باغ عباس‌آباد بهشهر، از شاهکارهای معماری دوره صفوی محسوب می‌شود که به دستور شاه عباس اول در سال ۱۰۲۰ هجری قمری ساخته شده و به تازگی در سال ۲۰۱۱ در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. این باغ که در دل جنگل ۴۰ میلیون ساله هیرکانی واقع شده، نمونه‌ای از شکوه و عظمت معماری گذشته ایران را به نمایش گذاشته است.
به گزارش خط سلامت در مساحتی بیش از ۴۲۰ هکتار و در فاصله ۶ تا ۷ کیلومتری از شهر اشرف (بهشهر کنونی) قرار گرفته و به عنوان باغ خصوصی شاه عباس شناخته می‌شود، که تنها او و اعضای حرمسرایش اجازه ورود به آن را داشتند.
فراز و نشیب‌های باغ عباس‌آباد
مدیر پایگاه میراث جهانی باغ عباس‌آباد، مصطفی شریفی می‌گوید: «باغ عباس‌آباد در دل جنگل هیرکانی و به دور از محیط شهری ساخته شده است. شاه عباس در کنار ساخت شهر اشرف، ۹ باغ را در این منطقه بنا کرد که یکی از آن‌ها، این باغ خصوصی بود.» این باغ با داشتن سیستم آبرسانی شگفت‌انگیز از جمله حوض‌ها، راه‌آبه‌های سنگی و سفالی و فواره‌هایی که آب را به عمارت‌های مختلف رسانده و نمونه‌ای بی‌نظیر از نوآوری در باغ‌سازی ایرانی است.دریاچه و سازه‌ای مرموز در قلب باغ
یکی از نمادهای معروف باغ عباس‌آباد، دریاچه‌ای است که به واسطه سد تاریخی دوره صفوی شکل گرفته و عمقی حدود ۱۱ متر دارد. در مرکز این دریاچه، سازه‌ای واقعی است که احتمالاً روزگاری عمارتی چوبی بر روی آن بنا بوده و به مرور زمان به زیر آب رفته و با کاهش سطح آب نمایان می‌شود. باستان‌شناسان معتقدند این سازه تنها برای نگه‌داری عمارتی بوده که اکنون اثری از آن باقی نمانده است.سیستم آبرسانی پیشرفته و عمارت‌های چوبی
سیستم آبرسانی باغ عباس‌آباد یکی از پیچیده‌ترین و هوشمندانه‌ترین نظام‌ها در باغ‌های ایرانی محسوب می‌شود. آب از دریاچه از طریق لوله‌های سفالی به حوض‌ها منتقل شده و سپس در سراسر باغ توزیع می‌شد. عمارت اصلی باغ که محل اقامت شاه عباس و حرمسرایش بود، به جز دیوارهای سنگی، کاملاً از چوب ساخته شده بود و به همین دلیل اکنون تنها بقایای اندکی از آن باقی مانده است.حمام تاریخی؛ یادگار گرمابخش جنگل
یکی دیگر از بناهای برجسته باغ، حمام تاریخی آن است که با دیوارهای قطور و سیستم آبرسانی پیشرفته، تنها در اختیار شاه و حرم‌سرا قرار داشت. کاوش‌های باستان‌شناسی نشان داده که این حمام با کاشی‌های رنگارنگ آراسته بوده و طراحی آن به گونه‌ای بود که سرمای جنگل به داخل نفوذ نکند. هرچند این بنا اکنون نیمه‌ویران شده، اما همچنان شکوه گذشته را به رخ می‌کشد.تلاش برای نجات باغ از طرح‌های شهری
اخیراً، مدیر پایگاه و تیم او موفق شدند این باغ را از طرح عجیب الحاق به شهر بهشهر که بخشی از جنگل هیرکانی را نیز شامل می‌شد، نجات دهند. شریفی و همکارانش از داخل کانکس‌های ساده با این تصمیم مقابله کردند تا از تخریب این میراث جهانی جلوگیری کنند.تهدیدات زیست‌محیطی و تاریخی
با وجود این تلاش‌ها، منظر طبیعی و تاریخی باغ همچنان در معرض خطر است. در دامنه جنگل و در مسیر ورودی باغ، کوهی از زباله انباشته شده که غار باستانی التپه با قدمتی بیش از ۱۲ هزار سال را نیز زیر خود مدفون کرده است. این غار که در سال ۱۹۶۴ توسط چارلز مک‌برنی کاوش شده بود، اکنون زیر زباله‌های شهر بهشهر دفن شده؛ عاقبتی که می‌توانست در انتظار باغ عباس‌آباد نیز باشد.باغ عباس‌آباد بهشهر، با اصالت و یکپارچگی منحصربه‌فرد خود، نه تنها یادگاری از هنر و معماری صفوی است، بلکه نمونه‌ای از هم‌زیستی با طبیعت به شمار می‌رود؛ میراثی که نیازمند حفاظت جدی‌تر در برابر تهدیدات امروزی است./عصر ایران
تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
