همه ما در شبکه‌های اجتماعی حضور داریم. این یک عادت ناخودآگاه است زمانی که به یک استراحت ذهنی نیاز داریم یا در صف ایستاده‌ایم، گوشی خود را برمی‌داریم و یکی از اپلیکیشن‌های اجتماعی را باز می‌کنیم.استفاده بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی می‌تواند منجر به اضطراب ، افسردگی و کاهش عزت‌نفس شود.
به گزارش خط سلامت حدود ۴.۶۵ میلیارد نفر در سراسر جهان از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند و میانگین استفاده روزانه آن‌ها تقریباً ۲.۵ ساعت است.
این پلتفرم‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که ما را وابسته نگه دارند. استفاده از آن‌ها دوپامین آزاد می‌کند و باعث احساس خوشایند می‌شود، مخصوصاً وقتی که لایک دریافت می‌کنیم یا پست‌هایمان واکنش‌های مثبتی می‌گیرند. اما این ارتباط بین شبکه‌های اجتماعی و سلامت روان همیشه مثبت نیست. در اینجا بررسی می‌کنیم که چطور شبکه‌های اجتماعی می‌توانند بر سلامت روان تأثیر بگذارند و چگونه می‌توان از پیامدهای منفی آن جلوگیری کرد.
شبکه‌های اجتماعی چگونه بر سلامت روان تأثیر می‌گذارند؟
اگر از اکثر مردم بپرسید، احتمالاً قبول دارند که شبکه‌های اجتماعی می‌توانند تأثیر منفی روی سلامت روان داشته باشند. اما چرا؟ فراتر از بحث‌های بدیهی مانند قلدری اینترنتی و نظرات منفی، این فضا می‌تواند طرز فکر ما را درباره‌ی خودمان و دنیای اطرافمان تغییر دهد.
استفاده‌ی روزانه از شبکه‌های اجتماعی هنوز نسبتاً جدید است و تحقیقات بلندمدتی درباره‌ی تأثیر آن‌ها انجام نشده است. اما مطالعات متعددی نشان داده‌اند که این پلتفرم‌ها با مشکلاتی مثل اضطراب، افسردگی و کاهش عزت‌نفس ارتباط دارند.
۱. تشدید علائم اضطراب و افسردگی
استفاده‌ی بیش‌ازحد از شبکه‌های اجتماعی می‌تواند باعث تشدید علائم اضطراب و افسردگی شود و حس تنهایی را افزایش دهد. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که وابستگی احساسی زیاد به این پلتفرم‌ها می‌تواند مشکلات روحی را وخیم‌تر کند.
مطالعه‌ای نشان داد افرادی که از ۷ تا ۱۱ پلتفرم اجتماعی استفاده می‌کنند، ۳ برابر بیشتر در معرض افسردگی و اضطراب قرار دارند، در مقایسه با کسانی که فقط از دو پلتفرم یا کمتر استفاده می‌کنند.
البته، این مشکل دوطرفه است. برخی از افراد از شبکه‌های اجتماعی برای مقابله با اضطراب و افسردگی استفاده می‌کنند، اما این می‌تواند به چرخه‌ای معیوب تبدیل شود—اسکرول کردن بی‌وقفه برای فرار از احساسات ناخوشایند، درحالی‌که این کار درواقع مشکل را بدتر می‌کند.
۲. ایجاد حس ناکافی بودن
شبکه‌های اجتماعی به شدت بر واکنش‌های دیگران تأکید دارند—لایک‌ها، کامنت‌ها و میزان تعامل با پست‌ها. دریافت تعامل بالا حس خوبی دارد، اما اگر پست‌های شما واکنش مطلوب را نگیرد، چه؟ اگر ارزش شخصی شما به بازخوردهای مجازی وابسته باشد، ممکن است احساس ناکافی بودن کنید.
