امروزه مساله تصادفات جاده‌ای به یکی از مهم‌ترین چالش‌های جامعه جهانی تبدیل شده است. مجتبی ترکارانی، پژوهشگر اجتماعی، با اشاره به اهمیت اصلاح سبک رانندگی در کاهش این معضل، بر ضرورت بررسی عوامل مختلف تاثیرگذار بر تصادفات تاکید کرده است. وی در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت که پویش‌های اجتماعی نظیر "نه به تصادف" می‌توانند با تمرکز بر فرهنگ رانندگی ایمن و اصلاح شیوه‌های رانندگی، نقش موثری در کاهش تصادفات ایفا کنند. اما مسئله تصادفات تنها به این موارد ختم نمی‌شود و نیازمند توجه به عوامل دیگری نیز هست.
به گزارش خط سلامت ابعاد گوناگون تصادفات: از پیامدهای اقتصادی تا اثرات اجتماعی تصادفات جاده‌ای علاوه بر تحمیل هزینه‌های سنگین به جامعه، پیامدهایی نظیر مرگ‌ومیر، آسیب‌های جسمانی و زیان‌های اقتصادی را به همراه دارند. طبق آمار، سالانه بیش از ۲۰ هزار نفر در کشور ایران جان خود را بر اثر تصادفات از دست می‌دهند. نکته دردناک اینجاست که در بسیاری از این حوادث، قربانیان نقشی در بروز حادثه نداشته و به دلیل سهل‌انگاری دیگران یا مشکلاتی نظیر ضعف زیرساخت‌ها قربانی می‌شوند. ترکارانی تاکید می‌کند که این حوادث هزینه‌های سنگینی را به نظام‌های درمانی و بیمه‌ای، دستگاه قضایی و حتی خانواده‌ها تحمیل می‌کند. از دست دادن عزیزان نه تنها غمی بزرگ برای خانواده‌ها به همراه دارد، بلکه بعضاً خانواده‌ها را با مشکلات اقتصادی و فقر عمیقی روبه‌رو می‌کند.
نقش ضعف زیرساخت‌ها در افزایش تصادفات یکی از دلایل اصلی تصادفات، عدم تطابق زیرساخت‌های جاده‌ای با حجم و نوع وسایل نقلیه است. مسیرهایی وجود دارند که فاقد استانداردهای لازم برای یک سفر ایمن هستند. برای مثال، برخی از مسیرهای ترانزیتی مانند جاده کرمانشاه به خوزستان، محل عبور تانکرهای سوختی و وسایل نقلیه سنگین است که خطر تصادفات را به شدت افزایش می‌دهد. افزایش حجم ترافیک و نبود زیرساخت‌های مناسب، احتمال وقوع تصادف را به شکل چشمگیری بالا می‌برد.
عوامل فرهنگی و سبک رانندگی نادرست به گفته این پژوهشگر، بخش دیگری از ریشه‌های تصادفات در فرهنگ رانندگی نهفته است. در برخی جوامع، رعایت نکردن قوانین و رانندگی با سرعت بالا نشانه قدرت و برتری پنداشته می‌شود. وی اضافه می‌کند که عواملی نظیر سبقت گرفتن‌های بی‌جا، نقض قوانین راهنمایی و رانندگی و رفتارهای پرخطر، ناشی از همین نوع نگرش فرهنگی است. متأسفانه این خرده‌فرهنگ در میان جوانان نیز رایج بوده و رفتارهای هیجانی و پرریسک آنها را تقویت می‌کند.
پدیده شوتی و معضل اجتماعی-اقتصادی یکی از معضلات دیگر، پدیده شوتی است که به رانندگی پرسرعت برای جابه‌جایی کالاهای قاچاق اشاره دارد. این سبک رانندگی، علاوه بر افزایش احتمال تصادفات، امنیت جاده‌ها را نیز به خطر می‌اندازد. جوانانی که به دلیل مشکلات اقتصادی به این شغل روی می‌آورند، نه تنها جان خود را به خطر می‌اندازند، بلکه موجب آسیب به دیگران نیز می‌شوند.
ضعف در بازدارندگی قوانین و کیفیت وسایل نقلیه ترکارانی از ضعف قوانین بازدارنده و عدم نظارت کافی بر کیفیت وسایل نقلیه نیز به عنوان عوامل مهم یاد می‌کند. به دلیل بالارفتن تورم، مقدار جریمه‌ها تأثیر بازدارنده خود را از دست داده و تخلفات رانندگی برای برخی مقرون به صرفه به نظر می‌رسد. از سوی دیگر، بسیاری از خودروهای تولیدی داخلی دارای ضعف‌های ساختاری مانند سیستم ترمز نامناسب هستند که خود زمینه‌ساز تصادفات مرگبار می‌شود.
راهکارهای پیشنهادی برای کاهش تصادفات برای کاهش تصادفات جاده‌ای، ترکارانی مجموعه‌ای از راهکارهای کوتاه‌مدت و بلندمدت را مطرح می‌کند. استفاده از فناوری‌های پیشرفته مانند دوربین‌های نظارتی و هوش مصنوعی برای تحلیل اطلاعات تصادفات، یکی از این راهکارهاست. این اقدام می‌تواند مانع از تخلفات رانندگی شود. همچنین، توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل، به‌ویژه در مسیرهای ترانزیتی، امری ضروری است.
راهکارهای بلندمدت شامل پایش سلامت رانندگان، اطلاع‌رسانی و آموزش مناسب، و افزایش سطح رفاه جامعه است. به گفته این استاد دانشگاه، آموزش به خصوص در سنین پایین، می‌تواند تاثیر پایداری بر رفتارهای رانندگی افراد داشته باشد. در کنار آن، بهبود کیفیت خودروهای داخلی و سخت‌گیری بیشتر در اجرای قوانین نیز الزامی است.
در نهایت، فرهنگ‌سازی و نظارت بر رفتارهای ترافیکی می‌تواند تاثیر بسزایی در کاهش میزان تصادفات داشته باشد. به طور قطع، جامعه‌ای که اهمیت رعایت قوانین و استفاده ایمن از زیرساخت‌ها را درک کند، می‌تواند گامی بزرگ در راستای کاهش تراژدی ناشی از تصادفات بردارد.
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
