پایا به بخشی از حیوانات گفته میشود که شامل مفاصل و استخوانها ی قسمت انتهایی بدن، مانند پاها، میشود. در فرهنگ ایرانی، "پایا" معمولاً به غذایی سنتی اشاره دارد که از استخوانهای پای گاو یا گوسفند تهیه میشود. این غذا در بعضی از مناطق ایران بسیار محبوب است و به عنوان آب قلم غذایی مغذی و پرخاصیت شناخته میشود.
پایای گاو یا گوسفند معمولاً به همراه سبزیجات، حبوبات ، ادویهجات و دیگر مواد اولیه پخته میشود و در طول فرایند پخت، استخوانها و گوشت آن به خوبی نرم میشوند، به طوری که به طور معمول برای خوردن از آن استفاده میشود. این غذا به طور خاص در فصلهای سرد سال مصرف زیادی دارد.
بهطورکلی، پایا به هر دو مفهوم غذایی و آناتومیکی (استخوانها و مفاصل پای حیوانات) اشاره دارد.
خواص پایا
پایا، به عنوان یک غذای مغذی و سنتی، خواص زیادی دارد که آن را به یک انتخاب مناسب برای حفظ سلامت بدن تبدیل میکند. برخی از خواص پایا عبارتند از:
-
تقویت سیستم ایمنی: پایا حاوی مقادیر زیادی کلسیم، منیزیم و فسفر است که به تقویت استخوانها و دندانها کمک میکند. این مواد معدنی برای حفظ سلامت استخوانها و مفاصل بسیار ضروری هستند.
-
تقویت مفاصل و غضروفها: پایا به دلیل داشتن کلاژن، که پروتئین اصلی در ساختار مفاصل و غضروفها است، میتواند به تقویت و بهبود عملکرد مفاصل کمک کند. کلاژن موجود در پایا به کاهش درد مفاصل و بهبود انعطافپذیری آنها کمک میکند.
-
حاوی ژلاتین: ژلاتین موجود در پایا که به طور طبیعی از استخوانها استخراج میشود، میتواند به بهبود سلامت پوست، مو و ناخنها کمک کند. این ماده به افزایش رطوبت و ارتجاعی بودن پوست کمک کرده و به مبارزه با چین و چروکها میپردازد.
-
تقویت سیستم گوارشی: پایا حاوی گلیکوپروتئینهایی است که برای سلامت رودهها مفید هستند. مصرف پایا میتواند به بهبود هضم غذا و افزایش قدرت جذب مواد مغذی در روده کمک کند.
-
تقویت انرژی و استقامت: پایا حاوی پروتئین و آمینو اسیدهایی است که به بازسازی بافتها و عضلات بدن کمک میکند، به ویژه بعد از تمرینات فیزیکی سنگین یا بیماریها.
-
مفید برای پوست: به دلیل وجود کلاژن و دیگر مواد مغذی، مصرف پایا میتواند به بهبود سلامت و جوانی پوست کمک کند.
-
پایین آوردن التهاب: اسیدهای آمینه موجود در پایا میتوانند به کاهش التهاب در بدن کمک کنند، که برای افرادی که دچار التهابهای مزمن هستند، مفید است.
در کل، پایا به عنوان یک منبع عالی از پروتئین و مواد مغذی دیگر، به حفظ سلامت بدن کمک کرده و بسیاری از مشکلات مربوط به مفاصل، پوست، و استخوانها را کاهش میدهد.
پایا یک غذای سنتی با تاریخچهای کهن است که در بسیاری از کشورهای آسیایی و خاورمیانه رواج دارد. این غذا از استفاده بهینه از بخشهای مختلف حیوانات به ویژه پاها به وجود آمده و با گذر زمان به عنوان یک غذای مقوی و خوشمزه در فرهنگهای مختلف شناخته شده است.
