موشک‌های قاره‌پیما؛ ابزاری برای حفظ قدرت یا تهدیدی برای بشریت؟

به گزارش خط سلامت تنش جهانی به‌طور فزاینده‌ای روبه افزایش است و این تبدیل به یک مساله نگران‌کننده برای عموم جهان است. ترس از جنگی گسترده و خانمان‌سوز البته مختص به عوام نیست. دولت‌ها و کشورها هم به چنین ترسی گرفتارند. از این رو موظف‌اند تا روی فناوری‌های نظامی خود سرمایه‌گذاری کنند، بودجه اختصاص دهند، منتظر رشد و پیشرفت در این موضوع شوند و محصول آن یعنی بازدارندگی را درو کنند.

فارغ از درگیری‌های منطقه‌ای و جهانی، تحقیقات نشان می‌دهد که فناوری نظامی در سال‌های آتی تا 2030، به شکل اعجاب‌آوری برجسته خواهد شد.

بازاری که به لطف پیشرفت تکنولوژی، روز به روز محصولات مدرن‌تر یا مرگبارتر به آن راه پیدا می‌کنند. در این بازار مثل هر بازار دیگری کالایی یافت می‌شود که با اقبال بیشتری نسبت به دیگران مواجه می‌شود. در بازار جنگ‌افزارها، کالای محبوب موشک قاره پیما است.

موشک ICBM چیست؟

جهان آشفته امروز رشته‌ای‌ است پیچیده از پیشرفت‌های تکنولوژیکی، همکاری‌های استراتژیک و عدم اطمینان‌های جهانی. در کنار همه این‌ مسائل، رقابت‌ها و مشکلات ریشه‌دار را هم بگذارید. منتها جنگ دیگر به شکل کلاسیک برای ملت‌ها به صرفه نیست. دیگر خیلی کم پیش می‌آید که لشگری از وطن خود حرکت کند و هجوم ببرد به دشمن. حالا تکنولوژی، ابزاری در اختیار انسان قرار داده که می‌تواند بدون دخالت مستقیم خود، به حریف یا دشمن ضربه بزند.

موشک‌ ها در انواع خود با چنین رویکردی زاده شدند. امروزه ما شاهد اختراع انواع پیشرفته موشک هستیم. موشک بالستیک قاره پیما یا ICBM، همان سلاحی‌ است که بسیاری از دولت‌ها در تلاش برای به‌دست آوردن آن هستند و رسیدن به آن هم می‌تواند یک خط و نشان برای رقیب به حساب بیاید.

تکنولوژی موشک قاره پیما می‌تواند پرهزینه و زمان‌بر باشد. بسیاری از کشورها حتی زیرساخت یا ظرفیت شروع پروسه تحقیقاتی موشک قاره پیما را ندارند. از طرف دیگر فناوری گران‌قیمت موشک قاره پیما باعث می‌شود کمتر کشوری سراغ آن رود. 

ICBM یا intercontinental ballistic missile یا موشک بالستیک قاره پیما، به موشکی گفته می‌شود که حداقل توان حرکت مسافت‌های بیشتر 5 هزار کیلومتر را داشته باشد. از این رو موشک قاره پیما می‌تواند اهداف دوردست را نشانه بگیرد. 

بازار موشک قاره پیما تا سال 2030 به بیش از 90 میلیارد دلار خواهد رسید

موشک قاره پیما به سازندگان یا صاحبان خود، امکانات زیادی می‌دهد. بنابراین تقاضای آن در بازار جهانی بالاست. پول و سرمایه زیادی هر ساله خرج این فناوری می‌شود. 

بازار جهانی موشک طی سال‌های اخیر به دلیل افزایش بودجه‌های دفاعی، پیشرفت‌های فناوری و تحولات ژئوپلیتیکی، رشد چشمگیری داشته است. با نرخ رشد پیش‌بینی‌شده ۷.۴ درصدی از سال ۲۰۲۴ تا ۲۰۳۰، انتظار می‌رود این بازار تا پایان دوره به رقم ۹۳.۵۶ میلیارد دلار برسد. 

افزایش بودجه‌های دفاعی در سطح جهانی، یکی از اصلی‌ترین عوامل رشد بازار موشک است. میل عمومی دولت‌ها به موشک قاره پیما باعث می‌شود هر ساله برنامه‌ریزی بیشتری و سرمایه‌گذاری حجیم‌تری بر این حوزه و آزمایشات آن داشته باشند. 

بسیاری از کشورها سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی در به‌روزرسانی قابلیت‌های نظامی خود انجام می‌دهند و تمرکز آن‌ها بر فناوری ICBM است تا امنیت ملی خود را به طور موثری تضمین کنند. این سرمایه‌گذاری‌ها شامل توسعه سیستم‌های موشکی جدید و ارتقا سیستم‌های موجود برای پاسخ به تهدیدات سنتی و غیرسنتی است.

از طرف دیگر تکنولوژی هم پیشرفت چشمگیری داشته باشد. حالا موشک‌ های بالستیک قاره پیما توانایی‌های متعددی دارند که بازار را بیش از پیش، رقابتی می‌کنند. سیستم‌های پیشرانش الکتریکی مانورپذیری، بهره‌وری سوخت نمونه‌های دم‌دستی از تکامل تکنولوژیکی موشک قاره پیما به حساب می‌آید. 

تحقیقات نشان می‌دهد که سیستم هدایت در سال ۲۰۲۳ بیشترین سهم درآمدی را در این بازار تصاحب کرده است. چرا که دقت در جنگ‌های مدرن اهمیت زیادی دارد. با توجه به اینکه استراتژی‌های دفاعی، به شکل روزافزون بر دقت و کاهش خسارت‌های جانبی دقت بیشتری خرج می‌کنند، فناوری‌های هدایت پیشرفته ضروری به نظر می‌آیند. یکپارچه‌سازی سیستم‌های GPS و INS به یک موشک‌ قاره پیما امکان می‌دهد با دقت بسیار بالا به اهداف خود برسند.

تنش‌های منطقه‌ای بازار موشک قاره پیما را گرم‌تر خواهد کرد

افزایش تنش‌های سیاسی، نظامی، اقتصادی و فرهنگی در مناطق مختلف جهان بر کسی پوشیده نیست. آمریکای شمالی در سال ۲۰۲۳ با ۳۹.۳۷ درصد از درآمد، بر بازار موشک قاره پیما تسلط داشت که بیشتر به دلیل بودجه‌های دفاعی قابل توجه این کشور است. ایالات متحده به‌ویژه در حال سرمایه‌گذاری در سلاح‌های مافوق صوت یا هایپرسونیک و سیستم‌های دفاع موشکی است.

بازار موشک قاره پیما به دلیل افزایش هزینه‌های دفاعی جهانی، پیشرفت‌های تکنولوژیکی مداوم و تهدیدات پیوسته، رشد پایداری را تجربه خواهد کرد. تغییر به سمت پیشرانش الکتریکی و یکپارچه‌سازی سیستم‌های هدایت مبتنی بر هوش مصنوعی به احتمال زیاد قابلیت‌های موشکی را دگرگون سازد و راه‌حل‌های دقیق‌تر و کارآمدتری ارائه خواهد داد.