تغییرات تازه در قوانین بازنشستگی؛ چیزی که باید بدانید

به گزارش خط سلامت در سطح جهانی، افزایش سن و امید به زندگی به همراه بحران سالمندی موجب فشارهایی بر صندوق‌های بازنشستگی شده است. بسیاری از کشورها برای مواجهه با این موضوع، سن بازنشستگی را افزایش داده‌اند و حتی در برخی موارد، حداقل سن بازنشستگی به ۶۷ سال رسیده است. آنها با ارتباط مستقیم بین سن بازنشستگی و روند صعودی امید به زندگی تلاش کرده‌اند این چالش‌ها را مدیریت کنند.

موقعیت ایران در تغییر سن بازنشستگی

ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست. متوسط سن بازنشستگی در ایران حدود ۵۱ سال بوده، در حالی که امید به زندگی از سال ۱۳۳۰ تاکنون از ۴۶ سال به ۷۶ سال رسیده است. این تغییرات نشان‌دهنده نیاز به اصلاحات در قوانین بازنشستگی بود تا صندوق‌های بازنشستگی از وضعیت بحران خارج شوند. البته کارشناسان تأکید دارند که این تغییرات باید تدریجی و با شیب مناسب اجرا شود تا فشار مستقیمی به بیمه‌پردازان وارد نشود.

تصویب لایحه در مجلس و تأیید شورای نگهبان

مجلس شورای اسلامی در لایحه برنامه هفتم، به منظور کاهش ناترازی صندوق‌های بازنشستگی، سن بازنشستگی را افزایش داد. این لایحه در آبان ۱۴۰۲ با موافقت دولت و کمیسیون مربوطه به تصویب رسید و سپس در دی همان سال توسط شورای نگهبان تأیید شد.

واکنش‌ها به قانون جدید

همان‌طور که انتظار می‌رفت، این تغییر با نظرات متفاوت روبه‌رو شد. موافقان، بحران صندوق‌های بازنشستگی را دلیل اصلی تصویب این قانون می‌دانستند، اما مخالفان این اقدام را مغایر با اسناد بالادستی رفاه و تأمین اجتماعی عنوان کردند.

زمان اجرایی شدن قانون

سید صولت مرتضوی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، اعلام کرده بود که این قانون در سال‌های ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ اجرا نمی‌شود و از سال ۱۴۰۵ عملیاتی خواهد شد.

ابلاغ آیین‌نامه اجرایی

بعد از بحث و بررسی‌های بسیار، محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور، آیین‌نامه اجرایی ماده (۲۹) قانون برنامه پنج‌ساله هفتم را ابلاغ کرد. این آیین‌نامه به‌طور مستقیم بر نحوه محاسبه سنوات الزامی بیمه‌پردازی برای بازنشستگی تمرکز دارد.

نحوه محاسبه افزایش سنوات بیمه‌پردازی

بر اساس ماده ۲ این آیین‌نامه، افزایش سنوات بیمه‌پردازی به شرح زیر محاسبه می‌شود:

• بیمه‌پردازانی با بیش از ۲۸ سال سابقه بیمه‌پردازی، نیاز به افزایش سنوات ندارند.

• بیمه‌پردازانی با ۲۵ تا ۲۸ سال سابقه، به ازای هر سال تا بازنشستگی، ۲ ماه به سنوات اضافه می‌شود.

• بیمه‌پردازانی با ۲۰ تا ۲۵ سال سابقه، به ازای هر سال تا بازنشستگی، ۳ ماه به سنوات اضافه می‌شود.

• بیمه‌پردازانی با ۱۵ تا ۲۰ سال سابقه، به ازای هر سال تا بازنشستگی، ۴ ماه به سنوات اضافه می‌شود.

• بیمه‌پردازانی با کمتر از ۱۵ سال سابقه، ۵ سال به سنوات الزامی آنها اضافه می‌شود.

مشمولان قانون

ماده یک این آیین‌نامه مشمولان این طرح را مشخص کرده است. صندوق‌های بازنشستگی کشوری، لشکری، سازمان تأمین اجتماعی و سایر سازمان‌های مشابه تحت پوشش این قانون قرار می‌گیرند.

سن بازنشستگی و محدودیت‌های آن

در اجرای این آیین‌نامه، حداقل سن بازنشستگی برای مردان ۶۲ سال و برای زنان ۵۵ سال است. همچنین حداکثر سنوات الزامی بیمه‌پردازی برای مردان ۳۵ سال و برای زنان ۳۰ سال تعیین شده است.

استثنائات قانون

شرایط بازنشستگی برای ایثارگران، معلولان، کارکنان مشاغل سخت و زیان‌آور همچنان تابع قوانین خاص خود است و تحت این آیین‌نامه قرار نمی‌گیرد.

ادامه اشتغال در دستگاه‌های اجرایی

بر اساس این قانون، ادامه اشتغال کارکنان پس از تکمیل سنوات بیمه‌پردازی الزامی، به رضایت فرد و موافقت دستگاه اجرایی بستگی دارد. همچنین در صورتی که دستگاه‌ها به خدمات کارکنان نیاز نداشته باشند، می‌توانند با توجه به قوانین مربوط، احکام بازنشستگی آنان را صادر کنند.

نتیجه‌گیری

این تغییرات در قوانین بازنشستگی جزو گام‌های مهم برای ایجاد تعادل در صندوق‌های بازنشستگی کشور محسوب می‌شوند. با این وجود، اجرای صحیح و تدریجی این قوانین، به‌ویژه با در نظر گرفتن شرایط خاص افراد، از اهمیت بالایی برخوردار است.