تاریخچه پایا
تاریخچه پایا به دورانهای بسیار قدیم باز میگردد و به عنوان یک غذای سنتی و مغذی در بسیاری از فرهنگها و کشورهای مختلف تهیه شده است. این غذا در واقع از مواد اولیهای تهیه میشود که برای بسیاری از جوامع قدیم به عنوان منابع غذایی کمهزینه و پرانرژی مورد استفاده قرار میگرفت. در اینجا تاریخچهای از پایا آورده شده است:
1. پایهگذاری در آشپزی ایرانی و آسیای جنوبی
پایا در آشپزی ایران، پاکستان و هند جایگاه ویژهای دارد و به عنوان یک غذای محلی و سنتی در بسیاری از مناطق این کشورها شناخته میشود. در گذشته، استفاده از پاهای حیوانات در تهیه غذا به دلیل قیمت پایینتر و قابلیت استفاده از بخشهایی از حیوان بود که کمتر مورد توجه قرار میگرفت. این بخشها حاوی کلاژن زیادی هستند که برای مفاصل و استخوانها بسیار مفید است.
-
در ایران: پایا به ویژه در مناطق مختلف کشور مانند تهران، خراسان و جنوب ایران (استانهای جنوبی مانند فارس و هرمزگان) با روشهای مختلف تهیه میشود. در این مناطق، پایا اغلب به عنوان یک غذای غنی و مقوی در روزهای سرد سال و برای تقویت بدن استفاده میشده است.
-
در پاکستان و هند: پایا نیز به عنوان یک غذای خاص و مجلسی شناخته میشود و معمولاً در مهمانیها و جشنها تهیه میشود. این غذا در روزهای ویژه مانند عید فطر یا مراسم مذهبی به طور خاص سرو میشود.
2. پایا در دنیای اسلام
استفاده از پای حیوانات در فرهنگهای اسلامی به طور سنتی محبوب بوده است. در دورانهای قدیم، مسلمانان از تمام بخشهای حیوانات بهره میبردند و هیچ چیزی را دور نمیریختند. در این زمینه، پایا به عنوان یک غذای سالم و پرانرژی با خواص درمانی مانند تقویت مفاصل و پوست مورد توجه قرار میگرفت.
3. پایا در خاورمیانه و آسیای مرکزی
در خاورمیانه و آسیای مرکزی نیز پایا یا نسخههایی مشابه آن در آشپزی سنتی وجود داشته است. در این مناطق، غذاهای گوشتی مانند پایا به عنوان منبعی از انرژی و پروتئین برای مردم در سفرها و شرایط سخت مورد استفاده قرار میگرفت. این غذاها معمولاً در ظروف بزرگی تهیه میشد که به راحتی در مهمانیها و تجمعات بزرگ قابل سرو بودند.
4. گسترش و محبوبیت جهانی
در طول سالها، پایا از مرزهای کشورهای آسیای جنوبی و خاورمیانه فراتر رفت و به تدریج در سایر نقاط جهان شناخته شد. این غذا به دلیل خواص تغذیهای بالا، طعم لذیذ و روشهای متنوع پخت، در بسیاری از کشورهای دیگر نیز به عنوان یک غذای خاص و مجلسی محبوبیت یافت. به ویژه در کشورهای عربی، هند، پاکستان و حتی برخی کشورهای غربی که به غذاهای مختلف علاقه دارند، پایا به یک انتخاب ویژه تبدیل شده است.
5. پایا در فرهنگهای مختلف
در هر فرهنگ، پایا به شکلی متفاوت و با طعمهای مختلف تهیه میشود. در هند و پاکستان، پایا معمولاً با ادویهجات گرم و فلفلهای تند تهیه میشود، در حالی که در کشورهای دیگر ممکن است طعمها و مواد به کار رفته در آن متفاوت باشد.
