ورزش به‌طور کلی برای سلامتی مفید است، اما در صورتی که میزان آن از حد معقول فراتر رود، می‌تواند خطرات جدی به همراه داشته باشد. یکی از این خطرات، بروز شرایطی به نام « قلب ورزشی» است که برای افرادی که بیش از حد ورزش می‌کنند، به‌ویژه ورزشکاران استقامتی، شناخته شده است.
به گزارش خط سلامت آیا می‌دانید ورزش افراطی می‌تواند باعث ضربان نامنظم قلب، فرسودگی مفاصل و حتی اختلال در خواب شود؟ متخصصان هشدار می‌دهند که زیاده‌روی در ورزش، به‌ویژه بدون استراحت کافی، ممکن است به سیستم ایمنی ، سلامت روان و حتی عملکرد هورمونی بدن آسیب بزند.
در طول سال‌های اخیر، پزشکان و متخصصان سلامت بر اهمیت ورزش در حفظ سلامت قلب تأکید کرده‌اند. فعالیت بدنی منظم می‌تواند به تقویت قلب و ریه‌ها، کاهش فشار خون، جلوگیری از بیماری‌های مزمن و حتی کند کردن روند پیری کمک کند. اما نکته‌ای که باید بدان توجه شود این است که فعالیت بدنی زیاد، به‌ویژه در سطح حرفه‌ای، می‌تواند به قلب آسیب بزند.
قلب ورزشکار چیست؟
ورزش به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود: ورزش‌های پویا و ایستا. ورزش‌های پویا مانند دویدن و فوتبال باعث افزایش جریان خون و پمپاژ بیشتر خون توسط قلب می‌شوند. این فعالیت‌ها می‌توانند حجم داخلی قلب را افزایش دهند. در مقابل، ورزش‌های ایستا مانند وزنه‌برداری فشار بیشتری به دیواره قلب وارد کرده و باعث ضخیم شدن دیواره‌ها می‌شوند.
ورزش‌های ترکیبی مانند دوچرخه‌سواری یا قایقرانی همزمان از هر دو ویژگی پویا و ایستا برخوردارند و قلب را به گونه‌ای ویژه به چالش می‌کشند.
چرا برخی افراد به «قلب ورزشکار» دچار می‌شوند؟
افرادی که بیش از اندازه ورزش می‌کنند، به‌ویژه ورزشکاران استقامتی، ممکن است به بیماری «قلب ورزشکار» مبتلا شوند. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که قلب به طور قابل توجهی تغییر شکل می‌دهد تا بتواند خون بیشتری پمپاژ کند. برای مثال، دوندگان استقامتی ممکن است شاهد بزرگ شدن حفره‌های قلب خود باشند.
خطرات ناشی از «قلب ورزشکار»
اگر قلب به حدی بزرگ شود که بتواند خون بیشتری پمپاژ کند، این وضعیت می‌تواند باعث بروز مشکلاتی نظیر فیبریلاسیون دهلیزی (ضربان نامنظم قلب) شود که خطر سکته مغزی را افزایش می‌دهد. همچنین، ورزشکارانی که با این مشکل مواجه هستند، ممکن است با خطر تجمع کلسیم در شریان‌های قلبی روبرو شوند که می‌تواند احتمال حمله قلبی یا سکته را افزایش دهد.
با این حال، جالب است که علی‌رغم این خطرات، تحقیقات نشان داده‌اند که ورزشکاران با وجود وجود چنین مشکلاتی، خطرات مرگ‌ومیر قلبی-عروقی کمتری نسبت به سایر افراد دارند.
ورزش، قلب و سلامتی
در نهایت، هنوز هم هیچ‌چیز جای ورزش منظم را نمی‌گیرد. برای قلبی سالم، نیاز به فعالیت بدنی هست تا قلب بتواند انعطاف‌پذیری خود را حفظ کند. حتی اگر فردی در میانه‌های زندگی شروع به ورزش کند، باز هم می‌تواند از اثرات منفی کم‌تحرکی جلوگیری کند و به تقویت قلب خود کمک نماید.
مطالعات نشان داده‌اند که ورزش مداوم باعث می‌شود قلب تا سالخوردگی نیز جوان و سالم باقی بماند.
ورزش شدید و بیش‌ازحد، در کنار مزایای فراوانی که دارد، می‌تواند آسیب‌هایی هم به بدن وارد کند؛ به‌ویژه اگر بدون برنامه‌ریزی و نظارت تخصصی انجام شود.
در ادامه به برخی دیگر از آسیب‌هایی که ممکن است در اثر ورزش افراطی ایجاد شود اشاره می‌کنم:
۱. آسیب به عضلات اسکلتی
ورزش شدید و بدون ریکاوری کافی می‌تواند باعث پارگی، کشیدگی یا التهاب عضلات شود. وضعیتی به نام رابدومیولیز (Rhabdomyolysis) نیز ممکن است ایجاد شود که در آن بافت عضله آسیب‌دیده تجزیه شده و مواد سمی وارد خون می‌شود که برای کلیه‌ها خطرناک است.
۲. افزایش خطر مشکلات مفصلی
ورزش‌های پرتحرک مثل دویدن‌های طولانی، پرش یا وزنه‌برداری سنگین، اگر با فرم اشتباه یا بیش‌ازحد انجام شوند، می‌توانند باعث فرسایش مفاصل، التهاب زانوها، آرنج و مچ و حتی آرتروز زودرس شوند.
۳. اختلالات هورمونی
ورزش بیش از حد می‌تواند باعث اختلال در تعادل هورمون‌ها شود، مثلاً کاهش سطح تستوسترون در مردان یا قطع قاعدگی (آمنوره) در زنان ورزشکار که ناشی از کاهش هورمون‌های جنسی است.
۴. تضعیف سیستم ایمنی
اگر بدن فرصتی برای استراحت و ترمیم نداشته باشد، سیستم ایمنی ضعیف می‌شود. در نتیجه، ورزشکاران حرفه‌ای که به بدن خود استراحت کافی نمی‌دهند، بیشتر در معرض عفونت‌های ویروسی و باکتریایی قرار می‌گیرند، به‌ویژه در فصل سرما.
۵. فرسودگی روانی و اختلالات روان‌شناختی
ورزش افراطی ممکن است منجر به اضطراب، وسواس در مورد بدن و عملکرد، و حتی افسردگی شود. بعضی افراد به‌طور بیمارگونه‌ای به ورزش وابسته می‌شوند، وضعیتی که با نام «اعتیاد به ورزش» شناخته می‌شود.
۶. اختلالات خواب
ورزش شدید، مخصوصاً در ساعات پایانی روز، می‌تواند باعث بی‌خوابی یا کاهش کیفیت خواب شود، چون سطح آدرنالین و کورتیزول بالا می‌رود و بدن در وضعیت تحریک باقی می‌ماند.
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
