کودک معلول در انجام فعالیت های متناسب با سن، محدودیت هایی دارد؛ چراکه توانایی شناختی و رفتاری او به دلیل مشکلات جسمانی و ذهنی مزمن، پایین تر از حد متوسط است.
به گزارش خط سلامت با وجود پیشرفت علم و امکان انجام آزمایش هایی که بالقوه وجود معلولیت را تشخیص می دهد، بازهم احتمال تولد کودک معلول وجود دارد. تولد یک کودک معلول بر کیفیت روابط زناشویی تاثیر می گذارد.
کودک معلول
کودک معلول نسبت به همسالانش عملکرد ذهنی و جسمانی ضعیف تری دارد. دلایل مختلفی از جمله: علل ژنتیکی- وراثتی، سوانح مربوط به رانندگی و محل کار و جنگ و خشونت ها، شرایط اجتماعی، فرهنگی و محیطی نامناسب مانند: فقر و تنگدستی، ناآگاهی، سوءاستفاده از مواد مخدر و الکل، منجر به تولد یک کودک معلول می شود.
تاثیر کودک معلول بر خانواده
محدودیت های ایجادشده برای فرد معلول و خانواده وی تا حد زیادی به شدت فراوانی و نوع معلولیت ایجادشده بستگی دارد. وقتی خانواده کودک معلول به هر دلیلی نتواند پذیرش منطقی نسبت به وجود معلول در خانواده داشته باشد، تحت تاثیر باورهای غلط، معلولیت را نتیجه گناهان گذشته خود می داند و این پدیده را نوعی عذاب الهی قلمداد می کند.
در نتیجه چنین نگاهی، خانواده دو برخورد از خود بروز می دهد؛ اول اینکه خود را قربانی فرد معلول می کند، در نتیجه تمام کارکردهای سیستم خانواده به فرد معلول ختم می شود و حمایت بیش از حد از فرد، موجب می شود کودک معلول متکی به افراد خانواده باز بیاید؛ لازم به ذکر است که در این حالت تمام خدمات ارائه شده به کودک معلول از جانب خانواده برخاسته از احساس گناه است.
برخورد دوم اینکه خانواده به دلیل فقر فرهنگی، کودک معلول را عضو درجه دوم خود می داند، بنابراین فرد معلول از حقوق طبیعی خود به عنوان یک عضو خانواده محروم و به فردی سرخورده تبدیل می شود
خطر در کمین است
خانواده های دارای کودک معلول، در معرض انواع ناراحتی ها و مشکلاتی قرار دارند که در نگهداری و رسیدگی به وضع فرزندشان موثر است و باعث می شود خانواده روند زندگی طبیعی خود را از دست بدهد و ادامه این وضع حتی ممکن است به فروپاشی نظام خانواده یا طرد فرزند معلول منجر شود.
وجود کودک معلول، در راستای تامین مراقبت های پزشکی، خرید دارو و حمل و نقل کودک معلول موجب فشار اقتصادی بر خانواده می شود. ایجاد و تشدید اختلافات زناشویی، جدایی، تحمل بار سنگین اقتصادی و تحمل صحبت های دیگران در رابطه با کودک معلول نیز از دیگر نتایج احتمال ناشی از حضور کودک معلول در یک خانواده است.
آثار عاطفی تولد کودک معلول
آثار عاطفی ناشی از تولد کودک معلول، توجه به چند نکته را می طلبد: اول اینکه سنگینی مسئولیت نگهداری از کودک معلول باعث می شود پدر و مادر، ناخواسته به دیگر فرزندان، کم توجه یا بی توجه شوند. گاهی هم ممکن است پدر خانواده حاضر به دیدن فرزند معلول خود نباشد، از این رو با دیرآمدن به خانه و برقرار نکردن ارتباط با کودک، به بهداشت روانی فرزند و همسرش ضربه می زند.
از طرف دیگر، با وجود کودک معلول در خانواده، ارتباطات اجتماعی، خانوادگی و پرورشی خانواده تا حدود زیادی دچار اختلال می شود. گاهی هم وجود کودک معلول در خانواده، موجب شرمساری و برآشفتگی سایر فرزندان می شود.
در کنار این مسائل باید موارد دیگری از جمله انکار واقعیت، کنار نیامدن با معلولیت فرد، خشم و پرخاشگری، افسردگی مادران بر اثر ارتباط بیشتر با کودک، احساس گناه و فداشدن زندگی، اختلال در روابط زناشویی و مانند آن را هم به این مشکلات اضافه کنیم که هرکدام از آنها می تواند سیستم خانواده را تحت تاثیر قرار دهد.
آموزش همدلی
موثرترین اقدام برای بهبود روابط اعضای خانواده دارای کودک معلول، مشارکت دادن تمامی افراد خانواده به ویژه فرزندان سالم در برنامه های آموزشی روان شناسی ارتباط با کودک معلول است. آشنایی فرزندان سالم با محدودیت ها و توانایی های فرد معلول و شرکت دادن آنها در فعالیت ها و کارهای خانواده براساس ظرفیت و توان آنها می تواند زمینه ارتباط اثربخش فرزندان سالم را با کودک معلول در خانواده فراهم کند.
مثبت اندیشی
هرچند تولد کودک معلول زندگی زناشویی و ارتباطات اعضای خانواده را تحت تاثیر قرار می دهد، اما در خانواده هایی که عشق، علاقه و عواطف مثبت بر آنها حاکم است معلولیت فرزندان تاثیر چندانی نخواهد داشت. در مواردی که زن و شوهر بدون علاقه با هم ازدواج کرده اند و ظاهرا بدون مناقشه با هم زندگی می کنند وجود یک کودک معلول، می تواند مشکلات آنها را از حالت پنهانی به آشکار تبدیل کند اما در صورتی که خانواده دارای ثبات در زندگی زناشویی باشند، در مقایسه با خانواده های بی ثبات، در احساسات و رفتار خود نسبت به فرزند معلول به مراتب بهتر عمل خواهندکرد.
بهبود رابطه زن و شوهر دارای کودک معلول
از جمله اقدامات موثر برای بهبود روابط زن و شوهری که کودک معلول دارند می توان به تغییر نگرش والدین در خصوص کودک معلول اشاره کرد که موجبات پذیرش کودک معلول را فراهم می کند. در این رابطه با آموزش خانواده ها و بالابردن میزان آگاهی آنها نسبت به اقدامات حمایتی و پرورشی موثر می توان تغییر نگرش مثبت را در والدین ایجاد کرد.
والدین چنین کودکانی باید به این باور برسند که معلولیت محدودیت نیست، هر دو مسئولیت مشترکی دارند و باید بکوشند اطلاعات سودمندی درباره معلولیت فرزند خود به دست آورند.
افزایش آگاهی
آگاهی، اصلی ترین پل ارتباطی میان خانواده و فرد معلول است و سطح و دامنه این آگاهی، تعیین کننده میزان مشارکت والدین در امر توانمندسازی آنهاست. از این رو آموزش خانواده ها پیرامون خصوصیات روان شناختی معلولان، می تواند در برقراری ارتباط موثر و سازگاری مناسب با مشکلات ایجادشده مفید باشد.برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.
تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است.
