رابطه بین چاقی ، افسردگی و شرم موضوعی پیچیده و چند وجهی است که تحقیقات بسیاری در سراسر جهان به آن پرداختهاند.
به گزارش خط سلامت این ارتباط دوطرفه بوده و عوامل مختلفی در آن دخیل هستند. در ادامه، به بررسی این رابطه بر اساس منابع بینالمللی معتبر میپردازیم.
چاقی و افسردگی یک چرخه معیوب
تأثیر چاقی بر افسردگی:
تبعیض اجتماعی: افراد چاق اغلب با تبعیض، قضاوت و انگ اجتماعی روبرو میشوند که میتواند منجر به احساس انزوا، کاهش عزت نفس و در نهایت افسردگی شود.
مشکلات جسمی: بیماریهای مرتبط با چاقی مانند دیابت، بیماریهای قلبی و مشکلات مفصلی میتوانند بر کیفیت زندگی تأثیر گذاشته و به افسردگی دامن بزنند.تغییرات هورمونی: برخی مطالعات نشان میدهند که چاقی ممکن است تغییراتی در هورمونهای مرتبط با خلق و خو ایجاد کند.
تأثیر افسردگی بر چاقی:
تغذیه عاطفی: افراد افسرده ممکن است از غذا به عنوان راهی برای مقابله با احساسات منفی استفاده کنند که منجر به افزایش وزن میشود.
کاهش فعالیت بدنی: افسردگی میتواند باعث کاهش انگیزه برای فعالیت بدنی شود.
تغییرات هورمونی: برخی داروهای ضد افسردگی نیز میتوانند باعث افزایش وزن شوند.
نقش شرم در این رابطه
شرم ناشی از چاقی: افراد چاق اغلب احساس شرم میکنند و بدن خود را نمیپذیرند. این احساس شرم میتواند به انزوای اجتماعی، اجتناب از فعالیتهای لذتبخش و در نهایت افسردگی منجر شود.
شرم ناشی از افسردگی: افراد افسرده ممکن است به دلیل ناتوانی در کنترل وزن یا ظاهر خود احساس شرم کنند.
چرخه معیوب شرم: شرم ناشی از چاقی میتواند به افسردگی منجر شود و در عین حال، افسردگی نیز میتواند احساس شرم را تشدید کند.
عوامل مؤثر بر این رابطه
عوامل ژنتیکی: برخی افراد به دلیل عوامل ژنتیکی مستعد چاقی و مشکلات سلامت روان هستند.
عوامل محیطی: عوامل محیطی مانند دسترسی محدود به غذاهای سالم، کمبود فضا برای فعالیت بدنی و حمایت اجتماعی ضعیف نیز میتوانند نقش مهمی ایفا کنند.
جنسیت: مطالعات نشان میدهند زنان نسبت به مردان بیشتر تحت تأثیر این رابطه قرار میگیرند.
راهکارها
درمان جامع: برای درمان همزمان چاقی و افسردگی، یک رویکرد جامع شامل درمانهای روانشناختی، تغذیهای و دارویی لازم است.
تغییر سبک زندگی: تغییر تدریجی سبک زندگی با تمرکز بر تغذیه سالم و فعالیت بدنی منظم میتواند به کاهش وزن و بهبود سلامت روان کمک کند.
حمایت اجتماعی: داشتن یک شبکه حمایتی قوی از دوستان و خانواده میتواند در این مسیر بسیار مفید باشد.
درمان شناختی رفتاری: این نوع درمان میتواند به افراد کمک کند تا افکار و رفتارهای منفی مرتبط با غذا و بدن را تغییر دهند.
پذیرش بدن: یادگیری پذیرش بدن بدون قضاوت میتواند به کاهش شرم و بهبود عزت نفس کمک کند.
متخصصان چه می گویند
شهریار عزیزی در مورد باید و نبایدهای جراحی چاقی افزود: تغذیه مردم به سمت مصرف غذاهای آماده در جامعه و بی تحرکی افزایش یافته است.در حالیکه چاقی آسیب زیادی به سیستم ایمنی بدن وارد می کند و پیشگیری مهمترین اصل بوده و باید با سیاستهای موجود وزارت بهداشت جلوی چاقی را گرفت.
