احساس سوزش هنگام دفع مدفوع می‌تواند تجربه‌ای ناخوشایند و نگران‌کننده باشد که بسیاری از افراد در برهه‌ای از زندگی خود آن را تجربه می‌کنند.
به گزارش خط سلامت این مشکل می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد؛ از رژیم غذایی نامناسب گرفته تا بیماری‌های گوارش ی جدی.
در بیشتر موارد، این وضعیت موقتی و قابل‌درمان است، اما در برخی شرایط ممکن است نشانه‌ای از یک مشکل پزشکی نیازمند بررسی تخصصی باشد. در این مقاله، دلایل مختلف این مشکل، روش‌های درمان و راهکارهای پیشگیری را بررسی می‌کنیم.
دلایل احتمالی سوزش هنگام دفع
۱. غذاهای تند
غذاهای تند حاوی ترکیبی به نام کپسایسین هستند که گیرنده‌های درد را تحریک می‌کند. این ماده در فلفل قرمز، سس‌های تند و برخی ادویه‌ها وجود دارد و می‌تواند باعث تحریک دستگاه گوارش شده و در هنگام دفع احساس سوزش ایجاد کند. در برخی افراد، حتی مقدار کمی از این مواد نیز می‌تواند باعث ناراحتی شود.
۲. اسهال مکرر
اسهال باعث می‌شود که پوست ظریف اطراف مقعد مرتباً در معرض مواد تحریک‌کننده قرار بگیرد و در نتیجه، احساس سوزش و تحریک ایجاد شود. اسهال چرب (استئاتوره) نیز که به دلیل مشکلات گوارشی ناشی از سوء جذب چربی رخ می‌دهد، می‌تواند عامل این احساس ناخوشایند باشد.
۳. هموروئید (بواسیر)
هموروئید یا بواسیر، به التهاب و تورم رگ‌های مقعدی گفته می‌شود که می‌تواند در اثر فشار بیش از حد هنگام دفع یا نشستن طولانی ایجاد شود. این مشکل علاوه بر سوزش، علائمی مانند خونریزی، خارش و درد نیز دارد.
۴. شقاق مقعدی
یبوست شدید می‌تواند باعث ایجاد ترک‌های کوچک در پوست اطراف مقعد شود که به آن شقاق مقعدی می‌گویند. این ترک‌ها هنگام عبور مدفوع باعث ایجاد درد و سوزش شدید می‌شوند.
۵. بیماری‌های التهابی روده (IBD)
بیماری‌هایی مانند کرون و کولیت زخمی می‌توانند باعث التهاب در دستگاه گوارش و مقعد شوند و علائمی همچون اسهال خونی، درد شکمی و کاهش وزن ناگهانی را به همراه داشته باشند.
۶. پروکتیت (التهاب رکتوم)
پروکتیت یا التهاب پوشش داخلی راست‌روده می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله عفونت‌های مقاربتی، بیماری‌های خودایمنی مانند کرون، مسمومیت غذایی و عفونت‌های باکتریایی رخ دهد. از علائم آن می‌توان به درد، گرفتگی و احساس سوزش هنگام دفع اشاره کرد.
۷. سرطان کولون یا رکتال
در موارد نادر، احساس درد و سوزش هنگام دفع ممکن است نشانه‌ای از سرطان کولون یا راست‌روده باشد. این بیماری معمولاً با خونریزی، تغییر در الگوی دفع و کاهش وزن غیرقابل توضیح همراه است.
روش‌های درمان و تسکین سوزش هنگام دفع
اگر احساس سوزش هنگام دفع شما را آزار می‌دهد، نگران نباشید؛ زیرا این مشکل معمولاً قابل‌درمان است. در ادامه، چند راهکار خانگی و درمانی برای کاهش ناراحتی ارائه شده است:
مقعد را با ملایمت تمیز کنید: استفاده از دستمال توالت نرم، بدون عطر و یا شستشو با آب گرم می‌تواند از تحریک بیشتر جلوگیری کند.
استفاده از کرم‌های ضدالتهاب و بی‌حس‌کننده: کرم‌های حاوی هیدروکورتیزون یا زینک اکساید می‌توانند هموروئید و التهاب را کاهش دهند.
حمام نشیمن: نشستن در وان آب گرم به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه باعث آرامش عضلات و کاهش تحریکات پوستی می‌شود.
مصرف کافی آب: نوشیدن آب به میزان کافی باعث نرم شدن مدفوع و جلوگیری از یبوست یا اسهال می‌شود.
رژیم غذایی سرشار از فیبر: مصرف میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل به بهبود عملکرد روده کمک کرده و از یبوست و فشار زیاد هنگام دفع جلوگیری می‌کند.
اجتناب از غذاهای تحریک‌کننده: غذاهای ادویه‌دار، فلفلی و اسیدی می‌توانند مشکل را تشدید کنند.
استفاده از ملین‌ها: در صورت یبوست، مصرف ملین‌های بدون نسخه می‌تواند به روان شدن حرکت روده کمک کند.
پیشگیری از سوزش هنگام دفع
حفظ رژیم غذایی سالم و متعادل: خوردن غذاهای پر فیبر و نوشیدن مایعات کافی از مهم‌ترین اقدامات پیشگیری از مشکلات گوارشی است.
ورزش منظم: فعالیت بدنی منظم به بهبود حرکت روده‌ها کمک می‌کند و احتمال یبوست را کاهش می‌دهد.
بهداشت مناسب ناحیه مقعد: استفاده از لباس‌های نخی، تمیز و خشک نگه‌داشتن مقعد می‌تواند از تحریک و عفونت جلوگیری کند.
پرهیز از نشستن طولانی‌مدت: برای جلوگیری از فشار به رگ‌های مقعدی، به طور منظم از جای خود بلند شوید و حرکات کششی انجام دهید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر سوزش و درد هنگام دفع بیش از چند روز ادامه داشت یا با علائم زیر همراه شد، مراجعه به پزشک ضروری است:
درد و سوزش مداوم که با درمان‌های خانگی بهبود نمی‌یابد.
خونریزی از مقعد یا مشاهده خون در مدفوع.
تغییرات ناگهانی و بی‌دلیل در الگوی دفع.
علائم عفونت مانند تب، تورم یا ترشح غیرعادی.
درد شدید شکمی و کاهش وزن غیرمنتظره.
وجود ضایعات، برآمدگی یا توده در ناحیه مقعد.
در اغلب موارد، پزشک عمومی می‌تواند مشکل را تشخیص داده و درمان مناسب را پیشنهاد کند؛ اما در موارد پیچیده‌تر، مراجعه به متخصص گوارش توصیه می‌شود.
جمع‌بندی
سوزش هنگام دفع مشکلی شایع اما قابل‌مدیریت است که معمولاً ناشی از عوامل خوش‌خیم مانند رژیم غذایی نامناسب، یبوست، اسهال یا هموروئید است.
با رعایت اصول بهداشتی، داشتن رژیم غذایی سالم و مراجعه به پزشک در صورت نیاز، می‌توان این مشکل را به‌راحتی کنترل و درمان کرد.
اگر علائم شدیدتر شدند یا بیش از چند روز ادامه یافتند، بهتر است برای بررسی‌های دقیق‌تر به پزشک مراجعه کنید.
برای ورود به صفحه اینستاگرام کلیک کنید.تمام مطالب سایت اختصاصی و توسط تحریریه خط سلامت تولید شده است، استفاده با ذکر منبع و لینک دهی بلامانع است
