سم‌زدایی دوپامین به عنوان یک تکنیک نوین روانشناسی در جهت کاهش رفتارهای پرخطر و اعتیادآور، برای کسانی که به فعالیت‌هایی که لذت و هیجان به آن‌ها می‌دهند وابسته شده‌اند، طراحی شده است. در ادامه، به طور مفصل‌تر به این مفهوم پرداخته و آن را از ابعاد مختلف شرح می‌دهیم.
1. کمک به کاهش استرس و بهبود تعادل روانی
به گزارش خط سلامت یکی از مهم‌ترین فواید سم‌زدایی دوپامین، تأثیر آن در کاهش استرس و بهبود تعادل روانی است. طبق گفته کیت کامینز، روانشناس بالینی، بسیاری از افرادی که دچار هیجان‌های مداوم و استرس‌های زیاد می‌شوند، با انجام این تکنیک می‌توانند فضای ذهنی خود را آرام کنند. سم‌زدایی دوپامین به شما کمک می‌کند تا رفتارهایی که موجب استرس و اضطراب می‌شوند، کاهش داده و در عوض احساس آرامش و تعادل بیشتری را تجربه کنید.
به عبارت دیگر، این فرآیند به ما اجازه می‌دهد تا از رفتارهایی که به طور طبیعی باعث ایجاد تنش و استرس در بدن و ذهن می‌شوند، دوری کنیم. برخی از این رفتارها ممکن است شامل اعتیاد به فعالیت‌های آنلاین، پورنوگرافی، خرید افراطی، قمار و دیگر رفتارهای پرخطر باشند. این تکنیک می‌کوشد تا مغز ما را از نو برنامه‌ریزی کند، به گونه‌ای که دیگر تحت تاثیر این محرک‌ها قرار نگیرد و در عوض فضای ذهنی مناسب‌تری ایجاد کند.
یکی از اصول اساسی این روش، این است که همه چیز باید در زندگی به اندازه باشد. وقتی فرد در دوران "روزه دوپامین" قرار دارد، در حقیقت خود را از هیجان و لذت‌های مداوم که به طور طبیعی مغز را تحریک می‌کنند، جدا می‌کند. این جدایی از هیجان‌ها باعث می‌شود که مغز فضای بیشتری برای آرامش، تمرکز و حتی تولید فکرهای نو پیدا کند.
2. ریشه در درمان‌های سنتی و رفتار درمانی
پیشرفت‌های علمی نشان داده‌اند که تکنیک سم‌زدایی دوپامین به نوعی از درمان‌های رفتاری سنتی ریشه دارد که به کنترل رفتارهای تکانشی و اعتیادی کمک می‌کند. یکی از این روش‌ها، درمان مبتنی بر "کنترل محرک" است که به گفته کامرون سپه، روانشناس بالینی، به کاهش تاثیر محرک‌ها بر رفتار فرد کمک می‌کند. در این تکنیک، هدف این است که زمان‌های مصرف محرک‌های بیرونی مانند رسانه‌ها یا اینترنت به حداقل برسد تا فرد بتواند به تمرکز بیشتری بر روی اهداف و زندگی خود بپردازد.
در این زمینه، مطالعه‌ای که توسط سپه انجام شده است، نشان می‌دهد که دانش‌آموزانی که به مدت یک هفته استفاده از فیس‌بوک را متوقف کردند، گزارش دادند که احساس بهتری دارند و کمتر از گذشته دچار افسردگی شده‌اند. آن‌ها همچنین از نظر رفتارهای اجتماعی، تغذیه و خریدهای غیرضروری نیز تغییرات مثبتی را گزارش کرده‌اند.
3. لزوم اجتناب از حذف کامل رفتارهای لذت‌بخش
یکی از اشتباهات رایج در مورد سم‌زدایی دوپامین، این است که برخی افراد فکر می‌کنند باید تمامی لذت‌ها و فعالیت‌های مورد علاقه خود را از زندگی‌شان حذف کنند تا به نتایج مطلوب برسند. اما واقعیت این است که هدف سم‌زدایی دوپامین، حذف تمامی لذت‌ها از زندگی نیست، بلکه این است که فرد باید فقط از رفتارهایی که برای او مشکلاتی ایجاد می‌کنند، پرهیز کند. این رفتارها ممکن است موجب ناراحتی، اختلال در زندگی روزمره و حتی اعتیاد شوند.
برای مثال، اگر فردی به طور مداوم به فعالیتی خاص وابسته شده است و این وابستگی باعث ایجاد مشکلات در روابط اجتماعی یا عملکرد روزانه‌اش می‌شود، سم‌زدایی دوپامین می‌تواند به او کمک کند تا این رفتارها را محدود کرده و به تعادل برسد. نکته مهم این است که سم‌زدایی دوپامین نباید به معنای حذف همه لذت‌ها و سرگرمی‌ها از زندگی باشد، بلکه باید تنها رفتارهایی که به نوعی به مشکلاتی جدی تبدیل شده‌اند، مورد کنترل قرار گیرند.
4. امکان انجام سم‌زدایی‌های کوچک و تدریجی
برای بسیاری از افراد، اجرای یک روزه یا طولانی‌مدت سم‌زدایی دوپامین می‌تواند دشوار باشد. به همین دلیل، یکی از راه‌های موثر، انجام سم‌زدایی‌های کوچک و تدریجی است. این به این معنی است که فرد می‌تواند زمان‌هایی را در طول روز یا هفته اختصاص دهد که در آن از فعالیت‌های تحریک‌کننده دوپامین پرهیز کند. به گفته سپه، می‌توان بسته به نیازهای شخصی، یک تا چهار ساعت از روز را به استراحت و "روزه دوپامین" اختصاص داد.
به عنوان مثال، فرد می‌تواند روزهای آخر هفته را به استراحت از رسانه‌های اجتماعی و دیگر فعالیت‌های هیجان‌آور اختصاص دهد، یا می‌تواند برای یک روز از فعالیت‌های خاصی که به او وابسته شده است، خودداری کند. این استراحت‌ها به تدریج می‌توانند تاثیر مثبتی در بهبود سلامت روانی و تعادل در زندگی شخصی داشته باشند.
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
