این اختلال روانی باعث می شود نسبت به تغذیه سالم وسواس پیدا کنید!

خانه
روانشناسی

آرش محمدی

۲۵ آذر ۱۴۰۳ ۱۱:۲۱

این اختلال روانی باعث می شود نسبت به تغذیه سالم وسواس پیدا کنید!

ارتورکسیا عصبی به عنوان یک اختلال خوردن جدید شناخته می‌شود که به افزایش نگرانی‌های تغذیه‌ای و وسواس در انتخاب غذاهای سالم منجر می‌شود. این اختلال نه تنها بر سلامت جسمانی تأثیر منفی می‌گذارد، بلکه به مشکلات روانی و اجتماعی نیز دامن می‌زند.

به گزارش خط سلامت در این مقاله به بررسی علائم، علل و درمان‌های موجود برای ارتورکسیا عصبی می‌پردازیم و راهکارهایی برای بهبود وضعیت افراد مبتلا ارائه می‌دهیم.

ارتورکسیا چیست؟

ارتورکسیا عصبی یک اختلال خوردن است که در آن فرد وسواس شدیدی نسبت به مصرف غذاهای سالم پیدا می‌کند. این اختلال فراتر از یک رژیم غذایی معمولی است و باعث می‌شود که فرد به طور مداوم نگران کیفیت و محتوای غذایی باشد که مصرف می‌کند. افراد مبتلا به ارتورکسیا ممکن است از گروه‌های غذایی خاصی اجتناب کنند، حتی اگر این غذاها مغذی باشند.

چگونه ارتورکسیا عصبی بر سلامتی تأثیر می‌گذارد؟

این اختلال می‌تواند تأثیرات شدیدی بر سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی فرد داشته باشد:

سلامت جسمانی: رژیم‌های غذایی محدود ممکن است منجر به سوءتغذیه و کمبود مواد مغذی شود که این امر می‌تواند بر سلامت کلی و سطح انرژی تأثیر منفی بگذارد. همچنین، سیستم ایمنی بدن ضعیف‌تر شده و فرد ممکن است به بیماری‌ها حساس‌تر شود.

رفاه روانی: نگرانی مداوم درباره انتخاب‌های غذایی و دستورالعمل‌های سختگیرانه می‌تواند به اضطراب و افسردگی منجر شود. افرادی که از این اختلال رنج می‌برند، ممکن است از ترس مصرف غذاهای غیرسالم از موقعیت‌های اجتماعی که شامل غذا است، اجتناب کنند.

سلامت اجتماعی و عاطفی: این اختلال می‌تواند فشار زیادی به روابط اجتماعی وارد کند. افراد ممکن است احساس انزوا کنند و لذت بردن از تجربیات اجتماعی مانند مهمانی‌ها یا اجتماعات خانوادگی را از دست بدهند.

علائم ارتورکسیا عصبی

از جمله علائم رایج این اختلال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

وسواس شدید درباره تغذیه سالم

اجتناب از غذاهایی که به نظر فرد ناسالم هستند

پیروی از قوانین رژیم غذایی سختگیرانه

ترس از انحراف از برنامه غذایی

محدودیت در شرکت در فعالیت‌های اجتماعی که شامل غذا است

احساس گناه و اضطراب در صورت نقض قوانین غذایی

چه افرادی بیشتر در معرض ارتورکسیا عصبی هستند؟

افرادی که بیشتر در معرض ارتورکسیا عصبی هستند، معمولاً ویژگی‌های خاصی دارند که می‌تواند آن‌ها را مستعد ابتلا به این اختلال کند. در اینجا به برخی از گروه‌های پرخطر اشاره می‌کنیم:

افراد با اضطراب یا اختلالات روانی

افرادی که از اختلالات اضطرابی، افسردگی یا مشکلات روانی دیگر رنج می‌برند، ممکن است به ارتورکسیا عصبی مبتلا شوند. نگرانی‌های روانی می‌تواند به شدت روی رفتارهای غذایی و نگرش آن‌ها به غذا تاثیر بگذارد.

افراد با نگرانی شدید در مورد ظاهر یا وزن

کسانی که به شدت به وزن و ظاهر خود توجه دارند و به طور دائم در تلاش برای کاهش وزن هستند، بیشتر در معرض این اختلال قرار دارند. ارتورکسیا عصبی اغلب با نگرانی‌های مربوط به کاهش وزن و شکل بدنی مرتبط است.

افراد فعال در زمینه‌های ورزشی

ورزشکاران، به خصوص کسانی که در رشته‌های ورزشی نیاز به وزن پایین دارند (مانند دوچرخه‌سواری یا ژیمناستیک)، ممکن است بیشترین خطر ابتلا به ارتورکسیا عصبی را داشته باشند. این افراد ممکن است به دلیل نیاز به رسیدن به استانداردهای خاص بدنی یا تغذیه‌ای، بیش از حد به غذا و تغذیه توجه کنند.

افرادی با وابستگی به رژیم‌های غذایی خاص

کسانی که به رژیم‌های غذایی خاص و محدود (مثل گیاهخواری، کتو، پالئو و غیره) علاقه‌مند هستند، ممکن است به دلیل محدود کردن بیش از حد انتخاب‌های غذایی‌شان، در معرض ارتورکسیا قرار گیرند.