وی با بیان اینکه دیابت، فشار خون ، نازایی، رفلاکس معده بعد از جراحی چاقی قابل درمان است، اظهارداشت: ۸۰ درصد فشارخون بالا و ۷۰ درصد نازایی در مبتلایان به چاقی بعد از انجام جراحی قابل درمان بوده و در واقع با عمل جراحی ۸۰ درصد اضافه وزن کاهش می یابد.
این پزشک با تاکید بر اینکه افراد بعد از جراحی چاقی باید سبک زندگی سالمی را داشته باشند، ادامه داد: جراحی در کودکان چاق نیز باید انجام شود زیرا در بزرگسالی دچار مشکلات و بیماریهای جبران ناپذیری می شوند، بطور مثال کودکانی به ما مراجعه می کنند که دارای وزن بالای ۱۵۰ کیلو هستند.
عزیزی، آمبولی قلب را در افراد چاقی که جراحی می کنند، یک درصد بیان کرد و گفت: جراحی چاقی زیبایی نیست و در واقع درمان است و در عین حال پیکر تراشی برای فرم دهی بدن بوده و روش کنترل چاقی نیست، افراد در این زمینه نباید به تبلیغات فضای مجازی اعتماد کنند زیرا فریبنده و تبعات زیادی دارد.
۱۸درصد کودکان اضافه وزن دارند
مستانه تابش متخصص تغذیه نیز گفت: بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت حدود ۳۲۰ کودک در دنیا دچار اضافه وزن و ۱۶۰ میلیون کودک نیز چاق هستند و بیماری کرونا به شدت روی افزایش چاقی اثر گذاشته است.
56 درصد مردم درگیر چاقی اند
وی ادامه داد: در ایران نیز حدود ۱۸ درصد کودکان دارای اضافه وزن و ۱۰ درصد چاق هستند و بطور کلی ۵۶ درصد جمعیت کشور دچار درجاتی از چاقی هستند، دسترسی زیاد به تلفن همراه ، مصرف غذاهای آماده و کم تجرکی در دوران همه گیری کرونا باعث افزایش چاقی در جامعه به خصوص کودکان شده است و حجم مصرف فست فودها را افزایش داده است.
10 درصد کودکان چاق اند
در ایران نیز حدود ۱۸ درصد کودکان دارای اضافه وزن و ۱۰ درصد چاق هستند.تابش تاکید کرد: افراد برای پیشگیری از بیماریها ضرورت دارد سبک تغذیه سالم را در پیش بگیرند و افرادی که اقدام به جراحی چاقی می کنند نیز ضرورت دارد بر اساس الگوی غذای سالم ، نیازهای ضروری بدن تامین شود تا علاوه بر وزن مناسب، دچار سوء تغذیه نشوند.
مجتبی کریمی روانپزشک نیز در مورد اختلالات مرتبط با روان و غذا گفت: غذا را برای تامین انرژی و نیازهای بدن استفاده می کنیم افرادی که مشکلات تروما و هیجانی زیاد دارند میل به غذا زیاد داشته و تعادل را رعایت نمی کنند و این پرخوری باعث چاقی و اضافه وزن می شود.
چاقی با خودکشی و مواد مخدر
وی ادامه داد:کسانی که رفتارهای خودکشی داشته، مبتلا به اختلالات مصرف مواد مخدر هستند، یا نگرانی زیاد راجع به ظاهر خود دارند، از لحاظ پزشکی نیازی به جراحی چاقی ندارند و برخی داروها روی سیستم اشتها اثر گذاشته و منجر به چاقی می شود.
سید راشد مهدوی، متخصص داخلی نیز با بیان اینکه فشار خون،دیابت و آپنه خواب به عنوان بیماری های همراه چاقی است، گفت: بیماری های کلیوی و کبدی چرب ، آرتروز،بیماری های مفصلی از جمله بیماری های مرتبط با چاقی است.
وی اظهارداشت: در برخی افراد اولین قدم در درمان چاقی جراحی است و معمولا در افراد دارای بی ام آی بالای ۳۵ تا ۴۰ کاندید جراحی هستند و در واقع هدف درمان چاقی و جراحی فقط زیبایی نیست بلکه درمان برخی بیماری ها مثل مشکلات کلیوی و دیابت مدنظر است.
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
