برخی از تحقیقات نشان می‌دهد که افراد چپ دست ممکن است در معرض خطر بالاتری برای برخی شرایط سلامتی قرار داشته باشند، اما بسیاری از این مطالعات کوچک یا با کیفیت پایین هستند. با این حال، ممکن است برخی ارتباطات ژنتیکی وجود داشته باشد، به ویژه برای افرادی که دو دست را به‌طور همزمان استفاده می‌کنند.
به گزارش خط سلامت، حدود ۱۰٪ از جمعیت چپ‌دست هستند. بقیه راست دست هستند و حدود ۱٪ نیز دو دست هستند، به این معنی که هیچ دست غالبی ندارند. چپ‌دست‌ها نه تنها به نسبت ۹ به ۱ توسط راست‌دست‌ها کمتر هستند، بلکه ممکن است در معرض خطر بیشتری برای برخی شرایط سلامتی قرار گیرند.
چرا چپ‌دست بودن می‌تواند بر سلامت من تأثیر بگذارد؟
اگرچه پژوهشگران شیوع بالاتری از برخی شرایط را در میان چپ‌دست‌ها مشاهده کرده‌اند، اما همیشه مشخص نیست که چرا این امر رخ می‌دهد. با این حال، چند دلیل وجود دارد که ممکن است دست غالب شما بر سلامت‌تان تأثیر بگذارد، از جمله:
- ژنتیک: ژن‌هایی که تعیین‌کننده دست غالب هستند ممکن است با دیگر شرایط مرتبط باشند.
- اتصالات مغزی: نیمکره راست مغز شما کنترل دست چپ‌تان را بر عهده دارد. دانشمندان پیشنهاد می‌کنند که تفاوت‌ها در اتصالات مغزی بین چپ‌دست‌ها، راست‌دست‌ها و افرادی که هیچ تمایزی ندارند، ممکن است به تفاوت‌های عصبی کمک کند.
- محیط: بسیاری از ابزارها و فضاها برای افراد راست‌دست و بدن‌های آن‌ها طراحی شده‌اند، به این معنی که چپ‌دست‌ها ممکن است نیاز به تنظیمات بیشتری داشته باشند یا بیشتر در معرض آسیب قرار بگیرند.
چپ‌دست‌ها و سرطان سینه
برخی از تحقیقات قدیمی چپ‌دست بودن را به خطر ابتلا به سرطان سینه مرتبط می‌دانند. اما چندین مورد از این مطالعات تنها جمعیت‌های کوچک را بررسی کرده‌اند و متغیرهای دیگری ممکن است بر نتایج تأثیر گذاشته باشند.
یک مطالعه در سال ۲۰۱۶ نشان داد که سرطان سینه به‌طور میانگین ۲ سال زودتر در افرادی که چپ‌دست هستند، توسعه می‌یابد، که نشان می‌دهد ممکن است غربالگری زودهنگام لازم باشد.
پژوهشگران پیشنهاد می‌کنند که خطر بالاتر سرطان سینه در افراد چپ‌دست ممکن است به دلیل افزایش قرارگیری در معرض استروژن در دوران جنینی باشد که به اعتقاد آن‌ها به چپ‌دست بودن کمک می‌کند.
با این حال، تحقیقات اخیر نتوانسته‌اند ارتباطی بین استروژن جنینی و چپ‌دست بودن پیدا کنند.
چپ‌دست‌ها و اسکیزوفرنی
در حالی که تحقیقات درباره چپ‌دست بودن و برخی اختلالات ناکافی است، اما تحقیقات فراوانی درباره اختلالات روانی و دست‌دستی، به‌ویژه اسکیزوفرنی وجود دارد.
یک متا آنالیز در سال ۲۰۱۴ از ۵۰ مطالعه نتیجه‌گیری کرد که افراد مبتلا به اسکیزوفرنی بیشتر احتمال دارد چپ‌دست یا دو دست باشند. پژوهشگران پیشنهاد می‌کنند که این به دلیل ژنتیک است که نحوه تقسیم وظایف دو سمت مغز را تعیین می‌کند، فرآیندی که به آن لاترالی‌زاسیون گفته می‌شود.
پژوهشگران پیشنهاد می‌کنند که اسکیزوفرنی ممکن است به دلیل کاهش لاترالی‌زاسیون مغز ایجاد شود، که ممکن است ویژگی رایج‌تری در افراد چپ‌دست باشد. یک مطالعه در سال ۲۰۱۹ این یافته‌ها را از طریق تصویربرداری مغزی و مطالعات ژنتیکی تأیید می‌کند.
در یک مطالعه در سال ۲۰۲۴، افراد مبتلا به اسکیزوفرنی بیش از دو برابر احتمال داشتند که دست‌دستی مختلط باشند نسبت به افرادی که اسکیزوفرنی نداشتند.
و در یک مطالعه در سال ۲۰۲۲، تقریباً نیمی از شرکت‌کنندگان مبتلا به اسکیزوفرنی یا دست‌دست مختلط یا چپ‌دست بودند که شامل تسلط دست، پا و چشم می‌شود.
