخصیت آینده کودک باشد.
لازم است بدانید در رابطه مادر و کودک فقط مادر دخالت ندارد، بلکه کودک نیز در این امر سهیم است؛ بنابراین لازم است مادر با خصوصیات اخلاقی کودک در سنین مختلف آشناد باشد.
هرقدر مادر از این خصوصیات آگاهی کامل‌تری داشته باشد، بهتر می‌تواند با کودک خود کنار بیاید؛ اگر مادر بداند باوجود همه کوشش‌های او باز همه‌چیز آرام و بی‌دردسر نخواهد بود؛ در این صورت با مشکلات، رابطه صحیحی برقرار خواهد کرد.
رفتار مادر با کودک شیرخوار
طبق نظر آرنولد گزل یکی از نکات مهمی که کیفیت رابطه مادر و کودک را رقم می زند، این است که مادر باید اجازه دهد تا کودک برنامه غذایی و زمان غذا خوردن را خودش تعیین کند.
اجازه دهید کودک برنامه غذایی‌اش را تنظیم کند
بعضی از کودکان، تابع نظم و برنامه ریزی مادر هستند، ولی بعضی در این قالب نمی‌گنجند. گاهی تقاضای کودک، مافوق توانایی مادر است، در این صورت مادر باید خود را در برابر تقاضاهای زیاد طفل، محافظت کند. البته هدف اصلی در رابطه مادر و کودک، سازش و تطابقی است که بین طرفین برقرار می‌شود؛ ولی اگر کودک نسبت به تعدیل تقاضاهای خود، استعداد و توانایی نشان ندهد این وظیفه مادر است که اقدام کند و در مقابل تقاضاهای کودک، خودداری نشان دهد.
چنین حالتی فقط به زمان شیرخوارگی تعلق ندارد، بلکه متعلق به تمام سال‌های رشد کودک است.
رابطه مادر و کودک ۱۸ ماهه
کودک ۱۸ ماهه ازنظر وابستگی به مادر خیلی شبیه کودک شیرخوار است. او دوست دارد بیشتر گیرنده عاطفه و مهربانی باشد. کودک ۱۸ ماهه به‌وسیله اشاره و تلفظ برخی کلمات به‌سرعت منظور خود را می‌فهماند.
جواب «نه» را از دیگران به‌راحتی قبول نمی‌کند. می‌داند که کلمه «نه» راحت‌ترین و متداول‌ترین کلمه‌ای است که بکار می‌رود.
بی‌تابی کودک ۱۸ماهه، برای کشف کردن محیط دائمی نیست و رفع می شود. کودک ۱۸ ماهه وقتی راه می‌رود، با حرکت پاها فکر می‌کند و دوست دارد هر چه به دستش می‌رسد، بگیرد.
درک کودک ۱۸ ماهه نسبت به زمان بسیار کم است؛ به گونه ای که او هر چه را که می‌خواهد، همین‌الان می‌خواهد. مدتی نخواهد گذشت که کودک ۱۸ ماهه براثر رشد، این مراحل را پشت سر می‌گذارد و در سن دوسالگی مادر می‌بیند که او اخلاق خوشی دارد و آدم مطیعی است.
روانشناسی کودک ۲۱ ماهه
رابطه مادر و کودک در سن ۲۱ ماهگی با چالش هایی مواجه می شود.
کودک در این سن دوست دارد هر چه را که موردعلاقه‌اش است همراه داشته باشد. از تغییر وضعیت ناراحت است و چون گنجینه لغات او کامل نیست، نمی‌تواند منظورش را بفهماند بنابراین به گریه و ناسازگاری کردن متوسل می‌شود.
مادر خوب و والدین آگاه، سعی دارند منظور کودک را به‌سرعت درک و عملی کنند. چون در غیر این صورت با لجبازی و ناسازگاری کودک روبه‌رو خواهند شد. کودک در این سن از تغییر جا یا تغییر لباس و غذا متنفر است.
کودک دوساله
کودک دوساله فرمان‌بردار خوبی است. این زمان مناسب‌ترین زمان برای شکل دهی رابطه مادر و کودک و تربیت صحیح فرزند است. برای یک کودک دوساله، برعکس کودک ۱۸ ماهه، اطاعت، کاری دلپذیر و آسان است. گذشت ۶ ماه به کودک این درک را می‌دهد که در مقابل والدینش فرمان‌بردار خوبی باشد.
کودک در دوسالگی بیشتر اوقات شنونده و اجراکننده بسیار خوبی است. این حالت‌ها جزء ذات کودک است و اگر والدین بدانند که در چه مدت این تغییرات صورت می‌گیرد تقاضاها و انتظارهای خود را از کودک با امکانات و قدرت او تطبیق می‌دهند و درنتیجه در امر تربیت او توفیق‌های بیشتری عایدشان می‌شود.
لجبازی کودک ۲٫۵ ساله
کودک در این سن، منفی‌باف، لجوج و سرسخت است. اگر مادر بخواهد باعجله لباس او را تنش کند، کودک فریاد می‌زند: «خودم می‌خوام بپوشم» و اگر پدر به او بگوید: «لباست را بپوش» خواهد شنید که: «می‌خوام مامان لباس تنم کنه». اگر مادر به‌طرف او برود بابا را می‌طلبد و به‌عکس اگر بابا به طرفش برود، مامانش را می‌خواهد.
کودک در این سن در دنیایی از تضاد سیر می‌کند؛ و این کلمات بر زبان او جاری است: نمی‌کنم، می‌خواهم، نمی‌خواهم، خودم می‌توانم، و ...
