مرحله شیدایی اختلال دوقطبی می‌تواند با افزایش انرژی ، رفتارهای پرخطر و افکار سریع بروز کند و تأثیر چشمگیری بر زندگی فرد داشته باشد. اختلال دوقطبی ممکن است زندگی روزمره را مختل کند، اما شناخت علائم و عوامل خطر می‌تواند به شما در تشخیص به‌موقع و دریافت درمان کمک کند.
به گزارش خط سلامت در این مقاله، علائم مرحله شیدایی ، عوامل مؤثر بر آن و نکاتی برای مدیریت این وضعیت بررسی شده است. با آگاهی از نحوه بروز شیدایی و مدیریت آن، می‌توانید مسیر بهتری برای حفظ سلامت روانی خود انتخاب کنید.
مرحله شیدایی اختلال دوقطبی
شیدایی، یکی از دو مرحله اصلی اختلال دوقطبی، با افزایش انرژی، احساس سرخوشی، افکار پراکنده، رفتارهای پرخطر، و اعتمادبه‌نفس بیش‌ازحد همراه است. افراد مبتلا به این اختلال پس از دوره‌های شیدایی یا هیپومانیا معمولاً وارد دوره‌های افسردگی می‌شوند که با افت خلق، کاهش انرژی و اعتمادبه‌نفس همراه است. این نوسانات می‌توانند تأثیرات قابل‌توجهی بر سلامت جسمی و روانی فرد داشته باشند.
اختلال دوقطبی چیست؟
اختلال دوقطبی، که پیش‌تر به‌عنوان افسردگی شیدایی شناخته می‌شد، یک بیماری روانی است که باعث تغییرات شدید در خلق‌وخو، توجه و توانایی عملکرد افراد می‌شود. این اختلال شامل دوره‌های متناوب شیدایی و افسردگی است.
دوره شیدایی: همراه با افزایش انرژی، شادی و فعالیت بیش‌ازحد.
دوره افسردگی: شامل افت خلق، کاهش انرژی و از دست دادن علاقه به فعالیت‌های روزمره.
طبق آمار موسسه ملی سلامت روان (NIMH)، حدود ۲.۸ درصد از بزرگسالان در طول زندگی خود اختلال دوقطبی را تجربه می‌کنند.
انواع اختلال دوقطبی
اختلال دوقطبی نوع I
در این نوع، فرد حداقل یک دوره شیدایی شدید را تجربه می‌کند که ممکن است بیش از یک هفته طول بکشد. علائم شیدایی ممکن است قبل یا بعد از دوره‌های افسردگی رخ دهند، اما وجود افسردگی اساسی برای تشخیص الزامی نیست.
اختلال دوقطبی نوع II
در این نوع، فرد حداقل یک دوره افسردگی اساسی و یک دوره هیپومانیا را تجربه می‌کند. هیپومانیا شکل خفیف‌تر شیدایی است که به‌طور کلی تأثیر کمتری بر عملکرد روزانه دارد.
اختلال سیکلوتایمیک
این نوع شامل دوره‌های مکرر علائم افسردگی و هیپومانیا است که شدت آن‌ها به حد افسردگی یا شیدایی کامل نمی‌رسد.
عوامل خطر برای ابتلا به اختلال دوقطبی
ژنتیک
یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در ابتلا به اختلال دوقطبی، سابقه خانوادگی آن است. اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده، مانند والدین یا خواهر و برادر، به این اختلال مبتلا باشد، احتمال ابتلا در سایر اعضا افزایش می‌یابد. مطالعات ژنتیکی نشان داده‌اند که این اختلال می‌تواند از طریق مجموعه‌ای از ژن‌ها منتقل شود. با این حال، ژنتیک تنها بخشی از ماجراست و عوامل دیگری مانند محیط و شیوه زندگی نیز نقش مهمی دارند.
عملکرد مغزی
تحقیقات علمی نشان داده‌اند که تغییرات خاصی در ساختار و عملکرد مغز ممکن است با اختلال دوقطبی مرتبط باشد. این تغییرات شامل عدم تعادل در انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند دوپامین و سروتونین است که نقش کلیدی در تنظیم خلق‌وخو دارند. همچنین، ناهنجاری‌های موجود در بخش‌هایی از مغز، مانند آمیگدال و قشر پیش‌پیشانی، می‌تواند باعث بروز رفتارهای شیدایی یا افسردگی شود. بررسی‌های تصویربرداری مغزی، اطلاعات مهمی در این زمینه ارائه کرده‌اند که می‌تواند به درک بهتر اختلال و توسعه روش‌های درمانی کمک کند.
عوامل محیطی
عوامل محیطی نیز نقش مهمی در شروع یا تشدید اختلال دوقطبی دارند. استرس شدید، مانند از دست دادن یک عزیز یا فشارهای شغلی، می‌تواند به عنوان یک محرک عمل کند. تجربه تروما، مانند سوءاستفاده جسمی یا عاطفی در کودکی، خطر ابتلا را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد. علاوه بر این، مصرف مواد مخدر و الکل می‌تواند تعادل شیمیایی مغز را مختل کرده و علائم این اختلال را تشدید کند. مدیریت استرس و انتخاب سبک زندگی سالم می‌تواند به کاهش این خطرات کمک کند
در مرحله شیدایی اختلال دوقطبی چه اتفاقی می افتد؟
علائم فاز شیدایی اختلال دوقطبی، عبارت است از:
کاهش نیاز به خواب و افزایش انرژی
افکار پراکنده و پرش ذهنی بین موضوعات مختلف
صحبت سریع و بی‌وقفه
رفتارهای تکانشی مانند خریدهای غیرضروری یا روابط پرخطر
هذیان یا توهم (در موارد شدید)
افزایش خوش‌بینی یا تحریک‌پذیری غیرعادی
مدیریت و درمان اختلال دوقطبی
اختلال دوقطبی درمان‌پذیر است و با ترکیبی از روش‌های زیر می‌توان آن را مدیریت کرد:
دارو درمانی: استفاده از تثبیت‌کننده‌های خلق و داروهای ضدافسردگی
روان‌درمانی: به‌ویژه درمان شناختی-رفتاری (CBT) که به مدیریت افکار و رفتارها کمک می‌کند
مدیریت استرس: از طریق تکنیک‌هایی مانند مدیتیشن، ورزش، و خواب منظم
پشتیبانی خانوادگی: آموزش اعضای خانواده درباره اختلال و راهکارهای حمایتی
نتیجه‌گیری
اختلال دوقطبی، به‌ویژه مرحله شیدایی، می‌تواند تأثیرات عمیقی بر زندگی فرد و اطرافیانش بگذارد. شناخت علائم و دریافت کمک حرفه‌ای می‌تواند به افراد کمک کند تا زندگی پربار و رضایت‌بخشی داشته باشند. اگر شما یا یکی از عزیزانتان این علائم را تجربه می‌کنید، برای تشخیص و درمان مناسب با یک متخصص مشورت کنید.
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