چپ‌دست‌ها و سلامت روان
یک مطالعه در سال ۲۰۱۹ ارتباطی بین چپ‌دست بودن و چندین علامت سلامت روان پیدا کرد، از جمله:
- تغییرات در خلق و خو
- احساسات اضطرابی یا عصبی
- تحریک‌پذیری
- بی‌قراری
- نوروتیسیسم
تحقیقات همچنین چپ‌دست بودن را به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) مرتبط می‌داند، اگرچه ارتباط به‌نظر می‌رسد برای دست‌دستی مختلط قوی‌تر باشد.
یک متا آنالیز در سال ۲۰۲۱ هیچ ارتباطی بین عدم راست‌دست بودن و افسردگی پیدا نکرد.
چپ‌دست‌ها و اختلالات عصبی
سایر اختلالات عصبی نیز ممکن است به عدم راست‌دست بودن (یعنی چپ‌دست یا دو دست بودن) مرتبط باشند. پژوهشگران چپ‌دست بودن را در افرادی با موارد زیر شایع‌تر یافته‌اند:
- اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD)
- اختلال طیف اوتیسم
- اختلال هماهنگی رشدی (دی‌پرکسی)
شواهدی تجربی وجود دارد که چپ‌دست بودن در کودکان مبتلا به دیسلسیا شایع‌تر است، اما یک متا آنالیز در سال ۲۰۲۳ نشان می‌دهد که ارتباط فقط با دست‌دستی مختلط وجود دارد.
چپ‌دست‌ها و بیماری‌های قلبی
نتایج یک مطالعه در سال ۲۰۲۳ که شامل ۳۷۹ بزرگسال ۱۸ تا ۵۰ ساله بود، نشان می‌دهد که افراد چپ‌دست ممکن است در معرض خطر بالاتری برای بیماری‌های قلبی عروقی باشند.
با این حال، پژوهشگران نتوانستند علت خاصی را شناسایی کنند و نیاز به تحقیقات آینده برای بررسی مکانیسم‌های بالقوه را بیان کردند.
آیا چپ‌دست بودن بر امید به زندگی شما تأثیر می‌گذارد؟
یک گزارش در سال ۱۹۹۱ ادعا کرد که افراد چپ‌دست به‌طور میانگین ۹ سال زودتر از افراد راست‌دست می‌میرند.
با این حال، تحقیقات از آن زمان به‌طور مداوم به این گزارش انتقاد کرده و مشکلاتی در روش‌شناسی آن را ذکر کرده‌اند.
تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که چپ‌دست‌ها امید به زندگی مشابهی با راست‌دست‌ها دارند.
اطلاعات مثبت درباره سلامت چپ‌دست‌ها
اگرچه چپ‌دست‌ها ممکن است از نظر خطرات سلامتی برخی معایب داشته باشند، اما ممکن است مزایایی نیز داشته باشند.
تفاوت‌ها در لاترالی‌زاسیون مغز و اتصالات در چپ‌دست‌ها ممکن است به بهبود در فصاحت کلام و شناسایی و پردازش بدن‌ها و چهره‌ها منجر شود، طبق تحقیقات سال ۲۰۲۱.
تحقیقات سال ۲۰۱۹ همچنین نشان می‌دهد که چپ‌دست‌ها خطر کمتری برای بیماری پارکینسون دارند، احتمالاً به دلیل ارتباط ژنتیکی.
در نهایت، یک مطالعه در سال ۲۰۱۷ نشان می‌دهد که ورزشکاران چپ‌دست در برخی ورزش‌ها نسبت به جمعیت عمومی نمایندگی بسیار بیشتری دارند. برای مثال، در حالی که حدود ۱۰٪ از افراد چپ‌دست هستند، حدود ۳۰٪ از بهترین پرتاب‌کنندگان بیسبال چپ‌دست هستند.
نتیجه‌گیری
اگرچه افراد چپ‌دست تنها حدود ۱۰٪ از جمعیت را تشکیل می‌دهند، اما به نظر می‌رسد که آن‌ها در معرض خطر بالاتری برای برخی شرایط، از جمله سرطان سینه، برخی شرایط سلامت روان و حتی بیماری‌های قلبی قرار دارند.
در برخی موارد، ارتباط قوی‌تری بین چپ‌دست بودن (نداشتن دست غالب) و داشتن شرایط سلامتی وجود دارد.
دلایل این ارتباطات همیشه واضح نیست، اما ممکن است به ژنتیک، تفاوت‌های اتصالات مغزی یا تفاوت‌های ساختاری اکتسابی مرتبط باشد.
با این حال، تحقیقات نشان داده‌اند که دست غالب شما بر سلامت کلی یا امید به زندگی شما تأثیر نمی‌گذارد.
در حالی که جالب است که در نظر بگیریم چپ‌دست بودن چگونه می‌تواند بر خطر شما برای برخی شرایط تأثیر بگذارد، مهم است که به سایر عوامل خطر شناخته‌شده و مستند که می‌توانند نقش ایفا کنند، توجه کنید.
تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