طرز تهیه پایا به سبک های مختلف ایران
پایا یک غذای محبوب در ایران است و در نقاط مختلف کشور با روشهای متنوعی تهیه میشود. در اینجا چند رسپی مختلف از نقاط مختلف ایران برای تهیه پایا آورده شده است:
1. پایا به سبک سنتی تهران
مواد لازم:
-
پای گاو یا گوسفند (1 کیلو)
-
پیاز (1 عدد)
-
سیر (3 حبه)
-
گوجه فرنگی (2 عدد)
-
زردچوبه (1 قاشق چایخوری)
-
نمک و فلفل سیاه به مقدار لازم
-
دارچین (1/2 قاشق چایخوری)
-
روغن (2 قاشق غذاخوری)
-
سبزی خشک (نعناع و ترخون، 1 قاشق غذاخوری)
-
آب (3 لیوان)
طرز تهیه:
-
پایها را خوب بشویید و در قابلمه بزرگی با آب و کمی نمک بگذارید بجوشد تا کف آن جمع شود.
-
پیاز و سیر را ریز خرد کرده و در روغن تفت دهید.
-
وقتی پیاز طلایی شد، زردچوبه و دارچین را اضافه کنید.
-
گوجه فرنگیها را رنده کرده و به مخلوط پیاز اضافه کنید.
-
سپس پایها را که از آب جوشیده برداشتهاید، به قابلمه اضافه کنید.
-
3 لیوان آب بریزید و بگذارید با حرارت کم به مدت 4-5 ساعت بپزد تا گوشتها نرم و آب آن غلیظ شود.
-
در انتها، سبزیهای خشک و نمک و فلفل را اضافه کرده و بگذارید به مدت 10 دقیقه دیگر بپزد.
2. پایا به سبک خراسانی
مواد لازم:
-
پای گاو یا گوسفند (1 کیلو)
-
پیاز (2 عدد)
-
سیر (5 حبه)
-
برنج (2 لیوان)
-
زردچوبه (1 قاشق چایخوری)
-
رب گوجه فرنگی (1 قاشق غذاخوری)
-
نمک و فلفل به مقدار لازم
-
روغن (2 قاشق غذاخوری)
-
دارچین (1/2 قاشق چایخوری)
طرز تهیه:
-
پایها را بشویید و در قابلمهای با آب بگذارید تا بجوشد. وقتی کف آن جمع شد، آن را برداشته و آب را عوض کنید.
-
در یک قابلمه دیگر پیاز و سیر را تفت دهید تا طلایی شود.
-
زردچوبه و دارچین را به پیاز و سیر اضافه کرده و تفت دهید.
-
رب گوجه فرنگی را اضافه کرده و کمی تفت دهید.
-
پایها را به قابلمه اضافه کرده و آب بریزید تا پوشانده شود.
-
بگذارید مواد حدود 3-4 ساعت پخته و گوشتها نرم شوند.
-
برنج را به طور جداگانه پخته و پس از آماده شدن پایا، برنج را اضافه کنید.
-
همه مواد را مخلوط کنید و به مدت 10 دقیقه دیگر بپزید تا به خوبی جا بیفتد.
3. پایا به سبک جنوبی (اهوازی)
مواد لازم:
-
پای گوسفند (1 کیلو)
-
پیاز (1 عدد)
-
سیر (3 حبه)
-
گوجه فرنگی (2 عدد)
-
سبزی خشک (1 قاشق غذاخوری)
-
زعفران (1/4 قاشق چایخوری)
-
نمک، فلفل و فلفل قرمز به مقدار لازم
-
آب (3 لیوان)
-
روغن (2 قاشق غذاخوری)
طرز تهیه:
-
پایها را بشویید و در قابلمهای با آب بگذارید تا بجوشد. کف آن را جمع کنید.
-
پیاز و سیر را خرد کرده و در روغن تفت دهید.
-
گوجه فرنگیها را رنده کرده و به مخلوط پیاز اضافه کنید.
-
زعفران را در کمی آب حل کرده و به مواد اضافه کنید.