انتخاب‌های کودک در سن ۲٫۵ سالگی چندتایی است و در هر دقیقه چیزی را می‌پسندد. اگر جلوی او را نگیرند، ممکن است مدت‌ها از یک سمت به سمت دیگر حرکت کند.
اگر مادر به او بگوید: «مربا می‌خواهی» می‌گوید «نمی‌خواهم» اما به‌محض اینکه مربا کنار گذاشته شود، او مربا می‌خواهد. برای بهبود رابطه مادر و کودک در این سن لازم است، کارهای روزانه را خودتان انتخاب کنید و فرصت انتخاب به او ندهید. وقتی می‌خواهید او را با خود به بیرون ببرید، درحالی‌که از تفریح در بیرون برایش سخنرانی می‌کنید لباس تنش کنید. اگر از او برای بیرون رفتن اجازه بخواهید، نمی توانید به اندازه کافی تاثیرگذار باشید.
به هر قیمت که می‌دانید از پرسش‌هایی که او باید جواب «نه» را ادا کند، پرهیز کنید. به او زیاد فرصت انتخاب ندهید. اگر این فرصت را داشته باشد، مطمئن باشید که از فرصت خود راضی نیست. مراقب باشید برای انجام کارهای روزانه از کودک ۲٫۵ ساله خود دستور نگیرید! وگرنه کلافه می‌شوید!
رفتار با کودکان ۲.۵ تا ۳ساله
رابطه مادر و کودک در این بازه سنی، دستخوش واپس روی های کودک می شود. چراکه در این بازه سنی، کودکان تمایل دارند به زمان شیرخوارگی برگردند، ازنظر احساسی می‌توانند این مرحله را با مادر تجدید کنند. دوست دارند دوباره از پستان مادر شیر بخورند؛ اگر خود را در آغوش مادر جای دهد، برایش بسیار دلپذیر خواهد بود.
کودک ۲٫۵ ساله به مادرش می‌گوید: من کوچولو هستم؛ نمی‌توانم حرف بزنم؛ دندان ندارم غذا بخورم؛ دوست دارم شیر بخورم.
آن‌ها دوست دارند در کالسکه بخوابند و از شیشه به‌وسیله سرشیشه شیر بخورند. وقتی مادری این نیاز کودک خود را بداند، سعی در برطرف کردن آن کرده و به‌موقع او را از این تخیل بی‌جا نجات می‌دهد.
اغلب مادران، کودک را در این سن مسخره کرده و با توجه به کودکان دیگر، حس حسادت آنان را تحریک کرده و حسود بار می‌آورند؛ اما اگر کودک از زنده کردن دوران شیرخوارگی خود به‌اندازه کافی تجربه به دست آورد، خواهد توانست رشد کند و مستقل‌تر و بالغ‌تر بشود و سپس همواره به جلو نگاه کند نه به عقب.
کودک ۳ساله باهوش
رابطه مادر و کودک در این بازه سنی، رابطه ای آرام و رضایت بخش است. کودک از کلمه «ما» بسیار استفاده می‌کند. اغلب وجود مادر را بر خود ترجیح می‌دهد.
کودک در ابتدای مرحله ۳سالگی روی کلمه «من» و احتیاجات شخصی خودش متمرکز است، بعد روی کلمه «شما» و تقاضای او بر «شما» تکیه دارد و بالاخره به مرحله دوستانه و مشترک می‌رسد.
او در جهت متضاد گم نمی‌شود و سعی ندارد که هر دو جهت را انتخاب کند بلکه یک‌جهت را انتخاب کرده و روی آن می‌ایستد. گاهی والدین می‌توانند با فرزند ۳ساله خود چانه بزنند. او را متقاعد کرده و به امید پاداش به انجام کاری مجبور سازند.
در ۳سالگی قدرت به‌کارگیری کلمات به نحو زیادی افزایش می‌یابد. او می‌تواند در جواب سخن سایرین حرف بزند. میل فراوان دارد در امورو کارها شرکت کند. کودک ۳ساله گاهی که با دلیل و منطق صحبت می‌کنید، به‌خوبی گوش می‌دهد و حتی گاهی اوقات ممکن است اگر دلیل خوبی برایش بیاورید کارهایی را که انجامش را دوست ندارد، به‌راحتی انجام دهد. تقاضای او از بزرگ‌ترها خیلی کمتر از سابق و کنار آمدن با او آسان‌تر است.
کودک ۳.۵ ساله
در این سن کودک دوست دارد در خیال خود از والدین دوست خیالی بسازد و با آن‌ها در خیال‌بازی کند، به آن‌ها غذا بدهد و دست و صورتشان را بشوید و خشک کند، به نوازششان بپردازد. وقتی والدین در کنار او آرام نشسته‌اند و بدون توجه به دنبال کار خود می‌روند، داد کودک بلند می‌شود و گریه را سر می‌دهد و می‌گوید: «مادر چرا رفتی؟ من که با تو کاری نداشتم من به تو غذا می‌دادم. تو با رفتنت بازی مرا خراب کردی. «
والدین فکر می‌کنند که وضع روحی کودکشان متزلزل و مضطرب است، در صورتی چنین نیست، والدین باید بدانند معمولاً کودکان در این سن با دوستان خیالی خود مدت‌ها بازی می‌کنند و هرکدام نوعی دوست خیالی دارند. این مرحله طبیعی رشد است و از خصوصیاتش این‌گونه بازی‌هاست.
هیچ‌گاه نباید باعث نگرانی والدین شود و احتیاج به درمان ندارد و خودبه‌خود براثر رشد و به‌طور طبیعی اصلاح خواهد شد.خط سلامت: رابطه مادر و کودک، به ویژه در نخستین سال های تولد، نقش مهمی در شکل گیری شخصیت کودک دارد. برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.
تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است.
