کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم (ASD) ممکن است الگوهای بازی خاصی نشان دهند که با همسالان شان تفاوت دارد و این می‌تواند به‌عنوان نشانه‌ای اولیه برای ارزیابی بیشتر در نظر گرفته شود.
به گزارش خط سلامت در ادامه، برخی از ویژگی‌های بازی که ممکن است به اوتیسم اشاره داشته باشد، آورده شده است:
بازی های مورد علاقه کودکان اوتیستیک
۱. بازی محدود یا تکراری
کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است به بازی‌های تکراری بپردازند، مانند صف کردن اسباب‌بازی‌ها، چرخاندن چرخ‌های ماشین یا تمرکز شدید روی یک قسمت خاص از یک وسیله به‌جای استفاده از آن به شکل معمول.
این رفتار نشان‌دهنده علاقه به روتین و دشواری در گسترش بازی به سمت خلاقیت یا انعطاف‌پذیری است.
نبود بازی‌های تخیلی
بازی‌های تخیلی مانند غذا دادن به عروسک، وانمود کردن به سوپرمن بودن یا بازی "خانه‌بازی" ممکن است در کودکان مبتلا به اوتیسم محدود یا غایب باشد. این کودکان ممکن است برای استفاده نمادین از اشیا یا تصور سناریوهای خیالی دچار مشکل باشند.
بازی‌های تخیلی یکی از مراحل مهم رشد هستند که نشان‌دهنده توانایی تفکر انتزاعی، درک دیدگاه دیگران و استفاده از تخیل است.
دشواری در بازی گروهی یا اجتماعی
کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است ترجیح دهند به‌تنهایی بازی کنند و از تعامل با همسالان خودداری کنند. در صورت بازی گروهی نیز ممکن است در نوبت گرفتن، اشتراک‌گذاری یا درک قوانین گروه دچار مشکل شوند.
بازی گروهی نیازمند ارتباط اجتماعی و درک نشانه‌های اجتماعی است که این موارد اغلب برای کودکان مبتلا به اوتیسم چالش‌برانگیز است.
عدم علاقه به تعامل با همسالان
ممکن است کودکی نسبت به حضور کودکان دیگر در اطراف خود بی‌تفاوت باشد و علاقه‌ای به پیوستن به بازی آنها نشان ندهد.
تعامل اجتماعی بخش مهمی از بازی است و کاهش علاقه به همسالان می‌تواند یکی از نشانه‌های اولیه اوتیسم باشد.
تمرکز بر تجربیات حسی
برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است به‌طور خاص روی جنبه‌های حسی بازی مانند بافت یک وسیله، صدایی که ایجاد می‌کند یا حس فشار هنگام فشردن آن تمرکز کنند.
رفتارهای حسی جویانه یا اجتنابی می‌توانند نشانه‌ای از تفاوت در پردازش حسی باشند که در اوتیسم رایج است.
چالش در همکاری تخیلی
حتی اگر بازی تخیلی وجود داشته باشد، کودک ممکن است برای هماهنگی با دیگران در ایجاد داستان‌ها یا نقش‌ها در بازی دچار مشکل شود.
این نشان‌دهنده دشواری در درک دیدگاه دیگران و قصد آنها، که یکی از ویژگی‌های اوتیسم است، می‌باشد.
مقاومت در برابر تغییر
کودک ممکن است اصرار داشته باشد که با وسایل بازی به روش خاصی بازی کند یا در صورت تغییر در روتین بازی، دچار ناراحتی شود.
تمایل به یکنواختی و دشواری در تطبیق با تغییر می‌تواند یکی از نشانه‌های اولیه اوتیسم باشد. در جدول زیر، انواع بازی‌های رایج در کودکان اوتیستیک به همراه توضیحات مربوطه آورده شده است:
| نوع بازی | توضیح | ویژگی‌های خاص |
|---|---|---|
| بازی تکراری | کودک ممکن است در بازی‌های تکراری مانند صف کردن اسباب‌بازی‌ها، چرخاندن اجسام یا حرکت دادن آنها به صورت یکنواخت شرکت کند. | تکرار رفتارها، علاقه به روتین، عدم توجه به نحوه استفاده معمولی از اسباب‌بازی‌ها |
| بازی فردی | کودک ممکن است ترجیح دهد به‌تنهایی بازی کند و کمتر علاقه‌مند به بازی گروهی یا اجتماعی باشد. | ترجیح به انزوا، ناتوانی در تعامل با دیگران، عدم تمایل به اشتراک‌گذاری یا نوبت گرفتن |
| بازی حسی | کودک ممکن است به‌طور خاص به ویژگی‌های حسی اسباب‌بازی‌ها (مانند بافت، صدا، یا رنگ‌ها) توجه کند. | حساسیت به جزئیات حسی، تمرکز روی ویژگی‌های خاص اشیاء (صدای تیک‌تیک، چرخاندن اشیا) |
| بازی ساختاری و منظم | کودک ممکن است علاقه‌مند به ایجاد ساختارهای خاص مانند ساخت برج یا طرح‌های دقیق با بلوک‌ها باشد. | ساختار و نظم در بازی، علاقه به تکرار و دقیق بودن، نیاز به کنترل محیط بازی |
| بازی اجتماعی محدود | اگر کودک در بازی با دیگران مشارکت کند، ممکن است نتواند مفهوم نوبت‌گیری یا اشتراک‌گذاری را درک کند. | مشکل در تعامل اجتماعی، عدم استفاده از زبان بدن برای برقراری ارتباط در بازی‌های گروهی |
| بازی تقلیدی محدود | در بازی‌های تقلیدی مانند بازی نقش‌ها، کودک ممکن است نتواند به‌طور کامل نقش‌ها را تقلید کند یا از تخیل استفاده کند. | مشکل در بازی‌های تخیلی و تقلیدی، عدم توانایی در ایجاد داستان‌های خیالی با دیگران |
| بازی‌های با دست یا اسباب‌بازی‌های خاص | کودکان اوتیستیک معمولاً به اسباب‌بازی‌های خاص مانند توپ‌های روشن، ماشین‌ها یا اجسام چرخان علاقه دارند. | تمرکز زیاد روی ویژگی‌های خاص اشیاء، علاقه به بازی‌های حسی و حرکت دادن اجسام |
اهمیت شناسایی زودهنگام اوتیسم
مشاهده این سرنخ‌ها در رفتارهای بازی کودکان از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا مداخله زودهنگام می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی در بهبود نتایج رشد کودکان مبتلا به اوتیسم داشته باشد. اگر والدین یا مربیان این رفتارها را به‌طور مداوم مشاهده کردند، بهتر است با یک متخصص اطفال یا کارشناس رشد مشورت کنند.
ارزیابی‌های مبتنی بر بازی اغلب بخشی از ابزارهای تشخیصی هستند که توسط متخصصان برای شناسایی اوتیسم و سایر اختلالات رشدی به کار می‌روند. مطالعه دقیق سبک بازی کودکان به درک مهارت‌های اجتماعی، ارتباطی و شناختی آنها کمک کرده و در تشخیص و حمایت زودهنگام نقش کلیدی دارد.
تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