-
پایها را به قابلمه اضافه کرده و آب بریزید.
-
نمک، فلفل و فلفل قرمز را به مواد اضافه کنید و اجازه دهید تا 3-4 ساعت با حرارت کم بپزد.
-
سبزیهای خشک را در 10 دقیقه آخر به غذا اضافه کنید.
4. پایا به سبک لرستان
مواد لازم:
-
پای گوسفند (1 کیلو)
-
پیاز (1 عدد)
-
سیر (4 حبه)
-
رب گوجه فرنگی (1 قاشق غذاخوری)
-
گلاب (2 قاشق غذاخوری)
-
نمک، فلفل، زردچوبه و دارچین به مقدار لازم
-
آب (3 لیوان)
-
روغن (2 قاشق غذاخوری)
طرز تهیه:
-
پایها را خوب بشویید و در قابلمهای با کمی آب بپزید.
-
پیاز و سیر را خرد کرده و در روغن تفت دهید تا طلایی شود.
-
رب گوجه فرنگی و زردچوبه را اضافه کرده و خوب تفت دهید.
-
پایها را اضافه کرده و آب بریزید.
-
بگذارید پایها به مدت 3-4 ساعت بپزند.
-
در اواخر پخت، گلاب و نمک و فلفل را اضافه کرده و بگذارید کمی بجوشد تا غذا آماده شود.
این رسپیها نمایانگر تنوع و طعمهای مختلف پایا در سراسر ایران هستند. شما میتوانید هر کدام از این روشها را انتخاب کرده و در خانه امتحان کنید.
طرز تهیه بین المللی پایا
پایا نه تنها در ایران بلکه در سایر کشورهای دنیا نیز محبوب است. در اینجا چند رسپی بینالمللی برای پایا یا غذاهای مشابه آورده شده است که از فرهنگهای مختلف الهام گرفتهاند:
1. پایا اسپانیایی (Paella)
مواد لازم:
-
برنج (2 پیمانه)
-
سینه مرغ (2 عدد، خرد شده)
-
میگو (200 گرم)
-
ماهی (200 گرم، خرد شده)
-
پیاز (1 عدد)
-
فلفل دلمهای قرمز (1 عدد، خرد شده)
-
گوجه فرنگی (2 عدد، رنده شده)
-
زعفران (1/4 قاشق چایخوری)
-
روغن زیتون (2 قاشق غذاخوری)
-
سیر (3 حبه، خرد شده)
-
نخود فرنگی (100 گرم)
-
سبزیجات (ترهفرنگی، سبزی خشک، 1 قاشق غذاخوری)
-
نمک و فلفل به مقدار لازم
-
آب (4 پیمانه)
طرز تهیه:
-
در یک تابه بزرگ یا ماهیتابهای مخصوص پائلا، روغن زیتون را داغ کرده و سینه مرغ را به تکههای کوچک تقسیم کرده و در روغن تفت دهید تا قهوهای شود.
-
سپس میگو، ماهی را اضافه کرده و چند دقیقه دیگر تفت دهید.
-
پیاز و سیر را اضافه کرده و تفت دهید تا نرم شوند.
-
فلفل دلمهای و گوجه فرنگی را اضافه کرده و مخلوط کنید.
-
برنج را به تابه اضافه کرده و هم بزنید تا با مواد مخلوط شود.
-
زعفران را در کمی آب حل کرده و به برنج اضافه کنید.
-
نخود فرنگی و سبزیجات را نیز به مواد اضافه کنید.
-
آب را اضافه کرده و نمک و فلفل را بزنید.
-
درب تابه را بگذارید و بگذارید غذا حدود 20-25 دقیقه با حرارت کم بپزد تا برنج نرم شود.
-
پس از پخت، پائلا را برای سرو آماده کنید.
2. پایا فرانسوی (Pot-au-feu)
پایا فرانسوی یک سوپ یا خوراک سنتی است که با استخوان و گوشت تهیه میشود.