افراد با تأکید زیاد بر تغذیه سالم

کسانی که وسواس زیادی به انتخاب غذاهای سالم و طبیعی دارند و به شدت از مصرف غذاهای فرآوری‌شده یا "ناسالم" اجتناب می‌کنند، ممکن است دچار ارتورکسیا عصبی شوند.

در نهایت، ارتورکسیا عصبی می‌تواند به طور نامحسوس در هر فردی ایجاد شود، اما شناخت گروه‌های پرخطر می‌تواند به پیشگیری و درمان زودهنگام این اختلال کمک کند.

ارتورکسیا عصبی چه ارتباطی با سایر اختلالات روانی دارد؟

ارتورکسیا عصبی (Orthorexia Nervosa) ارتباط نزدیکی با چندین اختلال روانی دیگر دارد، به‌ویژه اختلالات مرتبط با غذا و رفتارهای تغذیه‌ای، اما همچنین ممکن است به سایر مشکلات روان‌شناختی نیز ارتباط داشته باشد. در زیر به ارتباط آن با برخی از اختلالات روانی اشاره می‌کنیم:

اختلالات اضطرابی

افراد مبتلا به اضطراب، به‌ویژه اضطراب اجتماعی یا اختلال اضطراب عمومی، ممکن است به ارتورکسیا عصبی مبتلا شوند. این افراد ممکن است در تلاش برای کنترل اضطراب خود، به غذا و تغذیه به عنوان راهی برای حفظ نظم و کنترل در زندگی خود توجه زیادی داشته باشند. نگرانی‌های شدید در مورد غذا و انتخاب‌های غذایی ممکن است به عنوان یک مکانیزم مقابله‌ای برای مدیریت اضطراب در نظر گرفته شود.

اختلالات اضطراب اجتماعی

افرادی که از اختلال اضطراب اجتماعی رنج می‌برند، ممکن است از نظر اجتماعی احساس ناراحتی یا ترس کنند. برای این افراد، رفتارهای مربوط به تغذیه می‌تواند به یک راه برای کنترل نگرانی‌ها و احساسات منفی درباره خود تبدیل شود. آن‌ها ممکن است به شدت تلاش کنند تا غذایی را مصرف کنند که به نظر دیگران «مناسب» یا «سالم» باشد تا از قضاوت یا انتقاد اجتماعی جلوگیری کنند.

اختلالات افسردگی

افراد مبتلا به افسردگی ممکن است از ارتورکسیا عصبی رنج ببرند، زیرا این اختلال می‌تواند به عنوان یک راه مقابله‌ای برای احساسات منفی و بی‌ارزشی استفاده شود. نگرانی زیاد در مورد مصرف غذاهای سالم و اجتناب از غذاهای غیرسالم، ممکن است به فرد کمک کند تا از مشکلات عاطفی یا افسردگی خود فرار کند و احساس کنترل بیشتری بر زندگی‌اش پیدا کند.

اختلالات خوردن (Anorexia Nervosa و Bulimia Nervosa)

ارتورکسیا عصبی ممکن است با سایر اختلالات خوردن، به‌ویژه آنورکسیا و بولیمیا، هم‌پوشانی داشته باشد. در حالی که آنورکسیا بیشتر به اجتناب از غذا و کاهش وزن افراطی مربوط است، ارتورکسیا به وسواس در انتخاب غذاهای سالم و طبیعی متمرکز است. افراد مبتلا به این اختلالات ممکن است در تلاش باشند تا وزن خود را کاهش دهند یا رفتارهای تغذیه‌ای خود را بر اساس معیارهای خاصی تنظیم کنند که آن را «سالم» یا «پاک» می‌دانند.

اختلال وسواس فکری-عملی (OCD)

ارتورکسیا عصبی شباهت‌های زیادی با اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) دارد. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است دچار افکار وسواس‌گونه در مورد غذا و تغذیه باشند و از انجام رفتارهای خاصی مانند پاک‌سازی یا انتخاب دقیق غذاهای سالم، به عنوان یک راه برای کاهش اضطراب استفاده کنند. این رفتارهای وسواس‌گونه می‌توانند بر زندگی روزمره آن‌ها تأثیر منفی بگذارند.

اختلال شخصیت وابسته

افرادی که به اختلالات شخصیت وابسته یا مشکلاتی در رابطه با خودارزشمندی دارند، ممکن است به ارتورکسیا عصبی مبتلا شوند، زیرا ممکن است احساس کنند که برای جلب تأیید و توجه دیگران، باید رفتارهای خاصی را انجام دهند. توجه بیش از حد به تغذیه و تلاش برای رسیدن به استانداردهای غذایی خاص می‌تواند به عنوان یک راه برای تقویت حس خودارزشمندی و جلب پذیرش اجتماعی عمل کند.

ارتورکسیا عصبی نه تنها یک اختلال تغذیه‌ای است، بلکه ممکن است با انواع اختلالات روان‌شناختی، از جمله اضطراب، افسردگی، اختلالات خوردن و OCD، در ارتباط باشد. شناسایی و درمان همزمان این اختلالات می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به ارتورکسیا کمک کند و به جلوگیری از مشکلات روان‌شناختی دیگر کمک نماید.