برگ سنا برای رفع علایم آزاردهنده ناشی از یبوست کاربرد دارد.
به گزارش خط سلامت با این حال نباید از این گیاه دارویی بیش از حد استفاده کرد، چراکه مصرف طولانی مدت برگ سنا بیش از ۳ بار در روز و به مدت یک سال سبب تغییر آناتومیک در پرزهای روده، آسیب به نورون‌ها و عضلات طولی روده می شود.
برگ سنا و رفع یبوست
برگ سنا از دسته داروهای ملین تحریک کننده روده محسوب می‌شود. تحریک حرکات روده ۶ تا ۱۲ ساعت بعد از مصرف آغاز می‌شود که به این دلیل بهترین زمان مصرف آن شب قبل خواب می‌باشد.
یبوست به حالتی گفته می‌شود که مدفوع خشک و سفت باشد و تعداد دفعات کمتر از سه بار در هفته باشد. لازم به ذکر است که این محدوده برای بزرگسالان می‌باشد و در نوزادان تا ۵ روز یک بار و کودکان تا دوبار در هفته هم یبوست گفته نمی‌شود. بیشتر افراد به دلایلی، چون تغییر رژیم غذایی، استرس، مسافرت، جراحی و… یبوست را به صورت دوره‌ای کوتاه تجربه کرده اند. عده‌ای خصوصا خانم‌ها و افراد بالای ۶۵ سال تجربه یبوست به صورت مزمن دارند.
همچنین در حاملگی به خاطر شرایط آناتومیک و بعد زایمان به خاطر عوارض داروهای بی هوشی و مسکن‌ها دچار یبوست مزمن می‌شوند. یا در سرطان‌های کولورکتال نیز شاهد یبوست می‌باشیم. راه کار‌های رفع یبوست شامل ورزش، رژیم غذایی پر فیبر، مصرف فرآورده‌های پروبیوتیک، مصرف مایعات به مقدار کافی و در نهایت استفاده از ملین‌ها می‌باشد.
موارد منع مصرف: کودکان، بارداری، بیماری کرون، کولیت السراتیو، هموروئید حاد، نارسایی قلب، آنمی حاد، فتق شکمی، سرطان‌های مرتبط با سیستم گوارش، جراحی اخیر روده، بیماری‌های کلیوی و کبدی
تداخلات: با داروهای مهارکننده کلسیم تداخل دارد.
عوارض کوتاه مدت مصرف سنا که در برخی افراد بروز می‌کند: تغییر رنگ ادرار، نفخ، درد شکمی، تهوع، راش. عوارض که در مصرف مداوم آن بروز می‌کند شامل نارسایی کبدی و کلیوی، افزایش ریسک سرطان روده، تنبلی روده
سمیت:در مصرف مقادیر بالای آن سبب اسهال خونی و استفراغ می‌گردد.
*نکته قابل اهمیت در مصرف گیاه سنا به صورت هر فرآورده‌ای چه قرص، پودر و دم کردنی این است که نباید بیشتر از ۷ روز پشت سر هم مصرف گردد.
سنا یک گیاه علفی دارای ساقه و شاخه‌های چوبی با میوه‌های کاغذی و کاملا خشک به رنگ‌های سبز تا قهوه‌ای روشن است که در عربستان، آفریقا و سواحل سومالی تا موزامبیک و هندوستان می‌روید. تنها گونه سنا در ایران با نام محلی کوسن است که علاوه بر ایران در نواحی مختلف آفریقا مانند سودان، مصر، نقاط مختلف صحرا و همچنین در آسیای صغیر نیز می‌روید.
از این گیاه برای درمان یبوست، تخلیه روده قبل از تست‌های تشخیصی دستگاه گوارش و ناحیه کولورکتال استفاده می‌شود. سنا به دلیل طبع گرم و خشک در طب سنتی کاربردهای بسیار زیادی دارد.
به‌طور مثال در عواملی همچون مفاصل و بیماری‌های بلغمی، سوداوی، جنون، صرع، درد سر و شقیقه و درد پهلو مفید و ضماد آن در سرکه جهت خارش، بهبودی زخم کهنه و منع ریختن مو و با حنا جهت سیاه کردن مو موثر است.
جهت مصرف این گیاه به‌صورت دم‌کرده می‌توان بر روی ۰.۵ تا ۲ گرم از گیاه، آب جوش ریخته و بعد از ۱۰ دقیقه صاف کرده و میل کنید. همچنین می‌توان به مدت ۱۰ تا ۱۲ ساعت در آب سرد خیساند و بعد از صاف کردن مصرف کرد.
محلول حاصل از روش تهیه‌ای که در آن از آب سرد استفاده می‌شود دارای مقادیر کمتری رزین است که این ماده موجب ایجاد دل درد می‌شود و بعد از ۱۰ الی ۱۲ ساعت اثر خواهد کرد اما باید به این نکته نیز توجه داشت که مقدار و مدت مصرف دوز میانگین ۲۰ الی ۶۰ میلی گرم سنوزید در روز است و مصرف خوراکی بیش از ۳ تا ۵ روز توصیه نمی‌شود.
مصرف این گیاه در دوران بارداری ممنوع است و در دوران شیردهی نیز به دلیل اینکه اطلاعات کافی درباره ترشح متابولیت‌های این گیاه در شیر موجود نیست، مصرف آن توصیه نمی‌شود. مقادیر کمی از متابولیت‌های فعال همچون رئین در داخل شیر ترشح می‌شود اما در کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، اثرات مسهلی اشاره نشده است.
به همان میزانی که مصرف این گیاه می‌تواند فواید زیادی داشته باشد، مشکلات اسپاسم و درد در دستگاه گوارش در مصرف مسهل‌های محرک از جمله سنا نیز در مصرف دوزهای بالا اتفاق می‌افتد.
در موارد نادر، مصرف طولانی مدت این فرآورده می‌تواند سبب آریتمی قلبی، نفروپاتی و تخریب تسریع شده استخوان شود. مصرف در دوز بالای سنا می‌تواند سبب تتانی، ترشح آسپارتیل گلوکزآمین و هیپوگاماگلوبولینمیا شود.
مصرف طولانی مدت سنا می‌تواند سبب کاهش الکترولیت‌ها و مخصوصا یون و پتاسیم شود. بنابراین ممکن است هیپوکالمی افزایش آلدوسترون، آلبومینوری، بروز خون در ادرار، مهار حرکات روده و ضعف عضلاتی ایجاد شود. افزایش قدرت اثر گلیکوزیدهای قلبی و داروهای ضد آریتمی نیز در پی کاهش پتاسیم رخ می‌دهد.
این گیاه در انسداد روده، تنگی یا ضعف عضلات روده، مشکلات تشخیص داده نشده شکمی، التهاب کولون، آپاندیست، دردهای شکمی با علت نامشخص، دهیدراتاسیون ( از دست دادن آب بدن) شدید و یبوست‌های مزمن منع مصرف دارد و در کودکان زیر ۱۰ سال نیز نباید استفاده شود.
نکته بسیار مهم این است که به‌طور کلی داروهای ملین موجب کاهش جذب املاح و ویتامین‌های غذایی می‌شوند؛ بنابراین در صورت مصرف مکمل‌های حاوی این ترکیبات حداقل دو ساعت قبل فرآورده سنا مصرف شود. برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.
تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است.
منبع: مکتوب نامه