مواد لازم:
-
گوشت ران گوسفند یا گاو (1 کیلو)
-
استخوان گوشت (500 گرم)
-
پیاز (1 عدد)
-
هویج (2 عدد)
-
کرفس (2 ساقه)
-
سیبزمینی (4 عدد)
-
سیر (3 حبه)
-
گیاهان معطر (بوته ترخون، برگ لورل، 1 دسته)
-
نمک و فلفل به مقدار لازم
-
آب (4-5 لیوان)
طرز تهیه:
-
گوشت و استخوانها را در یک قابلمه بزرگ با آب سرد بریزید.
-
پس از اینکه آب به جوش آمد، کف آن را جمع کرده و سپس پیاز، هویج، کرفس و سیر را به قابلمه اضافه کنید.
-
گیاهان معطر را بستهبندی کرده و به قابلمه بیفزایید.
-
نمک و فلفل را به مواد اضافه کنید و بگذارید غذا حدود 2-3 ساعت با حرارت کم بپزد.
-
بعد از اینکه گوشت کاملاً نرم شد، سیبزمینیها را اضافه کرده و بگذارید 30 دقیقه دیگر بپزد.
-
پس از پخت، میتوانید مواد را از هم جدا کرده و به صورت سوپ یا خوراک سرو کنید.
3. پایا ایتالیایی (Ragù di carne)
این خوراک ایتالیایی که به نام "راگوی" شناخته میشود، مشابه پایا است و شامل گوشت و سبزیجات است.
مواد لازم:
-
گوشت چرخکرده (1 کیلو)
-
پیاز (1 عدد، خرد شده)
-
هویج (1 عدد، خرد شده)
-
سیر (3 حبه، خرد شده)
-
گوجه فرنگی (2 عدد، رنده شده)
-
رب گوجه فرنگی (2 قاشق غذاخوری)
-
روغن زیتون (2 قاشق غذاخوری)
-
آویشن (1 قاشق چایخوری)
-
نمک و فلفل به مقدار لازم
-
آب یا عصاره گوشت (2 پیمانه)
-
پاستا (300 گرم)
طرز تهیه:
-
در یک تابه بزرگ، روغن زیتون را داغ کرده و گوشت چرخکرده را تفت دهید تا قهوهای شود.
-
پیاز، هویج و سیر را به گوشت اضافه کرده و تفت دهید تا نرم شوند.
-
گوجه فرنگی رنده شده و رب گوجه فرنگی را اضافه کرده و تفت دهید.
-
آویشن، نمک و فلفل را به مواد اضافه کنید.
-
آب یا عصاره گوشت را به قابلمه اضافه کرده و بگذارید حدود 1 ساعت با حرارت کم بپزد تا طعمها به هم بپیوندند.
-
در این مدت پاستا را جداگانه بپزید و سپس آن را با سس گوشت مخلوط کنید.
-
این غذای خوشمزه را با پنیر پارمزان رنده شده سرو کنید.
4. پایا یونانی (Moussaka)
موساکا یک غذای خوشمزه یونانی است که از گوشت چرخکرده و بادمجان ساخته میشود.
مواد لازم:
-
گوشت چرخکرده (500 گرم)
-
بادمجان (2 عدد بزرگ)
-
پیاز (1 عدد)
-
گوجه فرنگی (2 عدد، رنده شده)
-
سیر (3 حبه)
-
سیبزمینی (2 عدد)
-
پنیر فتا (100 گرم)
-
روغن زیتون (2 قاشق غذاخوری)
-
دارچین (1/2 قاشق چایخوری)
-
نمک و فلفل به مقدار لازم
طرز تهیه:
-
بادمجانها را حلقهحلقه کنید و در کمی نمک بگذارید تا تلخی آنها گرفته شود.
-
در یک ماهیتابه، پیاز و سیر را تفت دهید و گوشت چرخکرده را اضافه کنید.