همچنین، مقایسه‌ی خودتان با دیگران در این فضا می‌تواند عزت‌نفس را کاهش دهد. فیلترها و ویرایش‌های تصویری، استانداردهای غیرواقعی ایجاد می‌کنند—از پوست بی‌نقص گرفته تا رنگ اغراق‌آمیز آسمان و دریا. این موضوع می‌تواند باعث نارضایتی از بدن و ظاهر شود، مخصوصاً در نوجوانان که به آن "نظارت بر بدن" می‌گویند—یعنی مدام به بدن خود توجه کنید و آن را قضاوت کنید.
۳. اختلال در چرخه‌ی خواب
طبق مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۸، حدود ۷۰٪ از مردم در رختخواب قبل از خواب از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند و ۱۵٪ از آن‌ها بیش از یک ساعت را صرف آن می‌کنند. این عادت شبانه، اختلال خواب و بی‌خوابی ایجاد می‌کند.
نور آبی ساطع‌شده از صفحه‌ی گوشی، ریتم شبانه‌روزی بدن را مختل می‌کند و باعث کاهش کیفیت خواب می‌شود. علاوه بر این، شبکه‌های اجتماعی باعث تحریک ذهنی و احساسی می‌شوند و ذهن را فعال نگه می‌دارند. اگر می‌خواهید خواب بهتری داشته باشید، گوشی خود را کنار بگذارید.
نشانه‌هایی که نشان می‌دهد عادات آنلاین شما ناسالم هستند:
شما زمانی برای مراقبت از خود ندارید.
بیشتر از اینکه با دوستان و خانواده وقت بگذرانید، در شبکه‌های اجتماعی هستید.
علائم افسردگی و اضطراب شما افزایش یافته است.
خود را با دیگران مقایسه می‌کنید و حسادت به زندگی آن‌ها دارید.
در مدرسه یا محل کار تمرکز کافی ندارید.
در به خواب رفتن مشکل دارید.
احساس می‌کنید باید هر چند ساعت یک‌بار شبکه‌های اجتماعی را چک کنید.
چطور از سلامت روان خود در برابر شبکه‌های اجتماعی محافظت کنیم؟
شبکه‌های اجتماعی ذاتاً بد نیستند، اما باید آن‌ها را به‌گونه‌ای مدیریت کنید که سلامت روان شما را به خطر نیندازند. این نکات به شما کمک می‌کنند تعادل سالمی بین استفاده از شبکه‌های اجتماعی و سلامت روان برقرار کنید:
مدت‌زمان استفاده را کاهش دهید: تحقیقات نشان داده است که محدود کردن استفاده از شبکه‌های اجتماعی به ۳۰ دقیقه در روز می‌تواند سلامت روان را بهبود بخشد.
روز را با شبکه‌های اجتماعی شروع و به پایان نرسانید: به جای چک کردن گوشی در ابتدای صبح یا قبل از خواب، فعالیت‌های مثبت‌تری مانند ورزش، مدیتیشن یا خواندن کتاب را جایگزین کنید.
زمان استفاده را هدفمند کنید: اگر فقط برای پُر کردن وقت خالی از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنید، به جای آن، یک سرگرمی جدید پیدا کنید یا زمانی را برای فعالیت‌های مفیدتر اختصاص دهید.
با دوستان و خانواده وقت بگذرانید: ارتباط حضوری با عزیزان می‌تواند از حس تنهایی ناشی از شبکه‌های اجتماعی جلوگیری کند.
خلاصه
شبکه‌های اجتماعی هم مزایا دارند و هم معایب. با وجود تأثیرات منفی، هنوز هم ابزاری عالی برای ارتباط، خلاقیت و سرگرمی هستند. اما مهم است که آگاه باشید چرا و چقدر از آن‌ها استفاده می‌کنید.
هر بار که گوشی را برمی‌دارید، از خود بپرسید: آیا این کار برای من مفید است؟ آیا زمانم را به درستی مدیریت می‌کنم؟
استفاده‌ی آگاهانه و کنترل‌شده از شبکه‌های اجتماعی می‌تواند به حفظ سلامت روانی و تعادل زندگی کمک کند.
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