-
پس از اینکه گوشت پخته شد، گوجه فرنگی، دارچین، نمک و فلفل را اضافه کنید و بگذارید چند دقیقه بپزد.
-
سیبزمینیها را پوست کنده و حلقهحلقه کنید.
-
بادمجانها را با روغن زیتون سرخ کنید و سپس در یک ظرف پخت بچینید.
-
سیبزمینیها را در قابلمهای دیگر سرخ کرده و سپس با گوشت و گوجه فرنگی مخلوط کنید.
-
پنیر فتا را خرد کرده و در لایههای موساکا قرار دهید.
-
این غذا را به مدت 30 دقیقه در فر بپزید تا طلایی شود.
اینها رسپیهایی هستند که از غذاهای مشابه پایا در فرهنگهای مختلف الهام گرفتهاند. همه آنها ترکیب لذیذی از گوشت، سبزیجات و طعمهای متفاوت هستند که به شیوههای خاص خود تهیه میشوند.
در اینجا توضیحاتی درباره "پایا" آورده شده است:
-
در آشپزی آسیای جنوبی (خصوصاً در پاکستان و هند):
-
پایا یک خورشت است که از گوشت و استخوانهای پای حیوانات (معمولاً گوسفند، بز یا گاو) تهیه میشود.
-
پاها به آرامی با ادویههایی مانند زنجبیل، سیر، زردچوبه و گرام ماسالا پخته میشوند، معمولاً برای چند ساعت تا زمانی که گوشت نرم شده و طعمها با هم ترکیب شوند.
-
این غذا اغلب با نان یا برنج سرو میشود و غذایی مغذی و داغ است که به ویژه در روزهای سرد یا در مناسبتهای خاص مورد علاقه است.
-
در برخی مناطق، پایا به عنوان یک غذای صبحانه، به ویژه در روزهای تعطیلات یا جشنها، مصرف میشود.
-
-
در آشپزی خاورمیانه و آسیای مرکزی:
-
پایا مشابه است و از پاهای گوسفند، بز یا گاو تهیه میشود، به آرامی با ادویهجات و گاهی سبزیجاتی مانند پیاز و گوجهفرنگی پخته میشود.
-
روش تهیه این غذا میتواند متفاوت باشد، اما معمولاً شامل پخت آهسته برای استخراج کلاژن از استخوانها است که باعث غلیظ شدن و غنی شدن طعم خورشت میشود.
-
ویژگیهای اصلی پایا:
غنی از کلاژن: پایا به دلیل داشتن کلاژن بالا شناخته میشود، که از بافتهای پیوندی در پاها به دست میآید و به آن بافت ژلاتینی و مزایای سلامتی، به ویژه برای مفاصل و پوست، میدهد.
خورشتی خوشمزه: فرایند طولانی پخت باعث میشود که طعمها به خوبی ترکیب شوند و آبگوشت غلیظ و غنی شود.
مغذی: پایا معمولاً به عنوان یک غذا مغذی شناخته میشود، زیرا غنی از پروتئین، کلاژن و مواد معدنی مانند کلسیم و منیزیم است که برای سلامت استخوانها و مفاصل مفید هستند.
اهمیت فرهنگی:
پایا به عنوان یک غذای لوکس و با اهمیت فرهنگی در بسیاری از خانههای آسیای جنوبی، خاورمیانه و آسیای مرکزی شناخته میشود و به ویژه در مناسبتهای خاص یا دورهمیهای خانوادگی تهیه میشود. گاهی اوقات برای غذاهای مذهبی یا جشنها مانند عید یا عروسیها آماده میشود.
خلاصه اینکه پایا یک خورشت خوشمزه و مغذی است که از پاهای حیوانات تهیه میشود و به دلیل طعم غنی و فواید سلامتیاش، در فرهنگهای مختلف آسیای جنوبی و خاورمیانه بسیار محبوب است.
تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است